Lasaia itxuraz, bizia izatez

Pentsatzekoa zenez, esprintean erabaki zen atzoko etapa, Ortuella eta Gasteiz artekoa. Baina horrek ez du derrigorrean esan nahi emoziorik gabekoa izan zenik edo, une batean edo bestean, etapa garaipena baino zerbait gehiago egon ez zenik jokoan.

Bai: kiniela guztietan sartzen zen iheslariren bat egongo zela, eta halaxe gertatu zen. Tartean, hurrengo igandean jokatzekoa den Paris-Roubaix klasikoa gogorarazi ziguten irudiak ere ikusi ahal izan genituen. Eguneko ihesaldi nagusia boskote bat izan zen, tartean, zelan ez, Kaiku bat (Ruben Oarbeaskoa muxikarra), eta -o! Arantzazuko Ama (edo Arratekoa)- Euskaltel bat: Iker Camaño santurtziarra. Gainontzekoak, Saunier bat, Comunitat Valenciana bat (Pascual Llorente, joandako larunbatean Miguel Indurain Saria irabazitakoa) eta Rabobank bat.

Tropelarekiko 2:35 minutuko tartea lortu zuten, eta liderraren taldea martxan jarri zen apurka-apurka, gehiegizko su-festarik gabe. Horrelakoetan gertatu ohi denez, tropelak hala erabakitzen duenean harrapatzen dituzte aurrekoak, eta atzo ere bazekiten tropela izango zela helmugara helduko zena. Horretarako, baina, beltz egin beharko zuten lan, geroago alde egingo zuten izen handiagoko beste ziklista biren bila.

Aipatutako boskote horretan, Ruben Oarbeaskoa zen Osarengandik hurbilen zegoena denboran, eta tropelak erabaki zuen hobe zela kontuz ibiltzea. Kontrolatzea, bai; ihes egindakoei ihes eginda joatearen poza ematea, bai; baina hortik gora, kontuz. Izan ere, sarritan gertatu izan da ustez arriskurik gabekoa den ihesaldi batek kolpea jotzea eta, ondorioz, talde horretako txirrindulariren bat jartzea lider.

Hiru adibide ezagun

Lar urrun joan barik, horixe bera gertatu zen 2002ko Euskal Herriko Itzulian: Altsasuko etapan (gaur jokatuko denaren antzekoa, beraz), orain lider den Aitor Osa ihesaldi batean sartu zen. Etapa irabazi zuen baina, batez ere, Itzulia izan zen eskuratu zuena, ihesaldian lortutako aldeari esker.

Txirrindularitzaren historian asko izan dira ihesaldi bat egin eta, horri esker, maillot horia azken egunera arte jantzi ahal izan duten ziklistak. Oraindik ere ondo gogoratzen dugu 1990eko Espainiako Vuelta. Orduan, Seur taldeko txirrindulari italiar ezezagun batek 4:30eko aldea hartu zuen ihesaldi batean, eta lider jarri zen. Hurrengo hamahiru etapetan ere lider jarraitu zuen. Amaierara arte, beraz. Marco Giovannetti zen. Vuelta irabazi ostean ere, jendeak ez zuen aintzat hartzen, esanez hura txiripa hutsa izan zela. Baina gero ez zituen hain emaitza txarrak lortu, batez ere Giroan: beti ibiltzen zen aurretik, eta zenbait alditan zapaldu zuen Italiako karrerako podiuma.

Beste adibidea, aspaldi bateko Tourrean dugu. Duela urte batzuk, dokumental batean, ziklista izandako gizon zahar bat ikusi nuen, triste. Izena ere ez zitzaidan ezaguna egiten: Roger Walkowiak. 1956ko Tourra irabazi zuen koitaduak. Dokumentalean esaten zuen askotan pentsatzen zuela hobe ez balu Tour hura irabazi, ze, geroztik eta gaur arte, jendeak aurpegiratzen dio sufritu barik irabazi zuela, kasualitatez, meriturik gabe eta ia-ia opariz. Walkowiakek ez zuen etapa bat bera ere irabazi Tour hartan, eta, hala ere, azafaten muxuak jaso zituen Parisen. Gizona negarrez hasi zen dokumentalean. Hobe irabazi ez banu, errepikatzen zuen. Ez zuen ulertzen; eta ez zuen ulertzen jendeak zelan ez zuen ulertzen, beste edozeinek bezala sufritu zuela, ez bada gehiago. Esaten zuen berak ere igo behar izan zituela gainontzekoen mendate berberak, eta maillot hura hortzekin defendatu behar izan zuela. Eta atzera begiratzen zuen eta esaten zuen, jakinez gero jendeak ze txarto tratatuko zuen gero, ez zela ihesaldi hartan sartuko. Txirrindularitzaren handitasuna eta makurkeria.

