Kaspa eta piperra

Francis Land laguna,

Oraindik ba al da gure herri honetan Aldaketa16 eta Zabalik sozialista euskaltzaleen ahalegin aratz eta birjiña direla uste duenik? Ez dira izango baten bati emandako oparia edo besteren batzuek zenbait ale gutxiago sal dezaten egindako ahalegina? Ez dezagun Aldaketa16z gehiago hitzegin, ez baita esistitzen...

Francesc Terra laguna,

Ametsen munduan ere galaxia ezberdinak egongo dira agian, ta zu urrunagoko batera joan zara.

Beste euskarazko telebista batena utopia bat dela diodanean, argi dut onlymente hala dela kapitalik ez dagoelako euskal herri euskaltzalean. Ez da utopia bat gogo faltarengatik.

Edozelan ere, euskarazko TB-12 balego (ez ETB-12 otoi!) ni ere poz pozik nengoke, zin dagizut. Baina gauza bat da planteatzea herri honetako sektore euskaltzaleak telebista bat sortzea (eta Berria eta Gara aipatu ditudanean ez nintzen ari (soilik) Ezker abertzaleaz, ezpada Berria-k eta Argiak adibidez biltzen duen besteko sektore zabalaz)eta beste bat amets hori Aldaketa-telebista sortzearekin parekatzea. Uste dut, errespetu guztiarekin, egun behintzat, nik diodana errealistagoa eta beharrezkoagoa dela.

Bestalde, TBri ezaxola jarraitu ezazu nahi baduzu, nik ere ez dut asko ikusten. Baina ez medio bezala kaka bat delako, hala bihurtu dutelako baizik. Horregatik egiten dut amets, (eta lehengo berbak errepikatu beharrean nago):

TELEBISTA EUSKALDUN, PARTEHARTZAILE, HERRITAR, KALITATEZKO ETA NAZIONAL batekin. (horretarako ikasten nabil eta bokazio hutsa izango da agian)

atrebentziarekin, holango kate bat ere kaka bat irudituko litzaizuke??

"Eta agian utopia bat izango dela, baina (Berria eta Gara-ren babespean adibidez?) euskarazko telebista alternatibo bat sortzea dela bide bakarra."

Esate baterako, ETB-3 modukoa, baina ez "bide bakarra" ("bide bakar" horietaz nekatuta nago). Eta utopia ederra da, bai, baina ederragoa ETB-4 be egongo balitz. Adibidez, "Zabalik", "Aldaketa 16" eta sozialista euskaltzaleen mundu horretatik etorria. Eta ETB-5, eta ETB-6,... ETB-2 kate erdaldun bakarra eta bakartua utzi arte, ametsetan hasita.

Orain ari dira TB digital kontu horiekin gora eta behera, ezta? Hor dago beste bide bat.

Dena den, neuk bitartean segituko dot TB-ri ezaxola, kaka irenstetik babestuta, Irratia eta Interneta lehenetsiz. Hori bai, inoiz pizten badot TB, eta kaka hartzekotan, nahiago dot euskaraz egitea. Horrexegaitik oraindino naz %5 horietako bat.

Aupa Julen, Zurekin bat nator gauza gehientzuetan, Patxigaz ez nau ain adoz. Gauzak saltzea eta iragartzea garrantzitzua da, egie. Baina garai hauetan, benetan enpresentzako aberastasuna sortzen duena dudarik gabe, bere bezeroen “fidelizazioa” (ez dakit zelan esaten euskeraz) da. Hori KALITATEAZ lortzen da. Arlo honetarako diru asko erabiltzen ari da enpresa munduan, sinetsi eidazu, Patxi, baita Bilbon ere. ETB1ek ez dau bezero berriak erakartzen ezta dekonak fidelizatzen. Zergaitik? Beraiek be pentsatzen dutelako medio publiko batek, existitzeagaz nahikoa duela, eta neuretzako hori ez da inondik inora horrela. Medio publiko bat, hori da: publikoa, serbitzua ematen duena, interesgarria dana eta PUBLIKOA duena. ETB1 ek ez da erakargarria beraz, bapateko interesa ez dau sortzen, bestaldetik publikoa galtzen dau adina gorantza doan einean. Azkenengo gauza: publikoa izateak ez dau gure esan dirua irabaztea posiblea izan ezkero, aukera galdu behar dela. Publikoa izanik, herritarrok gitxiago ordaindu behar badugu, hobe.

