Euskal Herria I

Askatasuna

* Beti etxea amets, herria gogoan, erroen bila ibiltze hori, gizakia, edonon aldarrari, deserrotua dela bizipenaren ondorioa ez ote. Edonon inoren jopu dela alegia. Ez ote hori askatasun egarri atabikoaren arrazoia

* "Askatasunari uko egitea gizon izateari berari uko egitea da." Rousseauk esan omen. Baina  hitzak soilik, besterik ez da esaldia. Lubakiaren alde bietakoek diote hori bera. "Zer ote zen askatasuna?", Totik. Hor dago gakoa. Zenbat buru, hainbat askatasun.

*  Herriaren askatasunak, askatasuna iraultza denean, arnasa estua eta luzea izaten du.

* Amestu eta borrokatzen dugulako da gure aberria Euskal Herria, baina dirua ez ote gehienon aberria.

* Behar litzatekeena eta badenaren arteko dialektikak bete betan hartzen du Euskara, Euskal Herria osoa eta euskaldun oro. Ez gara behar gintzakeena, eta izan ez behar gintzakeena gara. Zapalduak, ez askeak, alegia.

* Egia da askatasuna proposamen bat izan behar dela, ez gurutzada bat, baina hori bezain egia da ere askatasuna ez dela proposamen hutsekin lortzen.

* Libertatea eta askatasuna lotzen ditugu sarri euskaldunok, lur konkretu batetan kokatzen ditugu askatasuna eta askatasunean bizi nahi dugun libertatea. Ez dira gauza bera.

* Inork ez du oparitzen askatasuna, ez da ere berez etortzen, baizik herri bakoitzak eguneroko borrokan lortzen du. Lortze borroka horregatik egurtu egiten gaituzte inkisidore modernoek sorgin-ehiza itsuan. Askatasuna lortzearren izaniko ahaleginen museo eta kontakizun franko aurkitzen da herri orotan, harro herri bakoitz hori, izan dituen gerra odoltsuengatik. Guri ostera debekatu nahi digute Euskal Herria Burujabe Utopia. Ametsa bera ere ukatzen digute.

Zapalkuntza

* Aberri zapalduak beti ditu koordenada zailak, Euskal Herriak ere, herri zapaldua denez.

* Gezurraren garaia da gizakiaren historia. Politika, gezurra baita, onenean egiaren absentzia. Egia gerora jakin ahal da, baina jadanik ezin du historia aldatu. Egiak ez du historia aldatzen. Agian ezer ere ez, egiari egia zor omen zaion arren.

* 700 preso, nork daki zenbat iheslari, oinarrizkoen eskubideak ukatuak, ... okupatzaileak epaitzen gaitu, bere eskubideak soilik onartzen ditu, ez herriarenak, beraren kulturako ez den oro jazartzen du.

* Legea ezin da indarka onetsarazi. Legea indarka onetsarazi nahi diote herriari, bai Madriletik bai jeltzaleek. Eta legea mesedegarri ez zaienean legea aldatzen dute. Baina boteredun inork ez du pekatzen bere nagusikeriengatik.

* "eta mundua nola edo hala aldatu duten gertaera handiek, -prestuak nahiz doilorrak-, beti gertaera erabat hutsalen bat izan dute sorburu, guretzat ezezaguna". Pilatzen joan diren txingarrei garra atera dien azken putza izan ohi dira gertaera hutsalak. Bestetan gertaera hutsalei heltzen diete ahalguztidunek, kinka larrietan, beste heldulekurik ez dutenean ahalgutxidunei erasotzeko;  euskal alderdi bat legez kanpo uzteko, esateko. Une honetan keinu hutsalei adi gaude euskaldunok, mirari baten itxaropenez,  miraririk ez dela jakinda ere, keinu hutsalon katea luzatu eta indartuko den esperantzan, alegia.

* Urte gogorrak jasan ditu herri honek: hildakoak, presoak, isunak, atzerriratuak, … Gogorrak diraute oraindik gaurko urteak ere: hor dira preso eta iheslariak, hor atxiloketak, hor isunak, hor oraindik klandestinitatean ibili beharra, … Eskubide oinarrizkoenak defendatzeagatik erasoa jasaten darrai herri honek.

* Nahikoa omen zatekeen gerra eta frankismoa garaian familia pobreko izatea atxilotua eta fusilatua izateko, batez ere errepublika aldekoa bazen. Euskal abertzale zintzo oro izan da gaur arte, gaur egun ere, kartzela mehatxupean independentista bada..

