Momorro txiki bat sortzen (VII)
Nere inguruko bi-hiru lagun batera erreproduzidu diranez, Euzkadi jasotzeko hárek egindako gerri-kolpiei gorazarre egingo detset nere aholku orakularren bittartez. Gaur familixakuekin hartuemonak izango doguz berbagai.
Guraso amantisimuak: zuek hartutako Biharleku Nazional horrekin elkartasunez (ume bat! zenbat neke, zenbat sakrifizio!), askotan izango doguz aittitta-amamak lagun. Total, harek 4-5 hazi badittuez, etxake ezer kostatzen guria be hartzia.
Kontua da gure umetxua hazi egingo dala halako baten, da baitta berbetan ta-ta, gu-gu hasi be. Orduan, hamen Lekeittion lehengunian ikusitta legez, aittittak gure momorro txikixa sortzen bere apurra ipiñi ahal izango dau:
- Portutik pasa biha’naz motor txikiñetik tangarra hartuteko, eta esan Mikel: noiz etorriko... zaaaa...re..te gurera bazkaltzera?
Argixago esanda: aittitta txapelduna, lekittar peto-petua, bizkaieraz baiño ez dakixana, bere berba florido horretan batuerazko aditz trakets batzu sartu biharko dittu, umia konturatu deiñ zein dan jarraittu biharreko eredua. Gehixago esango dot: umiak, eskolan ikasittakua eta kalian egitten dana bardiña ez dala konturatzen danian, zaharrei korrejitzen hasiko jake:
- Aittitta! Que ez da esaten “bafora”, esaten da “itxasontzi”!
Halakuetan, garrantzitsua izango da apal apal umiari arrazoia emotia, noski, eta aittitta euskañol klase baten apuntatzia. Eta umian erderakadak korrejitzia, ezta pentsau be gero!
Kontrara: momorro txiki berbaldun bat sortzeko hurrengo pausua emoteko aukeria izango dozu-eta. Entzun ondo: ahal dozun guztietan, egixozu berba ahal danik eta sinplien. Gitxi gora behera, atzeratu mental bati egingo bazentsa lez. Fuera atzizkixak, fuera aditzak edo bere ulermena oztopatu leikian edozein partikula arraro. Adibidez: zertarako ibilli “emoidazu musu bat” esaten, “eman musu” erabilli bageinke? Era berian, guraso amantisimuak, 8 urte mandokin gure momorro txikixandako, katian lotutakua “guau-guau” bat izaten jarraittu bihar dau, ez txakur bat. Modu horretan, gure etxeko errege egin euskal-sioux primitibokin, derrigorrez behar erderas expresibidade lortu. Eta hori, nagusixen “akatsak” korrejitzen jarraittuta! Orraittiokan!
Baiña gaurko aholku-txortia ez da hamen amaitzen, ez horixe. Estreiñau-barriko umian mihiñ berbaldunakin, kuadrillan, familiartian nahiz bestelako lagunarteko billeretan gure momorro txikixan integraziñua praktikatu ahal izango dogu (lagun taldian desintegraziñuakin koordinatuta: la energia ni se crea ni se destruye eta). Kontuan hartu biharko doguzenak:
- Umia billerako harreta foko nagusixa da (nahiz eta EGB-ko 8º kurtsoko ikaskide ohien billeria izan).
- Saiatu billerako konbertsaziño gai nagusixa umiari buruz izatia: zelan jaten daben, lo ondo edo txarto egitten daben, gaisotasunak gora eta behera, erropak, pañalen preziuak...
- Umiak “veto” eskubidia dauka: bazkalkidiak berakin ahaztu eta beste gauzetan berbetan hasiko balitzaz, “aita, aita, aita, aita, ama, ama, ama, ama, aita, aita, ama” hasi ahal izango da, eta inportantiena, danok ixildu biharko zarie eta kasu egin umiari. Harek esandakuari erantzun (nahiz eta iñuxentekeri haundiña izan) eta segi hortaz berbetan. Ezta okurridu be kalera haizia hartzera bialtzia!
Desintegrazio garantizatua!
****
EGUNERAKETA: 2023-I-14ian, amaittutzat emoten dot nere "guraso estreinatu berri" fasia; atzetik etorriko dirazenendako, erabilgarrixa izan leikialakuan, momorró txiki bat sortzeko aholku guztiak hamentxe ipiñi dittudaz.
