Argitalpen kontratu eredu berriak idazle kataluniarrentzat (eta II)

V. ADOSTUTAKO KONTRATU EREDUAK

1. Argitaratze kontratua
2. Lana enkargatzeko kontratua
3. Lan kolektiborako eskubideak lagatzeko kontratua
4. Itzulpen kontratua
5. Oroharrezko zenbatekoko ordainketako itzulpen kontratua

A) ARGITARATZE KONTRATUA

Oinarrizko eredua da idazleak mota guztietako liburuak argitara ditzan: saiakera, literatura, poesia etab. Hau da erabiliko den eredua lana egileak bere ekimenez egin duenean, lana ez denean argitaratzailearen enkargu baten ondorio. Ez da enkargutzat hartzen iradokizuna edo etorkizunean argitaratzeko proposamen ekonomikoa.

Berritasun azpimarragarrienak:

1. Eskubide analogikoak eta digitalen banaketa: lana liburu analogiko moduan argitaratzeko eskubideak eta eskubide digitalak desberdindu egiten dira eta trataera desberdina ematen zaie. Egileari kontratua iraungitzeko aukera ematen zaio eskubide digitalei dagokienean, eta beraz eskubide horiek berreskuratzeko aukera, kontratuan ipinitako epea igarota (bi urteko epea jartzea gomendatzen da), argitaratzaileak eskubide digitalak ustiatu ez baditu.

2. Argitaratzaileak hirugarrenei eskubideak uzteko aukera: argitaratzaileak egilearen idatzizko baimena behar du eskubideak hirugarren bati eskualdatu nahi  badizkio. Hirugarren horri gainera idazleak beretzako gordetzen dituen eskubideen berri eman beharko zaio. Eta gainera, lanaren eraldaketa eskubidea eskualdatzen bada, beste kontratu bat behar izango da.

B) ENKARGUZKO LANAREN KONTRATUA

Kontratu eredu berria da, legean aurreikusita ez dagoena, baina argitaratzaile eta idazleek finkatzeko premiazkoa ikusi dutena. Eredu honek arautzen du lan bat argitaratzailearen ekimenez sortu dena, egileak argitaratzailearen irizpideekin eta proiektupean egindakoa. Egileak argitaratzailearen dirusarreren proportzioko ordainsaria jasotzeko eskubidea izango du, eskubide moralak errespetatu egingo zaizkio eta lanaren ustiapen moduaren informazioa izango du aldioro. Aldiz, lanaren gaineko ondare eskubide oro argitaratzailearenak izango dira.

Kontratu eredu honen esparrua argitaratzaileak pentsatutako eta proiektatutako zabalkunde lanen argitalpena da.

C) ITZULPEN KONTRATUA

Argitalpen kontratu eredua itzulpenari egokitzen zaio. Legeak aurreikusten duen egile izaera berbera ematen dio itzultzaileari. Ordainsariak ordaintzeko bi modu aurrikusten ditu: hasierako ordainketa eta salmentaren araberako ordainketa.

D) OROHARREZKO ZENBATEKOKO ORDAINKETAKO ITZULPEN KONTRATUA

Kontratu mota hau, alegia, ekinaldi bakar batean ordaintzen dena, salmentaren gaineko portzentairik gabe, itzulpen baten argitalpen bakarrerako gordtzen da. Helburua da itzulpen kontratuetan ordainketa modu mistoa egin dadila. hasierakoa eta salmentaren araberakoa, eta beraz kontratu mota hau argitalpen bakarreko kasuetarako bakarrik erabiltzea.

E) LAN KOLEKTIBORAKO ESKUBIDEAK LAGATZEKO KONTRATUA

Enkarguzko lanen kontratuaren antz handia du, baina enkarguzko lana egile bakarreko lanetarako pensatuta dator, eta beste hau berriz egile askoren artean eginiko lanetarako.

Ondorioz: Asmoa da Katalunian, Espainiako argitaletxe garrantzitsuen egoitza den horretan, kontratu eredu hauek erabiltzea hemendik aurrera. Interesgarria da Euskal Herrian egin daitekenaren eredu moduan.