Burutapenak 3

2.- GIZAKIA

Ahalak eta ezinak

Nahaiak vs ukoak

* Ez da ahuleziaren bat ez duen gizakirik.

* Gizaki oro ez ote ubikuotasun batean mugitzen, garenaren eta nahiaren artean harat honat beti.

* Egindakoa baino, ez egindakoa da gizakiaren eta gizartearen bekatu nagusia.

* Lanbide bat baino giza-maila bat, nolabaiteko titulu bat, behar duzu gaurko gizartean.

* Monotonia hautsiko duen zerbait ezberdinaren egarri bizi gara beti, baina une arruntez osatuta dago gure bizitza.

* Denok, bakoitza maila eta gai ezberdinetan, itzaletik atera eta fikzio batean eraldatzen gara.

* Denok ditugu geure-geureak zaizkigun uneak, inor ezagutzen eta ezagutuko ere ez dituztenak.

* Sarri hartzen dute gure burua gertatzen ez diren gauzek edo gerta daitezkeenek: errealitatea saihestu  eta lasaitzeko trikimailua da.

* Buruko gaitza ohi da gizakiaren gaitz nagusia: akats fisikoa izan daiteke batzuengan; buru antzua da, baina, larriena, buru ondo jantzienetan ere.

* Ahots ezberdin asko ohi ditu bakoitzak barnean, ahots zintzoa aukeratu eta jarraitzea da zailena.

* Sekula berde jartzen ez den edo esperoan edukitzen gaituen zenbat semaforo gizakion artean!.

* Izaki bakartiak direla uste dut pertsona harroak, harreman asko eta handikeria ugari arren, barne bakardadea pairatzen dutela.

* Minarena da gehienok irensten gaituen amildegia.

* Ba ote munduan benetan damutzen den gizakirik?, puntualki eta une zehatz pasakor batean bai agian, baina dena justifikatu ohi dugu azkenez.

* Monotonia hausteko ahaleginak dira gizakiaren ekintza gehienak.

* Itsu biziko da egunerokoari argi eginen dion zerbait ez duena.

* Burua ere alokatzen diotenean dago galdua gizakia.

* Ezkondu askok jarraitzen du mutilzahar eta neskazahar.

Aingurak

* Bakoitzak dugu gure elizatxoa, bere fede eta errito jakinekin.

* Bertutea maitatzea litzake erlijioa, ez erritual bat betetzea, edo parafernalia bat osatzea.

* Basamortu itzel bat da Jainkoa kristau gehienentzat.

* Gertatu ez diren gauzak dabilzkigu sarri, agian sarrien, buruan, ihesbide.

* Esperantza etsai nagusi bihurtzen denean dago gizakia noraezean.

* Bakoitzak berak aurkitu behar dio bizipozari babesa, erraza ez den arren.

* Egi edo sineste sendo ezberdinak asmatzen ditugu sarri, gure zalantzak, hustasun eta ezinak estali edo itotzeko.

* Egunero errutinari etenalditxoa ematen dakienari ez zaio hain monotonoa egiten bizitza.

* Zeregin interesgarria, jolas aberasgarria ere, izan daiteke aztertzea zerez eta nola ahalegintzen garen estaltzen barne isiltasuna.

* Fedea eta fanatismoa elkartzea, lehergailu bati su ematea da.

Zirrituak

* Isolatuta uzten du gizakia oroimenik ezak, entzumen edo ikusmena galtzeak baino harago.

* Badira sekula ahazten ez ditugun bizitzako pasarteak, zorion eta samin iturri zaizkigunak.

* Ezin dira oroitzapenak tiradera batetan gorde, ezta edonolako zurrunbiloetan ito ere.

* Ze zaila den, ia ezinezkoa, oroitzapen eta sentipenak hitzez birformulatzea.

* Bizitakoak soilik gogoratzen ditugu, bizitakoarekin lotzen dugu entzun edo irakurritakoa.

* Oroitzapena: sentipen galduen portua, eta amets berrien abiapuntua.

* Inor ez, baina norbait izan, sarri bizi dugun sentipen urduria.

* Zenbat gauza dakigun, baina ze gauza gutxik hunkitzen gaituen edo zirrara sortarazten.

* Zerbait garrantzitsua galtzen dugunean sentitzen gara bakar.

* Lotsak ez du sendatzen, zauria gehiago mintzea da gehienetan egiten duena.

Izan eta ukan

Garentxoak

* Garela uste duguna ote gara.

* Zenbateraino garen garentxo jabetzeak egiten gaitu handi.

* Itxuraz ezberdinak, sakonean berdin samarrak gara gizakiok.

* Gure buruarekin ohituta, besteek ezagutzen dituzte hobeto gure aldaketen ñabardurak.

