Bizitza II

BIZITZA – II

Bizitzearen plazera

* Ikuskizunetik asko du bizitzak, aktore baitzina; ikusle  soila izaten ahalegintzeak ziurgabetasun sentipena dakar; aktore kontziente izatetik dator bizitzearen plazera

* Bizitza abentura bezala hartzeak bere plazerak dakartza, tartekako zenbait abenturak masokista kutsua badu ere.

* Muga ertzean ibiltzea bezala da bizitza, dena baitago debekuz  hesitua edo arautua, baina zoriona ez dago larre zedarrituetara egokitzean, arauak hausteak lekarke sarri zoriona.

* Jasanezina litzake bizitza besteen pentsamendua irakurtzerik bagenu.

* Masokista izan behar du beldurraz gozatzeko, baina egia da beldur edo pairamendu puntuak, arriskuak, ematen diola piper puntua bizitzari; burua egokitzean egon daiteke koska.

* Inozokeria izan daiteke bizitza guztian berdina egiten irautea, egia da espezializazioa desgizartetzea dela. Edozein lan mota edo bizitza-moldeak dira aspergarria iraunkorra denean, gehiago bizi osokoa direnean. Hori da bizitzaren pipietariko bat. Gauza berdin edo antzerakoen errepikapena da bizitza, ezagutzen dugun gizarte ezberdin denetan. Lan, esperientzia edo sentipen berrietan etengabeko esperientzia berriak bilatzea bera ere aspergarria bilatu daiteke.

* Funtsean, bizirik iraun, hori da gehienok egiten duguna, mila arazo eta zeregin ezberdinetan gabiltzanean ere, ez dakit jarrera hutsala den da; tristea bai behintzat.

* Aldaketek eta hasierek damaiote piperra bizitzari, inertzia eta asperduraren erritmoa aldatuz. Helburu lortu bakoitzaren ostean berriari ekiten dionak izanen du plazer berri bat.

* Une bakoitza abentura bat, aro bakoitza udaberri: horrek bihurtzen du uneoro ospakizun bizitza.

* Garenarekin zer egiten dugun, horrek du garrantzia, gertatzen denarengan eragiteko. Horrela gertatzen denak aseko gaitu, geurea den heinean.

* Bizirik bizi, hori da ederra, sarri bizitzea infernu bilakatzen bada ere.  Bizirik baina hilda, hori da egoerarik tristeena. Bada ordea, hilik ere bizirik dirautenak. Ederra da hori ere, baina hilda ere bizirik dirauten horiek ez dira enteratzen.

* Penagarria zera da, bizitzak eskaintzen dizkigun eguneroko ezuste eder gehienez ez garela jabetzen. Horregatik ez diogu zukurik ateratzen egunerokoari.

* Egunerokoari pizgarri bat ezartzea abentura da, beti zerbait berriren bila; aurkitzen badugu, bizitza asegarriagoa izanen dugu.

* Bizitzaren grisa  gris-argia egitea da zoriona, beltzetik ihes, eta zuria amestuz.

* Tristura zapore bereziez gain, badakar ere egun bakoitzak bere geruza pozgarria: tristura eta poztasuna, bi bizipen horien arteko orekan dago zoriontasuna: tristura pozgarria, zapore min-gozagarria. Bizitza bera.

* Plangintza zabal eta gozagarriak egiten ditugu, gero gizarteak konplikatzen digu bizitza. Osagai eta baliabide gutxirekin goza daiteke bizitza.

*  Gauza txikiak gozatzeak ematen dio ez agian zentzua  baina bai bizipoza bizitzari.

Osagaiak

* Bizitza oro biharamunerako plan txikiez oratua dago, horiek baitira bizitzaren legamia. Zer dira plan handiak plan txikiez mamitutako bizi-puskak baino?. Preso baten  kartzelako plan txikiak ere plan handi baten euskarri besterik ez dira, hots, osasunez, buruz eta jarreraz tinko irautea, hori baita askatasunerako pauso ezin bestekoa, eta askatasuna, lorpen nagusia.

* Egokitu edo hil, kinka larrietako, edo une erabakigarrietako alternatiba edo aukeratu-beharra, hori  da bizitzako osagaietako bat.

* Beldurra diogu beldurrari, baina beldurra bizitzaren akuilua da, erne egotera behartzen zaitu, prest egon behar duzula.

* Monotonia eta beti-bera, eguneroko betikotua, lasaitasun jarraitua  eta betiereko bakea, etsai arriskutsua bihurtu ohi dira. Bizitzari interesgune berritzaileak ematen ez dionak asperduran ustelduko da.