* “Bidali ditudan postaletan  "Renteria" eta horrelako izenak jartzen ditut helduko diren ziurtasuna eduki nahian.  Oraindik gure euskal grafia eta idazkera etxe inguruan ibiltzeko bakarrik da ziurra. Euskadi eta  Gipuzkoa ere jartzen ditut zalantzak ditudan arren. Geure buruaren ziurtapena besterik ez da, oraindik ez baitugu normaltasunik irabazi kanpoan. Espainolak omen gara, baina gure berezitasunik xumeena ere arrotz da Espainian.  Edo hala iruditzen zaigu. Agian, konplexuak ditugulako da.”  Aspaldi idatzi nuen hori, baina sakonean ez da egoera aldatu.

V.  Espainia

* Gerrak izan ohi direla gizalegeko hitzarmen eta kode guztiak gehien aipatu eta gutxien konplitzen diren abaguneak, hala dio Jokin Urainek: zehaztu  dezakegu gerra duela deklaratuta Espainiak Euskal Herriari, ez baitago Espainiak zapaldu eta bortxatu ez duen giza legerik euskaldunen aurka.

*  Ilusioa saltzea ohi da, ilusioa besterik ez, politiko zuhurren amarrua, baina Madrilen euskaldunoi ilusio eta esperantza apurrenak ere ukatzea dela uste dute politika eraginkorrena.

* Estatuek beti erabili izan dituzte aitzakiak besterik ez ziren gertakariak edo gezur asmatuak etsaien kontra erasotzeko, uneko polizi edo agentzien sasi informeak baliatuz.  “todo es ETA” izan zen luzaroan Espainiaren aitzakia, eta erakunde armatua desagertzean, beti dago komeni den poliziaren informe egoki eta egokitu bat.

* “Gobernu batek bere herritarrei afixen bidez bakea eta oparotasuna agintzeko beharra duenean, erne ibili behar da eta horren kontrakoa itxaron” dio Ivo Andrichek. Bi milagarrengo bigarren hamarkadan eskuzabaltasuna eskaintzen dio Espainiak Euskal Herriari. Kontuz!!!.

* Espainia beti egon da gurutzadan, edozein dela etsaia; Francok hasitako gurutzadan darrai, Euskal Herriaren aurka, eta beti izanen du Eliza delako gurutzada bortitza hori bedeinkatzen.

* Euskaldunok izan gara Espainiako Estatuak,  zein medioek, urte luzeetan egoera politikoari iraupena emateko, eta bestelako arazoak estaltzeko, asmatzen duten arerioa. Lehen ETA zen aitzakia, orain erabakitzeko eskubidea da tabua, independentziara pausoa omen delako.

* “Deabrua ere, asebete denean, pertsona ona dela zioen Jonathan Swift abadeak”. Espainiako deabruak asebete ezinak dira.

* Sarrionandia: “biolentzia ez dela bakearen kontrako ekintza bakarrik, biolentziak erlazio handia duela eskubidearekin, eskubide edo arrazoi desberdinen arteko borrokarekin. Indarkeriaz fundatu zen Legea, eta boterea izan da harrezkero ere Zuzenbidearen sostengua”. Espainiak ulertu nahi ez duen ebidentzia.

* Konkistatu egin zuen Gaztelak Euskal Herria, bortxaz mantentzen du nazionalismo espainolak mendekotasun hori, are  gehiago guk ere bortxa erabili ostean elkarrizketa eskatuz eskua luzatzen diogunean. Menderatzailearekiko kidetasuna besterik ez dute ulertzen Madrilen.

* espainola beti izan da otso euskaldunentzat. Harrapakin onuragarria baitzaio.

* Nota txarra jarriz, irakasleak zigortzen duen bezala ikaslea, zigorra ezartzea da euskaldunokin Madrilek darabilen pedagogia.

Kontzientzia

* Aspalditik datorren ibilbide luzea du Euskal Herriaren kontzientzia nazionalaren bilakaerak: garai bateko kontzientziarik eza, argi-egarria, boterearen eta apaizen jarrera kontrakoa, nortasunaren bilatze sarri inkontzientea, herriari buruzko kontzientziaren gauzatzea, ilusio garaiak, barne borrokak,  botereak eta apaizek irabazten dutenekoa, ilunaldiak, kontzientzia berreskuratzea eta bilaketaren jarraipena, ...  prozesu oso luzea du Euskal Herriaren kontzientzia nazionalaren bilakaerak.

* Atzerriko edonon eta edonoiz, gu geu bakoitza gara Euskal Herria.