Julen...zu zeozer dekozu ETBren kontra, zer, Izarren Bila kendu zutenean pikau ein zinan ala? La laaaaa :-)

Baina hor galdera erratuta doa. Gauza bat da irudia, eta beste bat norena.

EITB osoa medio publikoa da, beraz ez da negozioa. Hasteko.

Gatza eta piperra, galanta dator... eta guzti hoiek, juan palomo eredukoak dira (badakizue, yo me lo guiso, yo me lo como). Eta finitzeko Iparragirre sariak, hau da etxeko gauzak saritzea.

SMS bidezko lehiaketei buruz ez dut txintik esango. Momentuz.

Ditxosozko iragarkia, egokia izan edo ez, arrakasta handia izan da, azkenean ondo edo txarto eztabaida pila sortu delako haren inguruan.

edortaren blogean, adibidez, duela hilabete: http://www.goiena.net/blogak/hamaika/34

Joxerra Garziak zioskun lehengo egunean Lo que Faltabak garai batean egiten zuen moduan, ETBk espainol bilakatzen gaituela de fakto. Ez zaio arrazoirik falta, ETBk sortzen du imajinario bat non, topikoak Españaren osotasunean oinarritzen diren: (florido pensil datorkit gogora) euskaldunak baserritarrak, katalanak zekenak, andaluzak SALAUAK.... eta prensa arrosarekin berdin egiten zen Lo que faltaba (eta sorginen laratzan !!!) Espainiar famosilloak gora behera ibili.

Portzierto, iraingarria delakoan PP andaluzak ETB salatu zuen eta EAEko kate autonomikoak anuntzioa erretiratu du.

Edozelan ere, programazioari buruz zen artikulua berez... eta hor ez dut Julenmarik esandakoari gehitzeko askorik.

Bueno bai, gero eta argiago dudala ETBrekin ez dagoela ezer egiterik. Eta agian utopia bat izango dela, baina (Berria eta Gara-ren babespean adibidez?) euskarazko telebista alternatibo bat sortzea dela bide bakarra.

Euskalduna, herritarra, partehartzailea, kalitatezkoa eta Euskal Herria bere osotasunean hartzen duena.

Ni kapital apur bat eta gogo tonelada bi jartzeko prest negoeke.

Bai, internetek aukera izugarriak eskeintzen dituenik ez dut dudan jarriko. Orain, ezin konparatu indymedia eta Tele5ren audientzia. Indymedia, nodo50... proiektu benetan interesgarriak dira, baina biztanleriaren gehiengoan interes gutxi sortzen dutenak. Izan ere, Internet etorkizuna izan daiteke -eta horregatik, etorkizunerako prestatu behar gara-, hau da, etortzeko dagoena, baina oraina telebista da, eta etorkizunean ere (etorkizun hurbilean gutxienez) medio indartsu bat izaten jarraituko du.

Beraz, ni ere bat nator Josurekin telebista euskaldun alternatibo baten beharrean. Kontua da, telebista horrek partehartzailea, herritarra eta kalitatezkoa izan beharko lukeela, eta hor dago koxka. Hori nola gauzatu aztertzea da egin beharrekoa.

Partehartzea zer da, bonoak erosi eta urtean batzar batera gonbidatzea? Kalitatea zer da? Herritarra zer da?

Gara eta Berria, komunikabideak dira. Besteak bezain itxiak eta besteak bezain zabalak. Hori bai, bertsolari gehiago ageri dira, sekziotik sekziora. Baina hor ere, administrazio kontseiluak eta zuzendaritza taldeek erabakitzen dute dena. Besteetan bezala.