* Mitoz elikatzen gara bizitzan, iraganeko mitoz edo egunero asmatzen ditugun mitoz. Ametsak zer dira mitoak baino!, Iraganeko oroitzapenez ehundutako geroa, edo gaurko ehunez irudikatutako iragana, sarri lehengo edo gaurko adabakiz jositako jantzi berria. 

* Zer da egia?, ez dakigu, dena da erlatiboa, zerbaiten araberakoa. Beraz ez zaigu baliagarri. Egiaz harago, beste oinarri eta bitarteko batzuk behar ditugu bizitzeko.

* Artea, filosofia, erlijioa: uste ez dugula ere hiru osagai horiek bultzatzen eta antolatzen dute bizitza. Artea, bizitzaren ispilu; filosofia, bizitzaren ikuspuntu; erlijioa, ezinaren euskarri.

* Ura, jana eta  loaz gain, jolasa da haurtzaroko sakramentuetariko bat, aurreko hiru osagaien legamia.

* Nora zoazen eta zer gertatuko den ez dakizun egunez beteta dago bizitza, egun hutsalak dira horiek, mingarriak gainera.

* Adarretatik ibiltzea da herri xehearen mamia. Agian bizitza horrelako xehetasunez osatua dagoelako, bizitzak zer aipagarri handirik eskaintzen ez duelako. Zerbait xumea da bizitza, eta osagai xume horiek dira bizitzaren funtsa. Albo-gaiok edo ”digresioak” dira elkarrizketetako gai nagusi eta ugarienak.

Neurria

* Bizitza ez da soilik zigarrotik zigarrora egiten dugun ibilbidea, une bakoitzak barne egoerak ematen dion tarte edo iraupen-luzera ezberdina du bizitzak, bizitza-iraupen osoak ere iraupen ezberdina du, uneko aldartearen arabera, bizitzaren neurri artifizialak dira egutegi eta erlojuarenak.

* Beharrezkoa da urrutiagoko edo beranduagoko ikuspegi edo gogoeta, bizitzari bere neurria hartzeko; uneek, uneko premiek eta ardurek lausotu egin ohi diote bizitzari begirada.

* Hobe genuke gauzei, eginkizunei, gerta beharrekoei, bere denbora emango bagenie. Denborak, konpondu ez arren, konponbidean jartzen ditu arazoak gehienetan, bere onerago ekartzen ditu. Presakaegi bizi gara, datorrena aurreratu nahian, geroa oraina bihurtu nahian. Ondorioz goizegi etorri ohi zaigu heriotza. Justu oraina bihurtu nahi ez genuen geroa bakarra.

* Bizi-urteen esklabo gara, gure eta aurrekoan pisua eta zama daramagu gainean, aurreko bilakaerak erabat baldintzatzen ditu heldu-aroko erabakiak. Urteak ez dira giza adinaren neurri bakarrak.

* Lurbirak ez du izartegian indarrik xahutuko, baina lurrean elkarren biran gabiltzanok bai. Non dago oreka. Elkarren kontrakoek non aurkitu oreka beste  desoreka bat sortu gabe. Hor zegok koska, ez izartegiko lurbiran, denok palankaz gabiltzan honetan baizik.

* Itsas olatuak bezala dator bizitza, olatu denak berdinak, olatu bakoitza ezberdina, bata bestearen ondoren, banan-banan, garena osatzen.

Laztasunak

* Bizitzak eskatzen dituenak dira onura edo baliagarritasuna izan dezaketen  sakrifizio bakarrak. Norberak norberari doan ezarritakoak, aldiz, antzuak dira; norberarekin norgehiagoka edo borrokan eginikoek, norbere gogobetetzea edo auto-estimua lortzen dute gehienez.

* Hainbat zartako emango dizkio bizitzak sineskor denari. Aldi berean, baina, leunagoa eta eramankorragoa egingo zaio bizitza fidakorrari. Desoreka gehiago izanen ditu mesfidatiak. 

* Gehiegikeriak eta desberdintasun justifikaezinak zuritzeko erabili ohi da gehienetan “bakoitzak merezi duena dauka” printzipio hori, daukanak ez daukanaren aurrean bere oparotasuna mozorrotzeko.

* Berez, zerbait sinplea behar litzake izan bizitza, baina gizakiak berak, geuk, konplikatu du. Ala bizitza bera da berez oso konplikatua, iraupen lehia besterik ez baita gehienetan.

Nola bizi

*  Badirudi bizitza ezberdinak bizi ditugula, une bakoitza dela bizitza ezberdin bat, eta hura gozatu edo baliatu behar dugula. Baina bakarra da bizitza, ezin dugu ikuspen orokorra galdu frustrazioan edo azkenik etsipenean erori nahi ez badugu. Bizitza azken zirrikituraino heltzen da, eta kontzienteki bizi behar da bizitzaren keinu bakoitza.

