Euskaldun gitxiegi Inperixuan
Harrigarrixa, oin dala 400 urteko lekukotasun bat topatzia protagonistiak zuzenian kontauta, ezelako kronista barik (Lope de Vegan akulua bakarrik). Gaztaro sutsua, korsario/delinkuente muga lausuan murgilduta, eta helduaro militarra, orduko Espainiako korteko korapillo eta burokrazixian lagin batekin. Bizitza guztian madrildar, buskoi, ijitto jarduten dau Contrerasek eta ezelako lora dialektiko barik; orduko idazliekin alderatuta, asko eskertzen dot nik hori, hobeto ulertze aldera. Egixa da ez dala idazterako orduan maisua –historixian harilkatzia, suspensia... liburu honetan ez dago halakorik- baiña ezin da ahaztu militar zahar batek idatzittako autobiografixia dala, eta halan be ba dago zeozelan landuta (pasarte kontagarrixenak ekartzen dittu, ez bestiak; orduko berbetia fidel isladatzeko borondatia daka; oraltasunan deformaziñuak bere horretan emoten dira -Estruch’en ediziño honetan behintzat, 1982-...). Pajaro ona, Contreras hau; baiña berak kontautakuari beruana kendu bihar jako, jakiña (mariñela da, azken fiñian).
Liburuan tonuaz jabetzeko, hona pasarte bat (cap.III, Presa de la bandera):
“Embosquéme en el pinar y topé con un turco como un filisteo, con una pica en la mano, y en ella enarbolaba una bandera naranjada y blanca. Llamando a los demás, yo enderecé con él y le dije:
- Sentabajo, perro.
El turco me miró y riyó, diciéndome:
- Bremaneur casaca codorniz.
Que quiere decir:
- Putillo que te hiede el culo como un perro muerto.
Yo me emperré, y embracé la rodela (...)”
Ez dot ulertzen zelan ez dan gehixago ezagutzen liburu hau. Publiko orokorrangaittik, jakiña: esan biharrik be ez dago Alfredo eta halakuak oheburuan izango dabela derrigorrez, eta Contreras jauna euren ames bustixen protagonistia izango dala. Hori bai, esango neuke háren gustorako euskaldun, valentziano eta katalan gitxiegi (galleguak ez diñot, neoinperiozalien nobeletan agertu be ez dirazelako egitten gaixuak) agertzen dirazela kontakizun honetan (azken esaldi hau lau killoko retrankiagaz irakur bedi).