Partehartzea, gehiago lotzen dut Interneteko zenbait medioetara. Adibidez Indymedia, non, edonork eman dezakeen iritzia, edonor izan daiteke editore...

Internetek, ekarri dezake iraultza alde horretatik. Eta etorkizuneko telebista ere, hortik ikusten dut nik.

Baina gure herrian, ez dut ikusten ikusentzunezko sektorea astinduko duen gogoeta eta kezkarik.

Julen, ez nator zurekin bat gauza askotan. Bost egun barru azalduko ditut nere arrazoiak, neretzako zubia hasi da ta. Hala ere, galderatxo bat: zuk negozio kaxkar bat bazenu, ez zinateke saiatuko ahalik eta modu deigarrienean iragartzen? Gero, bezeroa barruan danean, zorte pixkabatekin ea zerbait gustatzen zaion, eta "engainatzen" dezun!

Bilbotarrok. Zer daukazue erakusteko? Orain gehiago. Duela gutxi? Hala ere, horixe da ba zuen altxorra. Harro zaudetela, zuen hiria ezin hobeto saltzen dezuela.

Zazpi kale! Begira zer dan, eta ze modu zoragarrian saldu zenuen.

Eta kalitatea ez da lehentasuna nere ustez. Beste bat da, baina karraxika dauzkat oraintxe ordenagailua pakean uzteko.

"...Tarteko erdibide horretan bizi gara bertokoak, eta apustu egingo nuke, bertokoentzat, kalea egunero zapaltzen dugunentzat, alde zaharreko kalerik politena ez dela, inondik ere, turistentzat politena dena. Gustuko paisaiak arrazoi sentimentaletan oinarritzen direlako, postaletako irudietan baino. Gure paisaiak, beraz, kalearte zikin horretan daude seguruenik, turismo bulegoek ulertzen ez dituzten arrazoiengatik."

Baietz, banoala...

Mehenek arrazoi du. Izarren bila kendu zuten, eta Julen pikatu egin zan ;-)

Iragartzea nere ustez, ondo iragartzea, garrantzitsua baino, ezinbestekoa da. Horixe bakarrik behar genuen, gaizki iragartzea! Eskerrak behintzat horretan asmatu egiten duten.

Gezurra dala? Ez datorrela galanta? Gatzik-piperrik ez duela? Ba bai, orokorrean halaxe da. Zeinek esan dezake kontrakoa? Hala ere, "engainatuta" ekartzen ditugunak eta nola edo hala mantentzen ditugunak, danontzako "negozio". Euskaldunontzako negozio. Urrats gehiago, normalizaziorako bidean, badaukagu premia.

Kalitatea behar? Nola ez ba! Julenekin bat nator. Badago kalitatea aipatu dituen programetan, eta neri beste batzuk datozkit burura. Baina lehentasuna nere ustez, ez da kalitatea lortzea. Izan ere, gure txikitasunean, eta gure baliabideekin, bagera gauza konpetitzeko? Beti aktore berberak, dekoratu kopiatuak,lehiaketetan diru-sari mixerableak... Adibide batzuk ipintzearren.

Nere ustez, kalitatea baino, lehentasunak beste batzuk dira: Euskal telebistak hutsune haundi bat, hutsune erraldoi bat du, eta hori gertutasun faltarena da.

Baliabide exkaxekin ere, hori lortuko balitz, jendeak telebista gertuago sentituko balu, beste kontu bat izango litzateke.

Goenkaleren gidoiak, Martin telesailarenak, eta beste batzuk, eman dituztenak eta emango dituztenak, ze nobelatik ateratzen dituzte? Ez da kaleko hizkera. Ez dira alkarrizketa errealak, egunerokoak. Oso euskera literarioa da, oso urruna. Zergaitik lortu zuen hasieran halako arrakasta Goenkalek? Antzerkian "ama begira zazu"k, orain "Wazemank"ek? Ba naturala dalako, kalekoa, gertu gertukoa.

Informatiboak: konturatzen espainiako kateen formatoa? etxeko sukaldean dituzula dirudi. Gureak berriz, hor ere zurrun zurrunak, gidoiari ondo ondo lotuak.