* Gaztelania inposatu bazaigu ere,  Euskara da aberria hemen.

* Malreauxek: “Giza historiaren urte kopuruetan sarturik, itsasoaren ur tanta bat ere ez gara, baina ur tanta hori beharrezkoa da itsasoa izan dadin”. Puntu ia ikusezina gara munduko mapan, baina mapa osatzen duen puntua gara. Beraz izan gaitezen puntutxo, harro eta gogor.

* Euskaldunok, gu geu gara, ez dugu onartzen inork irentsi gaitzan. Aldi berean ez dugu onenak eta bakanak garen harrotasunik, garenak gara, eta ez dugu inoren gainetik jartzeko grinarik, beste herrien elkartasunean gu geu izatekoa soilik.

* Dena galdu duenak erraz galdu dezake burua ere. Berea zer den eta bera zer den argituz barneratzen du herriak bere euskalduntasuna. Izena  berreskuratzen duen heinean berreskuratzen du nortasuna eta izatearen harrotasuna.

* Euskal Herriko inongo zokotan atzerritar ez sentitzea da euskaldun izatea, bitartean ez da Euskal Herririk. Bandera espainola, nortasun agiri espainola, eta beste xehetasun abarrak, geure buruaren jabe izatearen eta erabakitzeko eskubidearen ukazioaren azaleko ezaugarriak besterik ez dira. Horregatik ez du herri honek etsitzen.

* Loa eta ura ukatzen digute, baina Euskal Herria bizi da.

* Batzuetan izugarri arina eta hauskorra dirudi euskaldunon askatasun ametsak eta aukerak, baina inork ezin izan du, ezin du, uxatu, eta hor diraugu.

* Harrapaketa, inposaketa, gaztelania eta erlijioa ezartzea, elizaren laguntzaz, izan dira konkistatutako herrietan, Euskal Herrian kasu, Espainiak egin duen bakarra, herrien onura, maitasuna, errespetua bilatu eta askatasuna errespetatu ordez. Duintasuna beste defentsarik ez dio utzi herriari. 

*  Medioak armaz hartuz, Espainiako Segurtasun Ministerio, epaile ezberdin eta enparauek esango dute umeei ideia abertzale separatistan erakusten zaizkiela eskola eta ikastoletan, baina, egia esan, bizi duena baino ez dute ikasten umeek Euskal Herriko edozein lekutan, askatasun aldarrikapena alde batetik eta errepresio bortitza bestetik.

* Izena bera ere kendu nahi diote herri honi, Euskal Herriari: hego euskaldunak, ipar euskaldunak, nafar euskaldunak, baskongadoak, eta batez ere espainolak gara. Ez dago euskaldun soilik ofizialtasunarentzat, euskaldun bakoitzak bakoitzak du bere mugatzailea.  Ez gara  Herri berekoak ere, Komunitate ezberdinetakoak baizik, Nazio ezberdinetakoak. Izana eta garena kendu nahi diote izenarekin batera. Baina iraun du eta dirau Euskal Herriak.  Indarra beharko du, bere barnean aurkitzen du, biziraupen sentimendu eta erabakiak eraginda.

* Herri bat edukitzea, noiz helduko itxaroten gaituen etxe bat edukitzea bezalakoa da, horrek askeago izateko ahaleginean babesa eta itxaropena damaigu.  Herrimin denak, errazagoa du egunerokoa. Dugu, bai. Bai etxea bai herria. Herria ez dago gu itxaroten, gu geu gara herriaren arnas hotsaren azken oihartzuna, arnas  hori besterik ez gara, baina guk jakin badakigu hor dugula gure herria, herria garela.

Ahala

* Izen ospetsuengan jartzen dugu sarriegi herriaren itxaropena, baina bada horien baino inportante eta eraginkorragorik, eta ez da larregi begiratu behar horiek aurkitzeko, albora begiratu, geure buruari, hobe geure guari, herriari alegia. Geu gara herria. Geuregan sinesten dugunean, aldatuko dugu gizartea.

* Esperantza da iraultzaren indarrik handiena, horregatik ostu nahi digute.

* Gordetzeko hegalpe oro kendu nahi dizkiote Estatu jakobinoek Euskal Herriari, eremu zabalean desbabes eduki nahi du behar denean irensteko prest.  Baina herriak bere baitan du babesa, bere indar propioan.

