Ekimen ibiltaria

Herrikon egin dugu bilera gosari ostean: Manifak nola egin argitu dugu berriro ere, batez ere berriek jakin dezaten lehen hamar egunetan erabakitakoa; beste hainbat  jokabide ere komentatu ditugu. Santurtziko neska batek azaldu digu nola lan egin duten  ekintza gertatzen: saiatu egin behar da, denboraz eta aurrez hasi, jarraitu, ekin eta ekin, lehenengo porrotean inor ez galdutzat eman.

Martin-Justo, Dodaka-Balentin izanen dira gaur elkarrizketarakoak.

Ramon Labaien, PNVkoa,  izan genuen  publikoki Senideak-en alde  Donostian, Andolin Eguzkiza EAkoa, Santurtzin. Baina bi alderdiek ez dute busti nahi: ez ote Martxarekiko alderdion betiko joko anbiguo, ahobikoa, maltzurki lausoa?.

Sei bat dira taldeko puru erretzaileak, baina Elias da kastadun erretzaile bakarra,  purua berezkoa duena: eskaintzen ez badiote ere bazkal orduan beti darama bat patrikan; besteek ostera, dagoenean bon-bon. Bazkalondoko presakako batetan seiak sartu ziren autobusean puruari tira eta putz, dena ketu zuten arte. Gehiegi barkatu genien, “hurrengoan horrelakorik ez” aholkuan geratu zen protesta.

GERNIKA. Foruen Plazan izan da ekimena. Gazte pila. Enbeita bertsolaria ere jendartean dago. Alberto eta Begoña, lagun minak, ere bai. Goiz hotzean lurrun bihurtzen zaigu  arnasa denoi, 12 graduek gutxiago dirudite hozkirri dardaratian. Errepidean bertan denez, zarata handiegia da ekimeneko jarduna garbi entzuteko; anbulantzia bat ere pasa zaigu sirena joz. Kaleko jantzitako 2 neska-mutilek egin dute ongietorriko aurreskua. Bi neska bertsolari.  Atxikimenduak ez dira asko izan. Gazte artean beti bitsetan dagoen Justori gaur  ez zaio ondo entzun bere arenga. Manifa: lortu dugu atzetik ere megafonia izatea, horrela denek dute musika, eta errazago lortzen da isiltasuna. Eskolaurreko neskakoskorrek jarri dute ukitu alaia eta goxoa eskutxoez agur eginaz. Ortuariz eta jendez gainezka eta pil-pilean dagoen Azoka alboan eman diogu bukaera, Ibonek bertara garraiatuta zituen panelen aurrean. 

Gora gu ta gutarrak!!!.

Arazo handiak daude herri handietan herritarrei mezua eta kontsignak helarazteko, herri txikietan baino handiagoak, hedabiderik ez baitugu, telebistak eta egunkariek baztertu egiten baikaituzte. Bide berriak asmatu beharrean gaude.

Justok beti du erantzun  argi bizigarria edo tamainakoa esaten zaion esaldi bakoitzari; bertsolari sena du, gustatu ere gustatzen zaizkio bertsolariak.

Herrikon hartu dugu kafe bana. Luze doa denbora eta zereginik gabeko orduak aspergarriak ez ezik denbora galdua ere iruditzen zaizkigu. Bada gaur muturra okertzen duenik gure artean ezerez honetan.

Enkartelada. Ikasleek bi orduko paroa dute gaur HBko Mahaikideen atxiloketa dela arrazoi. Enkartelatuta daude eta beraiekin jarri gara ordu erdiz gure pankarta zabalduta. Eguerdi eguzkitsua da, ez, baina, epela.

Ereñozar, aspaldiko laguna, gain zorrotz  eta artez berde, ermita du txapel, malda barreneko erraietan Santi Mamineko koba gordetzen duelarik.

Gernikako moteltasunak jo egin gaitu geu ere, motel, isil, ia lo goaz autobusean.

Iñaki isila baina lagun ona eta atseginkorra.