Telebistan azaltzen direnak, ez dira gure kalekoak. Beste lurralde batekoak dira. Nik behintzat hala somatzen ditut. Urrunekoak.

Gertukotasuna lortzeaz batera, beste gauza bat ere beharko litzateke: jendeari nahi duena ematea.

Arraioa. Jun zaitez Euskal-Herriko tokirik ezkutuenera (Zumaiako Artadira), eta taberna-zulo hartan Gran Hermano egongo da piztuta! Nun ez dago piztuta, eta zer ikusten du jendeak, famoseoa ez bada?

Nik ez det Gran Hermano euskaldunik nahi, eta aberrazioa iruditzen zait Sorginen Laratzan Espainiako famoseoaren berri ematea, baina bai ikusten det premi-premiazkoa jendeari, gaurko gizarteari eskatzen duen hura ematea, bere hizkuntzan.

Zer egin? Gran hermanon egin zuten gisa (hau auzo-lotsa), sartzen danari biluztu dadin eskatu? kamarak sartu komunetan? Famosoak persegitu bazter guztietan? Jakina ezetz. Baina bai hartu kontutan jendeak zer behar duen. Adibidez: debekuak urratzearen plazerra (auzokoaren etxean sartzeko morboa, gran hermanoren gakoa), sozializatzea, telebistako jendearekin enpatia sentitzea, kariñoa edo gorrotoa sentitzea, emozioak azaleratzea (claudio Landa eta bere gonbidatuak) Irabazleak (operación triunfo). Horixe behar du ba jendeak. Berak irabazi ezin, eta gustoko norbait irabazten ikustea...

Zer behar duen jendeak? Horixe eman. Oinarri-oinarrizko gauzak errespetatuz betiere (ez espainian bezela). Euskeraz.

Batek baino gehiagok esango du: baina ezinezkoa da hori dana lortzea printzipio oinarrizkoenak urratu gabe!

Irudimena lagunok!

Mila gauza egin daitezke, edo kopiatu daitezke funtzionatzen duten beste toki batzuetakoak. Haiek ondo pasatzen badute, guk zergaitik ez?

Hau telebista publikoan jakina. Beste telebista batzuk? Bufff, berde xamar gaudela esango nuke, oraingoz. Etorriko dira. Bizi bizi dijoa kontua.

Parte-hartzaileen euskera mailari buruz? Horrek beste orduerditxo bat eskatzen du, eta ni nahikoa luzatu naiz dagoeneko. Itxurazko gauzarik esan dedan...

emaidazue egurra!

(baina ni baino laburragoak izan)

_

Ta telebistak bultzatzen dauana birpasetan hasita, hontan beste enpresa batek zerikusia badau be: noonork pentsatu dau Elkar Megadenda barrien iragarkiak zer bultzatzen dauan? Nik lau produktu entzun dotaz: Iron Maiden, Baron Rojo, Alex Ubago eta Kamasutra. Dan-danak euskal kulturaren adierazgarriak, ezta? Jakina, euskal taldeen artean ez ei dago heavy edo musika erromantikoa eiten dauanik... (eta euskal taldeak aitatzerakoan, euskaraz abesten dabenak esan gura dot, euskal sen mimimoa dekoienak!). Aldeano konplexuaren efektua ostabere, ala? Pentsa daigun apur bat...

Entre patxis anda la cosa.

Trapero: Aste honetako (ez dut gogoan ze egun) Berria bateko telebista orrialdeetan, bazetorren elkarrizketa bat Telecincon iluntzean ematen duten minikomedia bateko (Plano bakarra kafe makinatik hartua duena, badakizu)aktore batekin.

Oker ez banago, Bernardo deitzen da bere pertsonaia eta ofizinako gizajoa da. Aktorea ostera, euskalduna zen eta Suedian bizi da. Hango telebistagatik galdetu zioten, eta gutxi gora behera zera erantzun zuen "Hemen baino askoz hobea da (...) kate publikoetan ez dago publizitaterik)

Gainontzekoan, -baliabide urriei dagokienez, esanzazu Lakuan. Nago, ETB1ean gehiago inbertitzea ez dela inposiblea.

