Momorro txiki bat sortzen (XI): ventriloquia eta antzezpena.
Enperatrizeko parkian bilixen estankia jeguan lehen. Harek asko zikintzen zebela ta, oiñ umien eskorta moroko bat eginda dagok bertan. Buelta osua hartzen zeban hesixa gorde dok, ate txikixa lagata, eta barruan ume oso txikixendako hiru jolasleku jagozak, gomazko lurran gaiñian. Aproposa Nikokin ibiltzeko.
Umia atetik sartu eta ate pareko jarrilekuetan geratzen dittuk gurasuak; bijilantzixia oso komodua dok halan, eta horrengaittik ixa beti okupauta egoten dittuk hórrek lekuok. Edozelan be, inguru guztian egoten dittuk gurasuak, eta ez bakarrik eskortia zaintzeko, parkia oso ederra da eta inguruan jolasleku gehixago dagoz-eta, ume nagusitxuaguendako. Halan be, ni zaldixen modura parian dakatenena baiño ikusten ez dotenez, ez naiz hortan fijatzen. Umiakin eskortara sartu, eta lurrian jarritta, hari begira egotia dok nere entretenimendua, ixilik eta geldi, beste umiekin zelan konpontzen dan ikusi... Ahal danik eta gitxien interbenitzia dok nere aukeria, eta espektakulo politta dok benetan.
Guraso gehixenak jarrilekuetan egoten dittuk, beste gurasuekin barriketan, eta umiekin relazionatzeko formia tarteko orruen bittartez izaten dok: “Mikel, geldi!”, “Iraia, ez ikutu hori!”. Telebisiñua ikusten nebaneko “Wazemank” saioko esketxa ekartzen jestak gogora, edo bestela artzain txakurren konkurtsua. Nahiz eta grazixia eragiñ, ulertzen juat nahi ta nahi ez egon bihar dala halako joera bat, izan be, eziñezkua dok oiñez ikasi barri daben ume baten gaiñe-gaiñian egotia; neri laster tokauko jatak artzaiñana egittia, kasorik egitten ez daben txakurrakin.
Guraso batzu, bereziki umezaliak diralako edo, eskortara sartzen dittuk ume kuadrilliakin batera eta papel xelebre xamarra hartzen juek. Umiak erdixan egoten dittuk, eszenatokixan legez, eta inguruan dagozen gurasuak ventrilocuo papela betetzen juek: “Begiratu ze pelota politta dakan Uxunek” (hori esan barik be ondo ikusi zeikian, diñot nik), “Esan Josebari, esan: [Gaur Karraspixon ibilli naiz]” (ez daki berbetan, barren, eta gaiñera Josebari ez detsa asko ardura Karraspixon edo Otoixoko puntan egon dan), “Goxua dago frutita, Niko?” (eta ni zain geratzen naiz, ia Nikok ezer erantzuten daben). Etxakixat ni txontxongillo bihurtze honek zelako ondorixuak dittuan garapen pertsonalerako eta horretara ezin aholkurik emon, baiña ez detsat nik honi usaiñ onik hartzen. Umiei, gaiñera, galdera ergel hórren erantzunak etxakez ardura. Gehixago esango juat: nagusixoi be etxakuz ardura, baiña “aszensoreko konbertsaziñuak” mantentzera eginda gagozak, iñori interesatzen jakon gai hutsalei buruz berbetan egittera, ixilttasuna jasateko kapazak ez garalako. Eta, zentzu horretan, tristia dok ume-umetatik “abillezixa” hori erakusten jardutia, zeiñi eta, alkarrekin ixilik olgetan egoteko bape erreparorik ez daken ume naturalei.
Halan be, atentziñua gehixen deitzen destan joeria beste bat dok. Nik etxakixat antxiñako gurasuak be egingo ete zeben, edo gaur egunguak hasittakua dan; baiña kristo guztia ikusten juat antzezpen mota xelebre bat egitten. Gatxa topatzen juat hau azaltzeko, baiña ahalegiña egingo juat: gurasuak jolasian dagozela irudikatzen juek, jolas-keiñuak egitten eta ume-berbetia erabillitta (han guau-guau! emon abracito... bota pelotita!) ; baiña begiradan, eta abotsian gogo barik dabizela igartzen jakek. Batzutan gaiñera, errejistro bi jarabixek batera: frase bat parkeko beste gurasuari, serixuan (“Pues el crío me duerme de maravilla, y no veas cómo engorda ¡va por encima de la media!”) eta beste frasia umiari, antzezle txarran eran (“Aaaai baaai, Markel, halaxe, ein guapo-guapo beste neneri”). Bakarra izango nok munduan, honi hipokresia ariketia eresten detsana? Arpegi bi izaten erakustia. Biharbada telebisiñuan eragiña izan leikek, normal moduan ikusten juagu guzurretan apropos diharduan jentia ikustia (reality showak, pressing catch) eta bardin jeskuk guzurra izanda be. Hortik hurrengo pausua, faltsutasun hori gure egunerokotasunera ekartzia. Lekeittioko neska guapa/patetika horren modura; beti kamara baten fokuan egongo balitza legez ibiltzen kaletik, mokorrak astintzen eta matrallak barrutik txupatzen.
****
EGUNERAKETA: 2023-I-14ian, amaittutzat emoten dot nere "guraso estreinatu berri" fasia; atzetik etorriko dirazenendako, erabilgarrixa izan leikialakuan, momorró txiki bat sortzeko aholku guztiak hamentxe ipiñi dittudaz.