BERMEO. Jende mordoxka dago zain portu alboan kaminertzean. Emakume nagusiak dira gehienak, batzuk negarrez, baina denak oihuka eta kementsu. Txapliguak ere bonbak ziren hemen. Lora eskaintza: "gizontxue" hunkitua esan dik krabelina eman didanak.

Manifari ekin diogu herri barrurantz. Gazte talde bat dugu zain bere pankartarekin, manifan elkartzen gara beraiekin. Kale zaharretan goaz ozen, andreak zirela batez ere eztarriak urratu arteko zaratatsuenak. "Ala gixonok, gogor hil arte!" entzun diot espaloiko emakume bati. Eliza eta Udaletxearen tartean dagoen plazan bukatu dugu.

Udaletxean. Udaletxera igo dugu ibiltari eta herritar gehienak,  pankartak herriko zenbaiten eskuetan utzita.  "Hator hator" kantatuz egon gatzaie zain alkate zinegotziei. Eskatzen dugunarekin bat egiteaz gain koadro batetan sartu du Udalbatzak bere erabakiaren agiria, agerikoa izan dadin. Alkatesaren hitzak. Blankak erantzun dio. Justo, motz eta egoki. Plataforma ireki eta zabala osatu dute, partidu orok firmatuta.  

Alamedan bukatu du manifaren jarraipenak bazkaltzera goazen elkartearen aurrean.

Alkatesak: Une aproposa da abertzaleok elkartzeko, une gogorra da, orain da momentua zerbait egiteko.

Engranaje biribila osatu dugu: hutsarteak ere oihuekin betetzen ikasi dugu.

"Lanera etorri gara" entzun diot taldera bildu den berri bati. Denak datoz kementsu, erabakigarriak dira, zarta heltzen diote edozeri. Santik pankarta txikiari heldu zion lehen agerraldian. Pankarta txikia da aukeratuena.

Bazkaria. Horma artean maila askoko eskailera estuak garamatza gora. Txerriki egosiak, porru-patatak, legatza, poteko melokotoia karamelu bereziarekin.

Gurekin izan dugu Bermeoko talde ausart aparta Bermeotik abiatzerakoan ere, azken suziria izugarrizko danbarrada izan da.

Blankak kotxea du; hain txikia bera, bitxia izanen da bolante ostean ia ikusi ere egiten ez dela buru zuria. Berritu berria du gidabaimena; 2 urtetaraino luzatu diote oraingoan!. Orduko 140 ere ibili ohi da. Erosketak egiteko edo baratzera joateko erabiltzen du, troketan zehar.

Ze ezberdin ikusten diren gertaerak egunkarian irakurrita edo protagonistek beraiek kontatuta, batez ere protagonistok kide eta lagun-lagun egin zaizkizunean, martxako ahalegin berdinean.

Balentinek ez du uzten pankarta.

Bizkaiko kosta zoragarria, mila biratan bihurritu eta kiribildua.

LEKEITIO. Txapligu hotsak genituen ongietorriaren aitzindari. Ondoren txalaparta. Jende pila, gazteak nagusi. Manifa udaletxera arte, bertako harmailadi zabal luzean arraunlariek egin digute arkua arraun luzeekin. Ohizko panel eta pankartez gain herriko hiru presoen argazki handiak daude jarrita bakoitzaren historiarekin. Atxikimenduak jasotzeko mahaia. Luzeak baina egokiak eta biziak izan dira harrera hitzak. Asko dira atxikimenduak. Plataforma eratua da hemen ere.

Udaletxean. Udaletxera sartu gara pankarta eta guzti, lepo gelditu da Pleno Aretoa, txakur beltz handi batek ere partaide nahi izan du erdiko garbigunean paseatuz. Giro paregabea, areto ikusgarrian: aulkia bera da taila aparta, sabaia barroko dotorea estuko eta pinturaz edertua, 1588ko estandarte bordatua, koadroak, itsas motiboak, bertatik itsasora ikuspegi liluragarria, .... "terra marique potens Lequitio". Alkatearen aulkia eskaini digute: Blanka eseri da erdian, Dodaka eta Balentin jarri zaizkio alboetan, besteok zinegotzien aulkietan. Txalo zaparrada luze eta trinkoa, giroa areagotzeko. Atxikimenduak: Udaletxeko batzordea etorri da atxikimendua eskaintzera, alkatea buru, PNVkoa bera: "aulkia kendu dizut", "gusturago nago hemen hor eserita baino". Giroa berotuz doa, txalo zartak trinkoagoak; atxikimendu ezberdinak, ugariak. Ekitaldi polita eta zirraragarria izan da. Lekeitixo Lekeitxo da.

