Fermin Etxegoien Bilbon

Desiatzen gaude Etxegoienen bloga irakurtzen hasteko.

Atzo gozau egin genduan Fermin Etxegoienen berbaldiaz, ederto gozau be. Berak esan legez, hizkuntza estetikaren asuntoa ez da kontu barria, beste askok jorratu dabelako konsziente edo inkonszienteki.

Eta zer demontre da estetikaren hau? Laburbilduta, hizkuntza apur bat desideologizau, desakralizau eta sekularizau. Ez dau tratamendu zehatzik eskainten, baina bai diagnostikau: hizkuntza zelan erkargarria egin, bai abertzaleentzat, baita espainiar nazionalisteentzat, anarkoentzat, munduko uritarrentzat...

Adibide batzuk atara ziran: Ruper Ordorikaren estetizismoa (ideologizazinoaren ganetik), Sustatu-n planteamendua (euskararen alde baino, euskaraz), Asisko Urmeneta eta Zazpiak Batmanenak, blog komunitatea,...

Ederra.

Kultura, medioak, etorkizunak... Halako gaien inguruan idazten duen beste Etxegoien bat, Alain Etchegoyen, Frantziako Gobernuaren komisionatua. Paperezko prentsaren heriotza pronostikatu ei du, Prospektiban irakurri dudanez.

Ferminek argi laga eban ez dabilela edertasunari buruz, itxura, forma edo azalari buruz baizik.

Neuk, ulertu dodan moduan, berbek belarrira jotzen daben erak jorratzen ditu Etxegoienek. Zergaitik egiten ditugun "eten estetikoak": "A toda ostia jun nintzan autopistan" esaldia, esate baterako.

Zergaitik ez ditugun batuerazko berbak erabilten batzuetan eta "baserritarkerietan" (berba hau neurea da) erortzen garen uritarrok, kalekumeook: "Noviembrian etorriko da primua" adibidez, edo gazte batek zenbakiak erdaraz esatea, agian jatorragoa dalakoan.

Beste galdera bat da ia zergaitik ondo kontzientziatutako jenteak (abertzale askok, adibidez) euskaraz jakin bai baina erabili ez dauan egiten. Euskararen plastika gustetan ez jakielako, agian? Hizkuntzagaz jolasten ez dabelako?

Orain dala urte batzuk "txosten" berba erabilteak eragin ahal ebazan sekulako barreak. Batzuk konnotazino sexualak be ikusten zituzten. Eta gaur egun jente askok natural erabilten dau. Edo Ferminek ipini eban "a bildua" adibidea, haren ustez plastikoki berba borobila.

Ea azaltzeko gauza naizen:

Nik ez dut hizkuntza "estetika bihurtu" nahi.

Hizkuntza bera da estetika bat. Nik zer "nahi dudan" ez dauka inongo garrantzirik hemen.

Era berean, nik ez dut hizkuntza "desideolojizatu" nahi.

Hizkuntza bera da "desideolojizatu" egiten dena hiztunen baitan aldiro.

Horregatik moldatzen gara lasai asko erdara jatorrean euskaldun abertzale asko.

Estetika-linguistiko osotuagoak zaizkigulako erdara biak euskara gurea baino.

Bi aukera daude hemendik aurrera:

Hizkuntza ideolojizatzen jarraitu, berez nola desideolojizatuko zaigun behin eta berriro ikusteko.

Hizkuntza estetika bat dela onartu eta horren arabera estrategia berriak moldatu.

Hala bedi, Luistxo.

Bestela, aurreko mezuan ahaztu naz euskaldun estetikazaleen artean estetikazaleenak aipatzeaz, The Baldeko neska-mutilak alegia, Koldo Almandoz eta koadrila.

XXI. mendeko kontuak euskaraz (eta ingelesez) kontauta, modu ezin ikusgarriagoan plazaratuta. Gutizi erakargarriak beti be. Eta ganera euskara/gaztelera betiko dikotomia astuna ganetik kenduta. Ondo dago lantzean behin ondoko hizkuntza nagusi handituaz aldatzea... Amaordeaz aldatzea, hau da.

www.thebalde.net

Ez nago ados. Estetika ez da kontu bat ideologiatik kanpo dagoena. Hizkuntza tresna bat izan behar du, nire ustez. Nik ez nuke aukeratuko mailurik politena, aproposena baizik. Literatura eta hitz politak ere beharrezkoak izango dira, I think, baina niri hori ez zait interesatzen, literatura bihurtu delako literatoentzako produkto bat, meta literatura bihurtuz, eta ez bazara lizentizatua ez duzu ezer ulertzen, berdin euskaraz ze beste hiskuntzatan. Hala ere bai nago ados rollo txungo bat dela euskararen erabilera politiko kutrea. Eta Fermin nire laguna denez beti bere alde egingo dut (kontradikzioak nire buruan)

Liburua irakurri nuenean ulertzen nuela uste nuen, baina erratuta nengoela uste dut. Ez dut harrapatzen, sentitzen dut. Seguraski testuingurutik kanpo nagoelako.

Beno, eskerrik asko, Gabiria-blog, dena dela, nire ekarpena plazaratzeko aukera emateagatik. Banoa.

Ongi esanak barkatu eta gaizki esanak barkatu ;-) (bai, badakit, aldrebes jarri dut, kar kar kar)