Sinco

Aitortzen dut joan zen egunean Bilboko zentroko okulista trajedun haren kontsultan, entzun nionean Oierri “sinco” esaten zenbat urte zeukan galdetu ziotenean, lotsa apur bat sentitu nuela. Gauzek baina okerrera egin dezakete, eta okulistak, nonbait erantzuna entzuteke, berriro galdetu zionean “cuántos años tienes?”  mutikoak “tiengo sinco años” erantzun zuen. Errematea.

Onartu behar da, Oier gaztelera ikasten dabil, eta nahiz eta ondo samar ulertu, hitz egiterakoan askotan sartzen du hanka, aditz irregularrekin, artikuluekin, generoarekin, sintaxiarekin.

-          Tiengo sinco años

-          Quero un pelota

-          Ahí está cocodrilo uno

-          Tú no das daño a mí.

Ikasiko du, ez daukat dudarik, hori da nahi duguna, geure umeek ahalik eta gauza gehien ikas ditzaten.

Baina onartzen dut gazteleraz hain gaizki hitz egiteak batzuetan “kaxero” itxura ematen diola, oraindik oroitzen baitugu Txomin del Regato hura.

Ze umea berbetan oso ondo moldatzen da, baina euskaraz.

Tokatu izan zait epaitegietan berbetan oso ondo moldatzen zen jendea, komunikaziorako erraztasuna zeukana, epaitegian erabat ezjakin itxura eman zuena: gazteleraz gaizki dakitenak. Batez ere jende edadetua, gipuzkoar zein bizkaitar, ez nahitaez herri hain txikietakoa. Gauzak primeran azaltzen dituzte, euskaraz, baina gaztelera gutxi dakite. Ulertu bai, berba gutxi. Eta orduan, epai-sistema guztia erdalduna denez, euskaldunak ezjakin arlotea ematen du, “kaxero” bat. Itzultzailearen laguntzarekin batzuetan, itzultzailea onartu barik bestetan, bere ezjakintasuna hain nabarmen izan ez dadin, ozta-ozta erantzuten dio galdetutakoari, berba solteekin, loturarik ez daukaten esaldiekin, genero eta artikulu aldetik eskasa den kastellanoa erabiliz. Menperatzen duten hizkuntzan galdetzen ez dietelako. Epaitegia, beste toki asko moduan, erdalduna delako.

Txalotu, aupatu, diruz laguntzen ditugu euskara ikasten dutenak, geure hizkuntzaren maila apaltzen dugu beraiendako. Eta ez dago gaizki. Baina badaude baita ere meritua miresten diegun euskaldun berri horiek euskaraz bezain trakets hitz egiten dutenak gazteleraz. Horiek euskara (ona)  baino ez dakiten “kaxero”ak dira. Umeak eta zaharrak, gehienbat.

“Piska bat, es mucho”. Un poco, zenbat da?