Burutapenak-GizarteaII

Gizartekotasuna

Adiskidetasuna

* Lagunen lagun izatea da adiskidetasuna, nahiz iritzi ezberdineko, iritzi ezberdina dutenean ere.

* Adiskidetasunak ematen dio zentzua eta merezimendua bizitzari. Konpartitzen den oro da bizitza mereziagoa eta zentzuzkoagoa.

* Interesa jokoan edo arriskuan dagoenean ezagutzen da adiskidetasuna, norberarena edo  bestearena. Egia da gizaki askok bizi osoa igarotzen dutela  adiskidetasun sentipena zer den jakin gabe.

* Zerk egiten du talde bateko partaide, zer da talde-nortasuna ematen duena, zerk sentiarazten dio gizakiari taldeko partaide dela. Hori da lehenik jakin behar duena talde baten eragile izan nahi duenak, edozein dela ere taldea.

* Gizarteko tragedia nagusia da ez dugula benetako lagunik, azaleko loturei deitzen diogula lagunartea.

* Une bateko edo harreman motzeko zer edo nor batekin egin daiteke norbait bat lagun, baina luzeko harremanen ondorioa da gehienetan adiskidetasuna. Mila osagaiek, gehienetan ustekabeko eta zailek, baldintzatua.

* Inork ezin dezake jakin zenbat iraungo duen adiskidetasunak, kontu handiz zaindu beharreko lorea da laguna.

* Mundu txikia eta itxia da bakoitzarena, zirkulu zentrokide bezala zabaltzen doa adiskideen esparrua.

* Beti dira oso gutxi benetako adiskideak, kide fidagarriak.

* Urruntasunaren, sentikortasunarena edo izaera fisikoaren arabera joanen da lausotzen adiskidetasuna.

* “Ezagun asko ditugu baina lagun gutxi” entzun genion behin nahiko ospetsua zen ezagun baten emazteari. Ezberdina da askok agurtzea eta lagunduko zaituen norbait edukitzea.

* Konfiantza dagoenean, zuzen esaten dira gauzak denborarik galdu gabe. Itzulinguruak mesfidantzaren ondorioak dira, eta denbora alferrik galtzea dakar.

Anaiartea

* Gozamena da jende ezezagunen uholdean murgilduta erabat anonimo paseatzea. Baina gozamena da ere gizarteko partaide kontziente eta onartua izatea ere, taldeko anaiartea.

* “Adierazpen askatasunaz eta tolerantziaz harago, elkartasuna posible egiteko, bestea ezagutu eta haren erabakia onartu behar da” Joseba Sarrionandiak: programa politiko eta alderdi arauez harago gehituko nuke nik.

* Besteen arazoei sentikorrago biziko bagina, gizarte eramangarriagoa genuke

* Zaldi eroa bezala portatzen da gizartea, ez soilik medioek eragindako aldarte burrunbatsuetan, baita herri txiki bateko egunerokotasun xumean ere.

* Egon ote da inoiz, salbuespenak salbuespen, odol-itunen sentipen betierekorik. Odol-itun deitutakoak ez ote behartzen zaituen talde arau soil bat.

* Ez da inor,  edozein gizarteko kolektibo  batekoa dela, kide pasiboa denik. Gutxienez “pasoten” kolektiboko kide izanen da, eta kolektibo hau da eragileenetarikoa.

* Bikoiztasunek, etikaren bikoizketek eta bestelakoek, blaitzen dute erabat gure jardun oro.

Solidaritatea

* “Bakoitzak berea hori da legea”, printzipio antisoziala da, elkartasunaren antipodetan dago. Besteekin elkarbidea behar luke edozer arazori irtenbidea.

* Beti da kexu-arrazoiren bat. Eta ze erraz gupidatzen garen besteen zoritxarrez, baina zein azkar ahazten ditugun ere, jarraian beste zoritxar batengatik negar egiten hasteko.

* Lagunen artean gertatzen da ordainik gabeko laguntza ematea. Gure gizartean, baina, bestearenganako giroa gaiztotu, ezagutzen ez dugunarenganako mesfidantza nagusitu da, lagunduko geniokeen ezezagunari ez diogu laguntzen, zer gertatuko, nola erantzungo, edo ze ondorio ekarriko beldur.

* Hitzez eta kontseiluz ito ohi dugu atsekabetuta dagoena, atsegabetuago utziz  Baretu arte bakean uztea da gehienetan jarrerarik zuzen eta ongarriena, isiltasuna izan ohi delako askotan terapiarik eraginkorrena.

* Norberarena bestearena ere denean, nolabait konpartitua, elkartzen du premiak, norberarena soilik denean, bestea erasotzera bultzatzen du.

