Edukira salto egin | Salto egin nabigazioara

Tresna pertsonalak

Eibarko peoria, San Blasa baino hobia
Hemen zaude: Hasiera / Blogak / Mispillibar / Herri mintzoak

Herri mintzoak

Jon Etxabe 2018/08/17 10:56
VII: Natura, VIII: Gizartea

VII

Natura

 

Eguraldia

Atertxua dago, juxtua baina: euri itxura, baina ateri.

Beltza dekozu: eguraldi txarra neukala.

Bere zerian aguantatzen du: eguraldi onak dirau.

Edurra politxa da, baina ez dekoz lagun onak, izotza, haizia… 

Eguraldi gogor samarra: eguraldi eskasa.

Eguraldi musiña.

Edurra sendo…

Eguzki erria.

Euria mehetu: atertzera egin.

Euskixak ebaki behar dabala ematen deu: eguzkia aterako dela.Lapatxa: elur lapatxa / baina gogoratzen ez dudan bestelako esanahiarekin ere erabili ohi izan genuen

-“Haize hotza atzo”. -“Lagunaren inguruan”:  elur eguna zen.

Haizea harrotu egin da: haizea jaso da

Haixe lehorra:

Haize zatarra.Haixiak eruan, seguru: auzoko bati autoa lapurtu zioten.

Haixiak zulua billau deu: haize handiko denborale batean.

Horma egiten ebien: zapalduz gogortu egiten zutela elurra.

Itsas libretik datorren aisia: ipar haizea

Itsasoak etxetik ateratzen dabenian indar haundixa dauka.

Laino sarea: garai hartan ez zegoen ez telabista ez irratirik hori entzuteko.

Laino sendoa dago: lainotsu.Justua baina atertxua dago: euri itxura edo euria egin nahia.

Lorei hautsa kentzekorik ere ez: euririk ez duela egiten.

Ze nahastua ikusten dan: lainotsua, lausoa.

Trumoia dator: ekaitz giroa

Trumoia dator, tontorrak daude: lainoei begira.

Trumoiko zaparradia.

 

Bestelakoak

Arbolak gizondu: berdetzen hasi

Arindu da arbolia: erori zaizkiola sagarrak.

Badeko bedorrentzako lain: sagarrez beteta zegoen sagar-arbola batengatik.

Begiataratzaillia: mariorratz-“libélula”/ “sakaojos” esan zion geroago erdaldun bati. 

Botez haunditxuta: orri berriak, kimuz beteta.

Garuak zoztu: irak orriak galtzen ari ziren.

Goixa etorri ez dein: pendiza behera etorri ez dadin, lurjausia ekidin.

Hau ez da ba hasarre egon: hortuko piper gorri handi batengatik.

(H)ondozko: botatako zuhaitz baten ipurdi ederra.

Hemengo sagarrak hartxuak daude:

Hontxe harrotu deu: haizea hasi dela.

Ibaixa juanian dixenian, tira, baina egonian dauanian, usaina eta…

Jan-sagarra: jateko sagarra.

Kirten motza du loriak: kirtena: ez tresna batena bakarrik.

Lainoutu: gureetan sarri sartzen zen “u” hori tartean.

Landaria zoztu: kokuak orria jan eta erdiko gogorra gelditu, zotz bihurtu.

Manzanilla bedarra.

Sardan sagarra: sagardo sagarra.

Sendokorrak kristauak bezala: pinu batzuk besteak baino sendoagoak zirela.

Txori karraztia:

Txirikondak: sagar txikiz beteta zegoen adarrarengatik.

Urdinsagarra.

 

VIII

Gizakia

 

Osasuna

Ahulian ez egoteko: debil ez jartzeko.

Aitzakiak eduki: kexati…

Atrosia handixa daukat; zulo bat konpondu eta beste zulo berri bat ein: errehabilitazioan amona zahar batek.

Hanka trokatu.

Frutiak gizendu edo harrotu eitxen jok: frutari eta gizentzeari buruz.

Giltzeko mina: mokorreko artikulazioetako mina.

Ipurdiko batengatik ez dit inporta, hankezurra apurtu ezik.

Kontuz kortan, bestela gaitza eskuan txertatzen da.

Hankak gozatu: bigundu.

Ortopedikuakin ezin naiz egin: ezin da ohitu protesira.

Seniderik hurrena horixe: gaixotasun batengatik.

Tiroz baldrau zan gizona.