* Itxaroteak nekadura dakar, eta nekadurak konfiantzaren ahuldura, eta konfiantzaren ahuldurak ekintzarako indar-gabezia. Itxaropena eta gure arrazoietako konfiantza galdarazten saiatu da eta saiatzen ari da Espainia, hori da bere bai taktika bai estrategia. Baina horrek itxarotearen antzutasun sentipena sortarazten du, herria ekintzetara bultzatuz. Konfiantza, pazientzia eta aldi berean ekina, nahitaezko gaur egungo euskaldunon armak, ezeren eta inoren esperoan egon gabe. Ez da zain egoteko aldia, Madril eta jeltzaleak behartzekoa baizik.

Gaurkoan

* Betiko dilema, zer egin pentsatu ordez, zer egin behar litzakeen pentsatzea. Horrek pozoitzen du jarduera bat. Posibilismoa eta utopia, korapilo horretan atrapatuta jarraitzen dugu Euskal Herrian, aldi berean korapilo horrek banatzen gaitu. Egin behar denari heldu eta aurrera. Posible ala utopia, geroak erakutsiko du.

* Frantziar Iraultza Euskalerrian: Elizgizon eta jauntxoen aurkako jarduera, zigorra legea ezartzeko, egia bat beste egia baten ordez, injustizia baten bidez justizia ezarri nahia. Inposaketa pertsonei, herriari, indarrez gizarte berri bar sortarazi asmoz.  Herria isilduko da, baina arazoak hor dirau, eta bere sasoian lehertuko. Gaur egungo arazo bera. Ezin gaituzte denak hil.

* Jardun etengabean, bata besteari, ia garrasika, ari gara, baina ez gara elkar ulertzen ezta ulertuko ere. Sakonean, ez ote banitatea gure eskubideez ari garen jarduera horretan ere?. Zubiak desegiten ari gara ibaiaren alde bietakoek.

* Gosete urtean bezain mantso igarotzen omen zitzaien denbora;  luze eginda gaude euskaldunok ere, urruti eta zail ikusten dugulako konponbidearen eguna.

* Zoritxarreko herri inozoa omen gara. Eta inozoak izaten jarraitzen dugu, goitik behera engainatzen gaituzte gaur egun ere. Denek. Euskaldunek euskaldunak ere. Behin eta berriro.

* Gutxieneko borondate politiko eta humano bat behar da edozein arazo elkarrizketaren bidez konpontzeko. Espainiako eta Euskal herrien, batez ere buruzagien, artean adostasun gutxienez inpliziturik ez egotetik dator  eragozpen nagusia elkarrizketa eta bakerako.

Geroa

* Tarte motz esperantzagarri batzuk ezik, biharamun beltza izan du beti Euskal Herriak.

* Herri honek, hau da, gazte euskaldunek amets egin dute, askatasunaren ametsa, horregatik jazartzen zaizkie gotorki bi estatuek

* Kontzientziaren hondo ilunetan mendeetan zokoratu izan diren arraza, erlijio eta kasten oinarrizko sentimendu eta sinesmen suntsiezinak, ustez hilik daudela uste direnak, badakite azaleratzen giro eta baldintzak aldatzen badira. Hori da Euskal Herriak bizi duen arazoetariko bat, arazo politikoa errotik konpontzen ez bada, geroak pairatu beharko ditu espero ez ditugun ondorioak.

* Ezin da herri bat mendekuaz bizi, geroari begiratu behar dio, justizia izanen dela itxaropenean, indarrak batu eta zapaltzailea gainditu daiteken abagunean. Mendekua itsua da, gorago begiratzen ez duen herria beti izanen da menderatua.  

* Bere sentipen, helburu eta nahiak aldi batez ezkutatu edo isildu beharrean aurkitu daiteke herri bat. Edo talde zein alderdi bat. Azeri izan berpizteko garaia datorren arte. Zerbait aparkatuta utzi edo ez tenporalki, baiezkoan zer aparkatu une batean beste aurre pauso batzuk eman ahal izateko. Taktika aldatu, aurrez aurreko erasoan ibili ordez. Boza eman edo ez, edo zeini. Dilema erabakigarri eta zuhurrak hartu behar dira aurrera egin nahi bada.

* “Zeren nork bere lurra defendatzea baita gizonaren lehen obligazioa eta eginbidea, eta entsaiatzea nork bere lur galduaren berreskuratzerat”.  Gizaldiz borrokatu ziren Eskoziako lurretan, bizia ere eman zuten lurra defendatzearren milaka eskoziarrek;  konortea galdu arte makilatu dute Parot Espainiako kartzela-zainek  lur galdua berreskuratzeko borrokatuagatik. Borrokatzea utzi digute etorkizun bakarra