* Solidarioari berari benetako sufrikarioa eragiten dion heinean izanen da efikaza ekintza solidarioa. Solidaritate ekintza asko laguntzailearen barne-baretze bat besterik ez dira, kontzientzia zuritzea, autoengainu mota bat, turismo mota bat ere bai askotan. Susmagarria  da sufrikarioren bat, nekea edo zerbait deserosoa ez dakarren solidaritate ekimena.

* Zure arazoa bizi ez duten albokoek esan ohi dizue besteen arazoak ikusita norberarenak indarra galtzen duela eta eramanerrazagoa bilakatzen, baina arazoa bizi duzunean ez zara horrelako pentsakizunetarako gai; bazina, arazoa erdi gaindituta zenuke.

* Erraza da besteen sufrimenduaren inguruan barre egitea. Hain da erraza besteen ezinak baliatzea norbera mardultzeko. Batez ere politikan eta ekonomian.

Aurkaritza

* Geure neurria dugu bakoitzak, bakoitzak berea, beste edozeinenaren ezberdina. Bakoitzak neurri ezberdineko  metroa darabilgu gauza bera neurtzeko. Hortik datoz konponezin guztiak.

* Ohikoa du jendeak gehiegi igo eta goregi hegan egin dutenen erorarazte eta umiliatzea. Badaki ere jende hori hor goian mantentzea, miretsiz eta laudatuz. Baina errukigabea ohi da jendea norbait begitan hartuz solasgai bihurtzen duenean.

* Erasoa dela esan ohi dute defentsarik onena, besteren akatsak eta arazoak azaleratzea izan ohi da norberarenak estaltzeko amarru eraginkorra. Politikan batez ere.

 Bizikidetza

* Edozein elkarbizitza da zaila, bikote enamoratuaren harremanek ere eramankortasun handia eskatzen dute, itogarria da berenez bikote bizitza, are gehiago arauek edo baldintzek inposatuta denean.

* “Distantzia luzeagoek talde lana eskatzen dute”. Helburu zail edo eraginkorrek ahalegin konpartitua eskatzen dute.

* Azken txikikerietaraino heltzen denean elkar ezagutza, zaila da bestea zuzen epaitzea, baita ere garbi maitatzea ere. Horregatik da zaila elkarbizitza, elkar ezagutza sakonagoa delako, horregatik elkarbizitzak zentzua, pazientzia eta eramangarritasuna eskatzen ditu, dosi handietan eskatu ere.* Bestearen ikuspuntua errespetatzea, bizikidetzarako lehen oinarria,

* Barnean ezer ez gordetzea da elkarbizitzarako lehen araua. Zein konplikatuak garen bizitzako egoera sinpleenean ere.

* Zeintzuk diren pentsatu eta esan beharko liratekezen gauzak bereiztean dago elkarbizitzaren gakoa, zeren badira pentsatu bai, baina esan behar ez diren gauzak, eta esan bai baina esan beharko ez genituzkeen gauzak. 

* Ikusi nahi ez duzun jendearekin topo egiteari uko ez egitea, hori da pluraltasuna, hori elkarbizitza, hori gizalegea.

* Pertsona begiratu bera baino, begiratzen duen pertsona, bere begirada edo aldartea da aldatzen dena. Hori ulertuko bagenu errazagoa litzake elkarbizitza.

* Denok dugu alderdi ilun bat. Gehienetan ezkutuan. Ezinezkoa litzake elkarbizitza besteen alderdi ilun ezkutuak ezagutuko bagenitu. Sakonean elkarbizitza fartsa bat da, edo komedia.

* Ezinezkoa litzake elkarbizitza, bizitza soziala, gizartean bizitzea, besteen pentsaera eta burutapen denak ezagutuko bagenitu.

* Pentsamenduak ikusezinak izateak egiten du bizitza eramangarria, infernua litzake bestela bizitza, zoriontsu izateko gai ez ginatekeen lotsatuak  ginteke.

* Gizarteak, bizitzak berak, itxurakeria du oinarri. Egiaren laurdena bakarrik bageneki, ezinekoa litzake elkarbizitza, bai harremanetan, bai familian, bai politikan, bai ekonomian, bai merkataritzan, bai osasunean, … Gezurraren aurpegietako bat da itxurakeria.

* Edozein elkarbizitzan, jende urrikoan ere, matrimonioa kasu, txikikeria xumeenak eragin dezake jarrera aztoratzaile bat.

* Eguneroko asperrari etena ekartzean datza elkarbizitzarako jakinduria. Aspergarria  bilakatzen baita egunerokoa, beti. Asper horrek ez du esplikazio bakarrik ez argirik; bikoteko edo taldeko,  kideen lana behar du izan banatu beharrik gabeko etena aurkitzea.

Herrikidetza

* Herritar bakoitzaren zen eta gaitzizenak,  senideak,  gorroto eta istilu zaharrak, leku-izenak, … mila ahaztutako zertzeladak ezagutzean datza bertakoen eta etorkinen arteko diferentzia.