* Norberak ematen dio nolakotasuna bizitzari, jokoa, jolasa, narru jotzea eta mota ezberdin askotako errealitatea bihur genezake bizitza. Ederra litzake bizitza, mila eratara izorratuko ez bagenu, edo ikuspuntu baikorretik begiratuko bagenio.

* Posiblea erreal  bilakatzeko ahalegina da bizitzako abentura nagusia.

* Amesten dugun antzerkia antzeztea gustatuko litzaiguke, baina errealitateak geurea den benetako paperean jartzen gaitu, gutxitan antzezten dugu idatzi dugun papera komedia den bizitza honetan.

* Bizitzan ez dago lasaitasunerako adinik, bizitza hauskorra da, ez dago bizitza besterik espero ez dezakezun adinik, gaztetan bizitza bor-bor, helduaroan sendo sentitu arren.

* Esparru murritzera bilduta bizi gara, ur tantoei gehiago begiratzen diegu itsasoari baino.

Baldintzak

* Ez gaitu eraman behar bizitzak, geu joan behar gara berarekin, hilotz bizi nahi ez badugu.

* Sinplea behar luke bizitzak,  baina bizitza beti da korapilatsua, korapilatzen zaigu, korapilatzen dugu ere, biziraupena delako.

*Galdu eta bideratu, okertu eta zuzendu, ... hori da bizitzaren piperra eta akuilua.

* Bizipoza da bizitzaren motorra, herrien kulturan du eragina, eta bera da jarrera horren ispilu.

* Sentipen eta aukera asko erre behar da emankor bizitzeko

* Ahanztura da gizakiak duen dohainik onuragarriena, berari esker da jasankorra bizitza. Bada kantatzean gizona atsegin zaionaz baizik ez dela oroitzen dionik, baina ezbeharretan ez da kantatzeko gogorik, beraz  kantatzea erremedio erabilgaitza da, eta, erabili arren, une labur baterako sendagaia besterik ez da, hor jarraituko baitu ezbeharrak edo gaitzak.

* Zenbat naufragio txiki gure egunerokotasunean. Salbamendu-txalekoa jantzita behar dugu eduki beti berriz urgainera egiteko,  lagunaren eskuari berriz helduz.

* Txepeldu egiten du erosotasunak, bizipoza lapurtu bizitzari.

Zertzeladak

* Gazteak ez dio bere buruari zertarako bizi den galdetzen, bizi da eta kitto; adinean aurrera, hasten zara zure buruari galderak egiten, eta azkenik helduaroan bizitzari buruz egiten diozu galdera zure buruari: zu zeu ez ezik, animaliak, loreak, harriak, … zergatik eta zertarako bizi diren. Galdera horien ondorioz gizakiak jainkoa asmatu zuen, edo filosofiakerietan hasi zen.

* Konta eta sondaezinak dira pertsonaren barne zirrikituak, aterik gabeko pasabideez osatutako sarea gure bizitza, ez dakigu gehienetan gure portaeren zergatia, Norberaren erabakiak direla uste izan arren.

* Bizitza osoa da amore  ematea, datozen gauza txikioi amore ematea. Gauza handiak egitean ere amore ematen ez dakienak ez du merezi duen ezer eginen bizitzan. Isiltzeak hitzek baino auzi gehiago irabazi dute.

* Ibaiko ura lasterrean doa une batez bizitza; geldian bestean; uholdea da tarteka. Baina beti joanean. Denbora bezala. Etenik gabe doan zerbait da bizitza. Istant bat besterik ez da une bakoitza, denboraz neurtu ezin daiteken istantek osatzen dute bizitza. Dena da une bat. Panta rei. Carpe diem.

* Hotzean begiratuta, bizitzak ez du zentzurik, horregatik asmatzen ditugu jainkoak, utopiak, eta era guztietako ametsak.

* Infernua da bizitza askorentzat, halaz ere bizitza maite dugu. Zergatik ez da bere buruaz beste gehiago egiten. Bizitzaren misterioa. Esperantza da agian esplikazioa.

* Irautea, bera soilik, ez da bizitzea, eta bizitzea nahi duenak, azkenean, aurre egin beharko dio errealitateari. Intsektuaren pare, hilarena egitea izan daiteke aterabidea, baina une jakin labur batekoa soilik.

* Bakoitzak gauzatzen du destinoa, ustekabean datozen gertakarietan ere. Hori erakutsi ziguten, baina datorrenak hartzen digu gehienetan gaina, biziraupena gauzatze-lehia baita bizitza.