* Arrotz ohi gara jendearentzat begietara begiratuz hitz egiten gaituenean ere, begiratzen gaituzte baina ez gaituzte ikusten ere.

* Hitza besterik ez da zenbait pertsona.

* Zenbaitzuk hitzez diotena direla uste dute, jokabideak erakusten du izaera erreala.

* Zerk egiten gaitu gizaki?.

* Garrantzitsua da bakoitzak nor den jakitea, baina baita non dagoen jakitea ere.

* “jan eta lo” horrelako izaera eta jarrerakoak gara asko edo gehienok.

* Ez omen aldatzen pertsona: hala uste dut,  jokabide asko aldatzen badugu ere, beti bera jarraitzen du pertsonak sakonean.

* Zenbat beldur, zauri eta zalantzaz bizi garen, baina kanpoaldean ez da ni hori agertzen.

*  Ingurukoek hobeto ezagutzen gaitu sarri norberak baino.

* Orijinalak izaten saiatzen gara, baina bakoitza berenez nor azaltzen denean da benetan pertsona orijinala.

* Ametsek eta garaipenek haina osatzen dute gure izaera porrotek.

* Ergelek badute adimentsuak direla ustea suspertzeko joera.

Kiribiletan

* Ohartu-ulertu, bi kontzeptu ezberdin ez ezik, bi bizipen ezberdin ere badira: ohartzen gara hainbat gauza eta gertakizunez, baina ez ditugu ulertzen.

* Kalezuloan arren, espazio zabal errealean, ez birtualean, bizi daiteke; alderantziz, zulo psikologikoan bizi daiteke lautadan arren.

* Giza ukitu bat bilatu denari: sarriago eta kontzienteki gizatiar sentitzeko egin beharko genukeen ariketa.

* “Egotearen arintasuna”: bizipen gozagarria.

* Zenbat esanahi eta bizipen adierazten digun sarri hitz bakarrak, eta zein gutxi, aldiz hitz zaparrada batek.

* Zerbait buruan bueltaka ari zaizunean, zergatik ez dakizula, gai horrekiko interesa erakusten du zerbaithorrek.

* Betirako preso harrapatzen gaituzte zenbait begiradek.

* Mapak: bidaia-utopiak eta bidaiari-bizipenak.

* Beste norabait bizitzera doanak leku bat baino bizipen bat uzten omen du atzean: badu egiatik asko iritzi horrek.

* Ze hari misteriotsuek lotzen dituzte sarri gure gogoeta eta oroitzapenak. 

* Toki propioa dute bakoitzaren oroitzapenek bakoitzarengan, transmititu ezinak dira, norbaiti zehatz kontatu arren.

Iparrorratza

* Laket zaio bizitza, edozein dela ere egoera, ukitu absurdoa jartzen dakionari.

* Etorkizuna iragan bihurtuz bizi da jende asko, nostalgiaz: aingura botata bizi dela traza du jarrera horrek.

* Asko dira presaka bizi direla itxura egin, baina asperduran bizi direnak.

* Izenak ez du gehienetan, ia inoiz, izana edo dena erakutsi edo adierazten.

* Barnean daraman sakontasunaren arabera aldatzen da gizakia.

* Beti zerbaiten zain dagoen pertsona da izakia.

* Bada agindua bete besterik egiten ez duen jende bat: bizimodua erraztu dezake jokabide horrek, baina automata edo hilotz bihurtzen zaitu.

*Norberak soilik esplika dezake bere bizia, norbera baita bere aditu bakarra, norberak erabaki dezake soilik bere bizia nola, bere erantzunak bilatu.

* “sentitzen dut” sentipenik ez duenak hauts asko pilatuko du barne sokoetan.

* Zanpatzeak aldatu egien omen zaitu: hor datza torturaren zergatika eta kartzelaren helburua.

* Jantziaz eta inguruarekiko parafernalia ezberdinez arduratzen da gizakia, oso gutxi barne edo giza molde osagaiez.

* Ez gara sekula zerotik hasten, beti dugu eragiten digun geure eta gizartearen iragan bat; guraso, senide eta gizartearen iraganak baldintzatzen gaitu jaiotzean bertan ere.

* Esperantzarik ez duena da nostalgikoa, atzera begira bizi da, aurrera ordez.

* “… kulturaren bertuterik handienetakoa heriotzari pultsua hartzeko  duen arrisku zaletasuna dela”. Heriotzari pultsua hatzeko arrisku zaletasuna bada kulturaren bertuterik handienekoa, erruleta errusiarraren jolaskideak lirateke pertsonarik kultuenak.

* Betaurreko beltzak daramatenei barnea ere iluntzen ote?.

Hitzak eta ekintzak

Trukean

* Nolabait mingarriak dira gehienetan esaten ez diren hitzak.

* Aldi laburrerakoak ohi dira alkoholak ahalbideratutako adiskidetasunak.