Txiria: ultzera.

Txorixan pare dago: ondo dagoela osasunez.

Txotxondu: lelotu.

Zaharretan edozerrek joten deu.

 

Pertsonak

Apenaz urratzen dan lanian: lan gutxi egiten duela.

Arrateko Amabirjiñia ere erosiko luke: tratularia zela esateko.

Ate ondoan igual egon eta bultzadatxo bat eman ere igual: tipo batek agintzen ziotena egiten zuela, lanpostua galtzeko beldurrez.

Atso panderua ere hor dabixe beti aurrean: Margaret Tacherren bidaia batean.

Atzetik sua baleuka bezela: bizkor ibiltzen zela agurea hura.

Baba beltzak uretan bezela?: gizon bati, gizentzen ari zela esateko.

Bestaldian ere guardia zibila: etxe ertzean txakur bat ikusi zuenean.

Bizi izateko eitxen: lanean.

Ez da eitalia: ez zela lan egitekoa gizon hura.

Ez da hau bezain jarduna: isil samarra dela.

Ez da lagun mutilla: bakarrik ibiltzen zen batengatik.

Ez da lihorrez galduko: laguna menditik zebilela paseatzen esan zitzaionean.

Eulixak biltzen dien bezela, dirua ere pillatu horrek: diru asko egin zuen batengatik.

Geldik egotekua balitzake: geldi egoteak on egingo liokeela gerriko minari.

Goikonesia: goiko gizonaren emaztea.

Haribakua: haririk ez daraman zerbait.

Hau be mahai ertzera arrimau be ez da egon: gizon gizen batengatik.

Hau ere gabonginara: Gabon aurrean, eskela bat irratiz entzutean.

Hogetabost azpitik: urteak

Itxuria bai, probetxurik ez: 85 urteko batek bere osasunari buruz.

Jarkera bat badeke!: baserriko txakurra oso haserre jarri ziren.

Katia alkarri lotuta joaten dan bezela eitxen deu berba: ondo hitz egiten zuela.

Katiekin eitxen ebena indianuek, honek kotxiekin eitxen debe: autoa erosi eta bere herrira joaten direnengatik,indianoek erlojuaren katea ekarri ohi zuten paparrean.

Kristauak ala txakurrak, zer dien ere: agurtzen ez zuen batengatik.

Kuadrila dana mermau, bat hil eta bi herrenka: lagunik gabe gelditu zela.

Laurogeixan bueltan: urteak

Motatzen hasi dira mutikuok: berpizten, gaiztotzen…: zuhaitzek motak botatzen dute.

Mutillaren burubidia eta paraderua: egoera errukarrira etorritako mutik batengatik.

-Nolako papada. -Dana ere gurixa dagok: gizon gizen batengatik.

Ofiziuak erakutsi: ijito baten gezurraren ondoren.

Ondo jantzixa, ez zipirri-zaparrakua.

Ora bateko opilak: berdinak ziren bi pertsonengatik.

Prakaxa: langilia dela.

Sosiuz asko jeitxi zan: oso geldi, poliki jaitzi zela.

93 urte, kontatzen ere ekinaldixa: urte asko direla.

Urtiek goixa hartuta daude: zahartu egin dela.

Urtiak joan egiten dira eta urteekin norbera ere joan egiten da: zahartu zela

Aiztuta halakotxea dago: gaixo zegoen gizon bat , zaharra, ez zen hiltzen…

Zain azalekoak gera: zainak agerian daudela.

Zilbot galanta: zabel handia.

etiketak: Herri mintzoak
Iruzkina gehitu

Erantzuna formulario hau betez utzi dezakezu. Formatua testu arruntarena da. Web eta e-posta helbideak automatikoki klikagarri agertuko dira.

Galdera: Zenbat dira hogei ken bi? (idatzi zenbakiz)
Erantzuna:
Aurkezpena

Jon Etxabe naiz. 1933an jaioa. Jubilatu nintzanean irakurtzea eta idaztea izan zen aukeratu nuen denbora-pasa nagusia. Mota ezberdineko hainbat material pilatu zait ordenagailuan. Haize bolada batek eramango nauen orri bat naizenez, material hori sarean jartzea pentsatu dut. Zatika eta sailka ateratzen joango naiz. Bideak erakutsiko dit zer eta erritmoa. Lotsa eta ridikulu sentipena sortarazten dit. Baina nahikoa zait bakar bati lan hau baliagarri bazaio.