* Gaur egun eta gurean ere, nahiz kontrakoa esan, gizabanako nahiz herri ugarik “Atzerritar oro etsai” dela pentsatzen bide dute.

* Familia handi bat dira herri txikiak, edozein familiako gorabehera eta arazoekin, ohitura eta arauetan ere. Lasaiagoak dira gizalegeak eta harremanak, tarteka zitalagoak ere. Hiri handietan talde oso murritzera mugatzen da harremana, herri txikietan ia herritar guztietara zabaltzen.

Harremanak

* Gauzak bere onera itzuli edo eramateko zain egoteko pazientziarik ezak oztopatu, atzeratu edo hondatzen ditu harremanak, aurrerapausoak eta zintzotasunak.

* Umilagoak izango ginateke itxuraz erreala den hori erlatibizatuko bagenu, harreman lasaiagoak ziratekeen gizartean.

* Ez dira berdinak kontuak, barrutik edo kanpotik ikusita. Hobeto lioazkigu  kontuok bestearen lekuan jarriko bagina.

* Portaera berdinean errepikapen ia beti berdinak ematen die sinesgarritasuna gizarteko harremanei, horrek egiten du logikoa eta eramanerraza gizarte-bizitza, pentsatze eta logikak baino. Errutinak indar eragingarriagoa du portaera egunerokoan ideiak baino.

* Gizaki oro, orokorki, bizi da berenari nagusiki adi, hortik harremanen zailtasuna.

* Ia sekula ez dugu inor konbentzitzen, ez arrazoiz, ez behartuz, amore ematera bultzatzen dugu gehienez, norberak konbentzitu behar du, konbentzitzen denean, konbentzitzerik balego.

* Inor gutxiren jarrera aldatzen dute ematen ditugun aholkuek, bakoitza bere barnean eta bere kabuz aldatzeak soilik aldarazten du nahitako jarrera.

* Eragina dugu guk ere besteengan. Buztina dira eta beti uzten du arrastoa harremanak edonolakoa dela ere. Besteek guregan ere, denok garelako buztin. Hor datza giza harremanen garrantzia eta erantzukizuna.

* Bestea arropak erantzi gabe biluztu: zenbat aldiz egiten dugun, diguten hori. Besteen aurrean gu geu biluzten jakingo bagenu bestelakoak liratekez giza harremanak, zintzoagoak eta errealagoak.

* Eraldatu egiten du bakoitzak sentiduek damaiotena; kanpoko hori guztia, giza harremanak, kontsentsu baten ondorio bat besterik ez da, ados jartze soil bat.

* Harremanetarako tresna bikaina izan da eta da musika. Komunikaziorako baliabide aparta. Baztertuta dute politikoek, baita elkarte gehienek ere. Negozio eta ikuskizun  bihurtu da musika, eta horrek ere komunikaziorako funtzioa eta indarra aienatu dizkio.

* Ai harremanen krisiek irtenbide logiko, erraz eta betirakoak balute!!!.

* Bakoitzak behar du izan zer eskaini zerbait, eta jakin behar du besteengandik zer ikasi. Hezkuntzak ere dakigunaren trukaketa izan behar du.

Ezagutza

* Garrantzia du taldean egindako gogoratzeak, baina agian bakardadeko gogoratzeak  partekatzea besterik ez da.

* Agian ez dago jakiterik ere gu geu zer garen, are gutxiago bestea zer den, hor dago gizakiaren eta gizartearen ahulezia, eta ahulezia horretatik datoz gizarteko konponezin guztiak.

* Beti da sekretu bat, edozer diotela ere, besteek gutaz eta gugan duten iritzi  eta irudia.

* Nork bere begiak, eta bakoitzak begietan bere arima. Arima ezkutatzen dute betaurreko beltzek, elkar-ulertzea oztopatuz.

*  Auzo berean elkar ikusi gabe bizitzea baino okerragoa da auzoko ezaguna izan eta elkar ez ezagutzea. Giza distantziak ez dira sistema metrikoaz neurtzen, ezta pertsonak erroldako izenez ezagutzen ere.

* Ezagun ezezagunak, edo ezezagun ezagunak: ez da hitz korapilo edo jolasa, giza harremanen nahasmena edo errealitatea baizik.

* Gehienak inkognita direnean kaosa gertatzen da. Hortik dator gizarte honetako nahasmena. Inkognita bat gara bata bestearentzat.

* Ez da zuzena izaten sarri pertsonekiko iritzia, beraienganako begirapen egokirik ez dugulako gehienetan.

Komunikazioa

*  Zenbat berriketaldi luze ezer esateko ez dutenen artean. Agian asperdura gainditu eta denbora ematea da helburu bakarra, komunikazio horren helburua, besterik gabe.