-Ez nago ados zaborra egitearekin, normalizazio linguistikoa dela eta. Zaborra (ere) egotea hizkuntza normalizatu baten sintoma da, baina horregatik sortu behar ditugu guk horrelakoak?? Euskara ez da normalizatuago egongo zaborra bai baina kalitatezko edukirik ez badugu??

• Urruntasunari buruz ados, erabat. Hor badabiltza hausnarketan Joxerra Garzia, Kike Amonarriz eta Egaña... Euskadi Gaztea-ko euskara ere konpondu guran... baina hori beste eztabaida bat da. Edozein kasutan, Joxerrak dioenez, problema honetako giltzetako bat da hau ez dela arduradunen lehentasuna.
• "Zer nahi duen jendeak horixe eman"... esango nuke, jendearen gustuak eta joerak sortu egiten direla. Hor dago erronkarik handiena.

Gran Hermanoren blogari buruz... nik egur ederra jaso nuen.

Urruneko galaxia ezezagun batetik idazten nabil. Hona etorri naz beste planeta batzuetan telebista zelan kudeatzen daben ikasteko. Baina alferrik egin dot bidaia. Planeta honetan TBrik ez dago, gauza zaharregia ei dalako bertokoentzat. Hamen be, Lurra Planetan legez, alkarri mokoka dabilz. Venustarrak "Benetako Venustar"ren aurka, geurean legeztxe.

Azkenean, gauza zaharren denda batean topau dot ordenagailu bat eta, dendaria jakinminak jota neuri begira dagoen arren, neu neurera. Orain Fermin Etxegoienenak irakur ditzaket, eta saiatuko naz enteratzen ea Patxi Traperok zer pentsau dauan euskarazko telebista kate barriei buruz.

Au revoir!

Ole Jariyo!

Basetxea astean ordubete da, zer da astean ordubete? eta bere ezaugarriengatik, mendian, kamara bakarra... audioa desastrosoa da, ez da gustora ikusten, ez baita erdia entenditzen.

Banekien euskaldunak gerala gehien ikusten degunak. Nere alde. Euskaldunak bai gera itxixeagoak. Espainolak desiatzen egoten dira telebistan ateratzeko, eta gu berriz beti ihesi. Ez daukagunak erakartzen gaitu. Guk ere patxada hori nahi genuke, ajolagabekeri hori. Horrek deitzen digu atentzioa nere ustez.

Arrazoi dezu esaten dezun horretan: jendeak nahi ez duen asko eta asko irensten du. Behar ez dituen gauza asko premiazkotzat hartzen ditu. Baina aldi berean jendeak bere hutsuneak betetzen ditu "bera bezelakoxeak diren" pertsona arrunt hoien azalean sentituz. Protagonista bihurtzen dira. Eta beste gauza asko aurkitzen ditu programa hoietan.

Beti liskarrean dabiltz! Eta gaur egun, zuk ikusten dezu jendea liskarrean kalean? Bidegabekeri bat ikusi eta gazte bati aurre egiten? jendeak ez dio aurre egiten hamaika gauzari, bildurtia da, eta gordetako amorrua hortxe askatzen du.

Joe, botatzen ditudanak soziologia ikasi gabe!

Bueno Olegario, noiz eman behar dezu izena hurrengo Gran Hermanorako?

_

Patxi, zelan ETBn ez dela holangorik? Basetxea zer da ba? Ez du Gran Hermanok bezain ondo funtzionatzen, baina berez iguala da. Diferentzia bakarra da batean jentea potroak ikutzen ikusten duzula eta bestean fisikoki sufritzen.

Euskaldunok berezia ete garen... bazenekien Estatu guztitik euskaldunak garela Gran Hermano (eta oro har T5) gehien ikusten dugunak??? Hemen du audietzia gehien

Jendeak gura duenari buruz, ez nago hain seguru. Zer gura du jendeak?? Ematen diotena ematen diotelako gura du jendeak ematen diotena. I think.