Ihesaldi arriskutsuak

Bada, Oarbeaskoa arriskutsua zen atzo tropelarentzat, eta Illes Balears hasi zen lehenengo (Osaren taldea), eta Phonak gero, Miguel Angel Martín Perdiguerorentzat lanean, etapa esprintean erabakiko zela jakitun. Polita izan zen Phonak blokean ikustea, estetikoki esan nahi dut, maillotik politenetakoa eurena da eta. Gaur egun ez dira oso maillot politak egiten, dena esan behar bada. Ziurrenik, talde bakoitzak esponsor gehiegi ditu eta, denen koloreak sartu behar direnez, bistarako deliktiboak diren maillotak diseinatzen dira. Phonakena, berriz, erraz identifikatzeko modukoa eta kolorez erakargarria da. Erraz identifikatzearena oso gauza inportantea da gaur eguneko ziklismo telebisiboan, eta, hala ere, talde askok eta askok ez dute hori oraindik ulertu. Erraz identifikatzen dira, adibidez, Phonak, Kaiku, Euskaltel, Rabobank, Telekom eta horrelakoak. Illes Balears taldearena, adibidez, negargarria da, eta Libertyrena ere oso polita. Baina gaur egun ez dago antzinako taldeen moduko maillot ederrik. Ziklismoaren epikari buruz ari garenean, maillot ederrak etortzen zaizkit niri buruz, kolorez lisuak eta konplikaziorik gabekoak. Egunen batean horri buruz ere egin beharko dugu berba.

Baina bueltatu gaitezen atzokora.

Bat-batean traktore bat agertu zen bide erdian, ustekabean. Errepide estu batetik zihoazen, partzelaria horietako batetik, eta txirrindulariak astiro-astiro pasatu behar izan ziren haren ondotik. Kotxeak, berriz, ortuetatik sartu ziren, eta helikopterotik eman zuten ETBkoek. Ondo. Une horretan, karrera bera baino, hori zen ikusgarriagoa, eta eskertu genuen.

Kontua da aurreko boskote horretako kideak, apurka-apurka, geratuz joan zirela. Euren ordez, beste batzuk hasi ziren sartzen aurrean. Eta oso egoera polita eta ikusgarria gertatu zen: beste boskote bat sortu zen, eta bost horietatik hiru talde berekoak ziren. Txirrindularitza eskoletan irakasteko moduko egoera izan zen atzoko hori. Comunitat Valenciana taldekoak ziren hiru horiek. Beste izen garrantzitsu bat ere tartean zegoen, ordea: David Moncoutie. Gogoratzen izen horrekin? Jakina! Herenegun, Osaren aurretik La Lejanan irabazi zuena! Arriskua tropelarentzat.

Baina zelan sartu ziren talde bereko hiru txirrindulari aurrean? Bada, lehenengoa (Pascual Llorente) aurreko ihesalditik geratutakoa zen. Gero, ikusita aurreko taldetxoa desegiten hasia zela, Comunitat Valencianako beste batek egin zuen salto tropeletik, arnasa berria emateko ihesaldiari. Horrela sartu ziren bi aurrean. Eta hirugarrena? Hirugarrena agertu zen Moncoutiek tropeletik alde egin zuenean, bera atzetik irten zelako, kontrolatu nahian. Horrela, hiru ziklista, bostetik. Egoera polita sortu zuen Vicente Belda zuzendari eta txirrindulari ohiak.

Hori gutxi ez, eta bat-batean ezusteko beste gonbidatu bat agertu zen aurreko taldean: Bradley McGee. Zakilizutek esango zukeen moduan, gehiegiegi. Arriskutsuak ziren azken hori eta Moncoutie, eta gero eta gutxiago geratzen zen Gasteizko helmugara heltzeko. Denbora apur bat kendu nahi zioten Osari. Hamar kilometro baino gutxiago geratzen ziren. Sei, bost, lau. Hiru falta zirenean, tropela gain-gainean zuten, baina, ahaleginduta ere, ez zuten aurreko taldetxoa harrapatzen. Horren errudun nagusia McGee bera izan zen: taldetik tiraka eta tiraka, gurpiletik ateratzen zituen gainontzeko bostak!

Onena nagusi Gasteizen

Azken kilometroaren barruan sartuta harrapatu zuen katuak sagua, eta tropela bat eginda sartu zen Gasteizko azken etorbide luzean, ez aurretik izerdi nahikoa bota barik.