Blanka eta, nola ez arrantzale herrian, Justo hizlari.

Hildakoen memoriagatik bizirik eta osasuntsu nahi ditugu presoak.

Asanbladan erabaki da nondik egin manifa Josu megafoniako kamioirekin pasa ahal dadin. Kale arteko ibilian ilundu zaigu arratsa, portuan zehar.  Gabon Zuhaitza ere piztuta dago. Udaletxe aurrean bukatu dugu: bi neska txalapartari, herritar eta ibiltarion argazkia harmailetan, non denok gaudenez txakurrak ere eskubidea zuen.

Aretokoaz gain, beste txakur bat pasa zaigu kaleetan pankarta azpitik. Sarriak ditugu txakurrak ibilaldi osoan.

Motel xamarrak argitzen garen egunetan haserretu egiten da Klari, ezer guti egiten dugula eta; ez ditu gustuko lora opariak, garestiak dira eta alferrik galtzen omen zaizkigu, gu hala gerta ez dadin ahalegintzen bagara ere. Dinamikoa eta austeroa dugu neska.

ONDARROA. Erruz bildu da jendea sarreran bertan. Suziriak, berbotsa, saltsa, giro bizia. 600 argazkiekin manifa jendetsu isila, kaleetan, Alamedatik, portu ingurutik udaletxe aurreko plazara: herri diziplinatua da ondarrutarra, fin gorde du isiltasun gordin sarkorra, pikoletoen kuartel aurrean ere. Argazkiek betetzen zuten  esparru osoa: ongietorri  hitzak, Kresala elkarteko hiru mutil eta bi nesken aurreskua, Ondarroako Senideak-en bertako presoen berri-ematea.

Paule Euskaraz, Blanki gazteleraz: hunkigarri egon da.

Bikote bat joan da Udaletxera Giza Eskubideen Batzordearekin elkarrizketatzera:  alkatearen hitz politak besterik ez dute jaso, Paulek leun baina garratz errealitatearen latza baina batez ere politikoen erantzukizuna azaldu dion arren. Bigarren bikotea, Klara  bietako bat, Kultur Etxera herriko talde ezberdinekin elkartzeko: luze eta jator joan da elkarrizketa, galdera franko eta giro aparta.

Agintari bakanak agertu zaizkigu agurtzera, zenbaitzuk atxikimendua eman digute, baina min ematen du nazionalista eta abertzale izenekoen sentimendurik eta adorerik ezak.

Pilek  orekatzen dituztenez nire bihotz taupadak, pilon azterketa dut bihar goizean. Beraz arreba-koinatuaren etxera jo dugu afari-lotarako, bihar Donostiara egiteko. Tarteka izan ohi dira eskapadok: Josu txoferrak alde egin zigun igande gauean, Paulek ostiralekoan, Gorosek Bilbo ingurutik ginen egunetan, Nereak ere bai noizbehinka: norbere ohean epelago.

Blankak dio hobeto dabilela hasieran baino: kirolariak bezala gu ere zaildu egin gara, forma hartu dugu, egin egin gara martxara, jarri egin gara gure ibilira, koska hartu diogu eta errazago, jarriago, gabiltza denok, bakoitza bere zereginari egokituago.

Afaria: barazki zopa, kroketak, entsalada, arraina arrautzeztatuta, fruta eta flana. Giro izugarria gozatu zutela emakume alai zaratatsuei esker zioten denek biharamunean. Arrainarekin egon omen zen paneka edo perlita ote zen eztabaida: Justok eman zuen epaia: perlita.