T5n publizitatearen eta pertsuasioaren genio hutsak dira. Badakite euren produktuak saltzen. Eta gainera, gero GH eta gisakoekin (ikaragarria da) euren programazioaren %85a betetzen dute (!), horrekin dabiltza, programa ezberdinen bidez, goiz, arrasti eta gau. Baina genialitatea ez da hori, ezpada lortzen dutela jendeari sinistarastea, jendeak holango programak gura dituela. Deskonektatzeko, arazoak ahazteko.... Zuk esan duzun legez.

Hori dauka sistema honek. Beharrizan berriak sortzen dizkigute, egunez egun.

Gure gizartearen ezaugarriak zein diren, danok gatoz bat: indibidualistak, gero eta itxiagoak, serioagoak, neurotikoagoak...

Jendeak telebista ondo pasatzeko pizten du, bere arazoak ahazteko, beste batzuen lorpenekin bere ezinak estali edo ilusioa mantentzeko.

Zabarkeria ez da derrigorrezkoa. Zabarkeria aukerakoa da, eta euskal telebistan ikusi zan ez zala errentagarri, Sorginen laratzarekin. Euskaldunak bereziak gera, eta Gran Hermano bezelakoak ikustean ere, ondo bereizten gera gu bezelakoak ez geranengandik.

Baina Gran Hermanoko zabor artean jendeak behar duen hori aurkitzen du. Protagonistei kariñoa edo gorrotoa hartzea. Irabazlearen pozaz kutsatzea...eta beste gauza asko.

Euskal Telebistan holakorik ez dago.

Hau ez da nere ideia, nere lagun batena da: gustora ipiniko lituzkeela etxe batean alkarrekin, yupi bat, langabe bat, prostituta bat, etxetik apenas irtetzen dan etxekoandre bat, jubilatu bat, politikan dabilen bat, okupa bat...

Ba ei dago bergarar bat Espainiako Big Brother-en, Saray Leal, eta Goiena-ren komunitatean badago hari buruzko bloga:

Sartu, sartu

Zergaitik joan zan euskerea maldan behera aspaldi-aspaldian, errepresioaren beharrik gabe? Aldeano konplexuagaitik, neurri handi batean. Zergaitik doa euskarazko kate bakarra maldan behera? Agian arrazoi beragaitik. Oso sustraituta dogu euskaldunok aldeano konplexua eta ez dogu ganetik kentzen, ez horixe! ETB 2n badagoz arrakasta dekoien programak, eta horreen gidoigileak, dinot nik, EITBko langileak dira. Zergaitik ez gidoi horreek eurak haseratik, lehen momentutik, ETB 1entzako? Aspladitik dekodaz zalantza handiak horren atzetik ostenduten diran asmoen ganien. ETB 2k gaztelerazko beste kateakaz lehiatu behar dauala ta ETB 1ek ez dekola maila bereko areriorik? Uste dot askotan hori dala euskal produktu askoren minbizia, bakartasunaren linboan lokartuta bizitzea. "Beti izango gara bakar batzuentzako produktuak, eta horreek, militantziagaitik jarraitzen deuskuenez, han eukiko doguz beti, ez dogu besterik behar...". Ez dot uste honek konponbiderik dekonik, benetan, ez dagoalako bape borondaterik. Berton apuntatu dan lez, hobe telebista amatata ta kitto.

ETB-1en arazo nagusia ETB-2 da. Nik oso argi dut. Interes politikoak beste helburu batzuen gainetik jartzen direnean, errentagarritasuna bakarrik bilatzen da; eta errentagarritasun politikoa Euskal Herrian erderaren eskutik dator. "Masa" manipulatu (moldatu/eragin/erakarri/konbentzitu) nahi bada, "masari" bere hizkuntzan hitz egin behar zaio; eta Euskal Herrian, "masa" erdalduna da.

Eredu partehartzaileak eta herritarrak dira alternatiba, baina interes politikoak nahasten diren momentuan "masaren indarrak" gailenduko dira berriz.