Eta esprintean, Alejandro Valverde murtziarra (Illes Balears) nagusi. Txirrindulari itzela da, etorkizun handikoa (handikoa ez, osokoa), sekulako estiloa duena eta, batez ere, pertsona ona eta apala. Ezaugarri horiekin, erraza da Valverderi buruz ondo egitea berba. Beste txirrindulari asko gogorarazten dizkigu (Perurena, azken urteetako Jalabert...), baina garrantzitsuena da bere bidea egiten ari dela, oso gaztea dela eta oso-oso ona. Atzokoa aurtengo bosgarren garaipena du, tartean Paris-Nizan ere irabazita eta hango sailkapen orokorrean bigarren geratuta.

Atzoko etapan, Giovanni Lombardi beteranoa geratu zen bigarren. Aspaldiko txirrindularia! Zer egiten zuen hain aurrean? Ezusteko ederra hartu genuen, indartsu dagoela ikusita.

Euskaldun gutxiago tropelean

Euskaldunei dagokienez, aipagarriena da Dioni Galparsorok etxera joan behar izan zuela, amigdalitisak jota. Antza, urtean lau edo bost bider izaten ditu, eta, beraz, ebakuntza egitea erabaki du. Bestetik, Libertyko Koldo Gilek ere karrera utzi du (aurtengo Murtziako Itzulia irabazi du burlatarrak). Beste bat, euskal herritarra izan ez arren, aipatzeko modukoa dena: Samuel Sanchez erretiratzea izan zen atzo Euskaltelek egin zuen ekarpena, Camañoren ihesaldiarekin batera. Azkenik, **Andreas Klöden" alemaniarrak ere hanka lurrean jarri zuen (2000ko irabazlea).

Euskaltelen egoera larria da: "Euskaltel afera" deitu beharko genioke kontu honi. Zuzendariak urduri jartzen hasi dira, eta herenegun Gorospek esan bazuen ere gauzak ondo planifikatu dituztela, atzo, Madariagak aitortu zuen ezetz: planifikazio txarra egon dela eta, gainera, talde eskasa dutela UCI Pro Tourrerako. Baditut lerro batzuk horri buruz idatzita, baina biharko utziko ditut, Madariagaren deklarazioen ostean Euskaltelek gaur zerbait egingo duelakoan, edo hori sinistu nahian. Edozelan ere, urak oso nahastuta talde laranjan. Denboraldi hasieratik bertatik hasi badira trastoak elkarri botatzen... Itxura eskasa ikusten diot kontu honi eta, Nostradamus izatera jolasteko gogo barik, uste dut aldaketaren bat etorriko dela handik edo hemendik. Edozelan ere, honi buruzko gehiago bihar.

Jokin Ormaetxea gogoan

La Lejanan Osak lortu ez zuena, garaipena Ormaetxeari eta haren gurasoei eskaintzea, Valverdek egin zuen atzo. Pertsona oso-osoa da murtziarra, eta detaile hori izan zuen.

Aitor Osak lider jarraitzen du, eta lidergoa mantentzeko lanean Valverderen laguntza izango du, gainera. Atzoko txapeldunak aitortu zuen Osa dela Illes Balears taldeko indartsuena, eta itziartarrari laguntzeko dagoela bera. Gero, Alejandrok Aitorri esan zion biharko etapako goizeko sektorean (Arantzazun amaitzen dena) segundo batzuk hartu beharko lituzkeela, arrastian arazo gutxiago izateko erlojuaren kontrakoan. Izan ere, arratsalderako, Julich eta Rogers ari dira agertzen faborito nagusi legez, eta denok dakigu 9 kilometroko erlojuaren kontrako batek min handiagoa egin dezakeela 150 kilometroko lau etapak baino. Horregatik, momentuz Julich eta Rogers hortxe daude, aurrean baina ezkutuan, 20 segundora biak.

Gaurko etapa

Aurrerago, arriskutsu asko. Lar aurrean, egia esan. Areriorik nagusienak 2 segundora ditu Osak. Oso kontuz ibili beharko du bihar, baina oso adi gaurko etapan ere. Izan ere, Gasteiztik Altsasura doazen 167 kilometroak gorabeheratsuak dira. Batez ere azken 20 kilometroetan oso ondo kontrolatu behar da etapa. Azken tarte horretan, La Cadena mendatea igo beharko dute, eta gero errepideak apur bat gorantz joko du. Ihesaldiak egongo dira, hori seguru. Horrelako etapetan, normalena taldetxo bat heltzea izaten da, tropelaren oniritziarekin edo barik.

Edozelan ere, ustez lasaia izan behar zuen atzoko etapan horrelako emozioa bizi izan bagenuen, zer ez ote da gertatuko gaur? Auskalo. Bien bitartean, begi guztiak biharko goizeko etapara begira daude. Zer esanik ez arratsaldekora.

Eta adi: beste protagonista bat ere agertuko omen da bihar. Eguraldia. Eguraldi makurra. Noren alde izango ote da hori? Esperantzarik ez dugu galduko: Aitor Osak gustuko omen du besteei gustatzen ez zaien eguraldia...