* Izan daiteke arrakastatsua bakoitzari zer entzun nahi duen huraxe esatea, baina  sinesgarritasuna ere ezinbestekoa da; engainua, alde biek onartua sarri, ezin izan daiteke ezer iraunkortasunaren oinarri. .

* Jardun etengabean ari gara bata besteari bare edo oihuka, baina ez gara elkar ulertzen ezta ulertuko ere. Sakonean, ez ote banitatea gure eskubideez ari garen jarduera horretan ere?. Zubiak desegiten ari gara ibaiaren alde bietakoak.

* Paraleloan bizi da jende gehiena, bata bestearen ondoan, baina elkar ukitu gabe, nahiz taldean, familian, lagunartean bizi. Erabat indibidualista da gizakia.

* Gauza arinez hitz egiten da koadrilan, lagunartean, ... Gai, bizipen edo gertaera pisutsuak norberaren golkorago gordetzen dira edo lagun min bakarrari azaltzen zaizkio. Gizakia isla bat da, misterio bat.

* Bakoitzaren esaldi inozo eta arruntena bera, iritzia ematea da, eta sarri hausnarketa sakonenek baino eragin handiagoa du inguruko gizajendean.

* Badira galdetu ezin diren gauzak, baina badira ere galdetu beharreko gauzak galdetzen ez direnak ere.

* Familia berean, bikote berean bertan ere, mundu arrunt diferenteak daude, elkar korapilatuak, elkarri eraginez bai, baina elkar ukitu gabe, atomoaren nukleoko osagaia bezala.

* Berba ez egitea eta inori aurpegira so ez egitea omen hiri handi batetan etorkinen idatzi gabeko bi arau sakratuak. Hala izanen da. Zenbateraino gaiztotu den gizalegea. Herri txikiko kale bakartian bi oinezko, ume nahi nagusi, elkarri ez so ez  agur gurutzatzeak, pertsona horiek gaixo daudela esan nahi du. Kalean pertsonak agurtu egin behar zirela zen umetan erakutsi ziguten lehen arauetariko bat, ez agurtzea bestea txakurtzat hartzea zen.

* Ezereztxo asko dira bestearen aurrean harroputz jalgitzen direnak -batez ere politikoak- umil edo ahulei zuzentzean zaizkienean; berdin medioetako esatari zein berriketariak erantzunik ez damaion mikrofono edo kameraren  aurrean.

* Ikusi ikusten gara elkar gehienetan, baina beirazko murrua dugu tartean, elkarren begiradak ikusiz, elkarren zeinuak ulertuz, elkar ukituz, elkar haztatu eta ferekatuz, … elkar biltzen eta komunikatzen uzten ez digun beirazko murrua.

* Ahaztu nahi direnak dira ahaztu itxuran isiltzen ditugunak.

Elkarrizketa

* Elkarrizketa-kultura da falta zaiguna: bestea konbentzitu eta konbertitzea baino, sineste ezberdinez elkarrengandik ikastea.

* Kritika positiboa bilakatzen denean gizakion jarduna, orduan onduko da gizartea. Norbera izan behar du norberaren borrero bide egokia eta zuzena aurkitu ahal izateko.

* Entzuten jakitea, gizartean inork gutxik ezagutzen duen jakituria.

* Entzuteko asmorik gabe aditzean datza elkar uler ezinaren gakoa.

* Nahi duguna esateaz nahi ez duguna entzungo beldurrak isilarazten gaitu. Ez da hori arrazoi bakarra, baina ia ezinekoa bihurtu zaigu elkar ulertzea, iritzien trukaketa, elkarrizketa. Hitzaldi bat bezalakoa bihurtu da bakoitzaren besteekin jarduna.

* Elkarrizketa luzeak egin ohi dira bakoitza bere mundutik atera gabe, inkomunikazioaren magalean zanbuluka.

* Hitza eta buruan darabilgunaren arteko deskonexioa denean, ezinezkoa da elkarrizketa zintzoa.

* Eztabaidek jarrerak eta ideiak argitzeko balio dezakete, ez inor konbentzitzeko edo jarrerak aldatzeko. Barne aldaketek beste barne bultzada bat behar dute.

* Argudiorik ez  duenak sarri erabili ohi ditu baieztapen kategorikoak, eta garrasika ari denak, arrazoirik ez du gehienetan.

* Ebidentziak ukatzen direnean, edo dudan jartzen, ezinezkoa da elkarrizketa edo ideien trukaketa, ukatzailearen jarrera zintzoa baitago kolokan.

* Galdera errazegiei hobe ez erantzun, galdera errazegiak amarruren bat dute azpian. Galdera logikoak ez dira errazegiak.

* Begietara zuzen begiratzen dugunean da posible benetako elkarrizketa.