Guai ez
"Kontu korrontea zabaldu zuten antolatzaileek (…) beste eremu batean. Europa osoa kontutan izanda (…) seguruenik errenta zein kontsumo mailarik altuenetakoak erakusten dituen Deba Goiena eremu gipuzkoar zein bizkaiera mintzairadunean. Halaber, monobolumen zein 4x4 gehien erakusten dituen ikastolagune tradizionala (…) Nora zuzendu diru-biribilketa….Mendebaldeko euskalkia monobolumnean dabilen ekialde hurbilera ez, noski, oraindik ere oinez dabilen ekialde urrunera baizik". Berria 05-10-14
Zirimolan garamatzan gaur egungo merkatu-munduan, gauzak ez dira diren bezalakoak, saltzen diren bezalakoak baizik. Saltzen duguna (edo ez duguna) gara. Eta aitor dezagun: azokan postua ipintzerakoan Debagoienak ez du asmatu. Ez gara ez gipuzkoar ez bizkaitar moduan azaltzen. Aberatsegiak ez gara, baina pobreegiak ere ez, ez gara kexatzen. Donostiatik eta Bilbotik hurrun eta garesti gaude, horiei bizkar bizi gara beraz. Maltzagatik bailararako sarrera aiñubia da, ez da erakargarria. Eta onar dezagun: EITBko promoko andaluzaren moduan, “zozo” samarrak gara. Frigorifiko asko, farandula gutxi. Iaz Euskal Herriko Hollywooden izan ziren Kilometroak, ZarautzenJakina, Zarautzen dena da “guai”. Eguraldia ere primerakoa izan zen egun horretan, inork ez zizkion kontutan hartu Zarautzi bere aberastasuna. Luxozko automobilak, ehun milioiko etxeak, markako dendak… ezezagunak ei dira Zarautzen. Ah, baina Zarautz polita da, euskalki dotorean mintzatzen da, seguruasko gaur egun euskal idazle per capita gehien dauzkan herria da, eta herrian bertan langileek ez dute bost errelebotan lan egiten. Zarautzen “guai” da malekoitik paseatzea. Ostera goiko trenbidetik ibiltzeak “glamour” gutxiago dauka. Eta berdin hurrengo urteko Kilometroak-en herrian, Oiartzunen. Han txaletik ez, 4x4ko autorik ez.
Nafarroa, buruz oker ez banabil, Peninsula Iberiar guztian errenta per capita altuena duen lurraldea da. Iruinberrin duela bi urte gertatutakoa penagarria izan zen, eta ondo bideratuak iruditzen zaizkit hara emandako diruak, ikastolen alde gauden guztioi egindako elkartasun deiak. Zein da orduan aldea? Euskal Herri honetan badago dirua eta aberastasuna. Baita ere gauza askotarako baliabide premia. Itxuraz baina horretxek guztiak bereganatuko ditu bere burua ondoen saltzen dakienak. Eta ez da hori, momentu honetan, Debagoienaren kasua.
Nik uste dut gai hau egueraldi txarra egin zuen eguna baino lehenagotik datorrela. Atentzioa eman zidan Kilometroak eguna baino lehen, Arizmendi ikastolako arduradunei egindako elkarrizketetan, zenbat aldiz azaldu behar izan zuten euren ikastolak ez zeukala dirurik, ez zela aberatsa. Excusatio non petita, acusatio manifiesta.
Ez daukat gogoan Zarautzko ikastolak iaz horren beste aldiz errepikatu behar izan zuenik dirurik ez zeukala.
Seguruasko bazegoen lehendik aurreiritzi bat, gero Fermin Etxegoienek bere zutabean jaso zuena.