* Hiztunago bihurtzen dira batzuk lagunartean, zenbaitzuk, aldiz, isilagoak.

* Aztertu nahi den zer horren mailan jarri behar gara, eta ulertu nahi dugunaren lekuan: lausotuta edo oker ikusten dira gauzak, gertakizunak eta pertsonak, kanpotik edo urrutitik begiratuta.

* Norberarenak arintzea dakar  besteen arazoak leuntzen saiatzeak.

* Norbait geureganatu nahi badugu, bereganatu egin behar dugu lehenengo.

* Ez dut uste denok dakiguna partekatzea denik harremanak sakontzea: gauza jakin eta ebidenteez ari baikara ia beti.

* Igogailuan antzo, bakarrik zaude gehienetan besteekin, taldean zabiltzanean ere.

* Ze urrun geratzen zaigun zenbait pertsona, zu hur beste zenbait, begiradak badu horretaz eragina, begietara begiratu edo ez horrek.

* Ez da gauza bera elkar hartu eta elkartu, ez gramatikan ez gizartean.

* Norbere buruaz mintzatzen gara batez ere, ia etenik gabe, norbaitekin hitz egiten ari garenean ere.

* Sinetsi nahi duenak soilik sinesten ditu besteen adierazpenak, eta norberaren iritziarekin lotura duten heinean soilik.

* Pluralean bizi denean funtzionatzen du bikoteak, banaka hastean hausten da.

* Esanahi  asko ditu irribarreak, ez da ezeren bermea.

* Arrotz gara sarri ezagunen artean, zenbat aldiz!.

* Laburtu egiten ditu batzuetan alkoholak gizakien arteko distantziak, zenbait aldarte eta pertsonetan, aldiz, bere baitan isolatzen du.

* Monotonia hausteko ahaleginak dira gizakiaren ekintza gehienak.

* Bere burua ezagutzen ez duenak zaila du beste norbait ezagutzea ere.

* Besteak ezagutzeak laguntzen du norbera ezagutzen.

* “Etsaiarekin indartsu, maite eta errespetatzen zituztenekin samur”: gizalege zentzuduna.

Batean bi vs bi bitan

* Edozein adini lotuta dago maitasuna deitzen dioten hori, maitasuna zer den da inkognita.

* Auto-estimu kontua dela maitasuna?. Agian bai.

* Aho biko ezpata da maitasuna, segurtasuna eman dezake, baina baita zauritu ere.

* Egia da maitasuna suntsitzailea dela,  onenean ere kaltegabekoa, nahiz egia den ere aldizka pizgarria, osasungarria eta gozagarria dela.

* Ezkontide emankorrak izan ohi dira maitasuna eta isiltasuna.

* Auzo ibili ohi dira sarri maitasuna eta melankolia.

* Kezkatu, beldurtu ere, egiten zaitu maitasunak, hainbeste bihurgune, zoko  eta ertzekin topo egiten duzunean liburu bat irakurtzean; zerbait berezko edo naturala iruditzen zaizu maitasuna, baina izugarri korapilatsua da.

* Ergeldu eta adoretu, bi eraginok ditu maitasunak, nahiz adore hori ergelkeria izan.

* Gorroto behar genituzkeen pertsonak maite ditugu sarri.

Norbere baitan

* Beren berarekin bakarrik egoten ez dakiena ez da bereaz nagusituko.

* Barregarri geratuko ginateke besteen begiekin eginiko argazkian.

* Krudelegia litzake sentitzen ditugun burutapenak esatea.

* Umilagoak ginateke besteen begietatik ikusiko bagenu gure bizitza.

* Lehenengo norbera ezagutu eta ondoren deseraiki, hori egin behako genuke  gizaki berri bat izaten hasteko, baina zaila da, ausardia behar delako batez ere: baita norakoa garbi edukitzea ere.

* Une nekoso, gaitz eta nahasietan zailtzen da pertsona.

* Norbere barnean gu geu aurkitzea, hori da segurtasuna.

* Barneko isiltasunaren zarata entzuten duenak sinfonia oso bat entzuten du.

* Bere barnean igeri egiten dakiena ez da itoko.

* Zenbat ni dauzkagu bakoitzak, niok kontatzen hastea jolasa edo jokoa izan daiteke, baina ez dugu sekula nion zenbaki zehatz bat edukiko, beti agertuko baitzaigu ni berri bat.

* Barruan daukazunak moldatzen zaitu, inguruak baldintzatuta arren.

* Ez da urrutira helduko beti dudatsu dagoena.

* Denok ditugu, den-denok, inork zapaldu ezin dituen espazioak, norberak soilik ezagutzen eta inork zabaldu ezin duen dituen kutxa beltza, inori zabalduko ez dioguna gainera, leihorik gabekobakoitzaren  antzokia.