Badoiaz Madrilgo jauntxo ondo jantzita batzuk...
"Badoiaz Madrilgo jauntxo ondo jantzita batzuk, ez erozein
tokitakuak, Madril inperioko kapitalekuak baino, probintzietako paleto
batzuengana. Aldeanuak herri bateko agintarixak dira eta euren burua
oso azkartzat jotzen dabe, eureri iruzur egittia ezinezkua dela deritze
(geu danon legez). Jauntxo korbatadunak itzelezko pagotxa agintzen
detse. Izugarrizko inbertsioa egingo dabe, kostu ekonomiko guztia eurek
egingo dabe, paletuak -aiuntamentuak- bakarrik lurra ipini behar dabe,
eta gainera merkatu horrek berez erreformarako gitxienez demaseko
premia daka, hortara Madrilgo panoliak (euren ustez) egitten badabe,
primeran! Inbertsore hórrek dirua etarako dabe, baino dexente
handixagua izango da -halaxe uste dabe- herrixan irabazia, eta euren
panparroikerixa hori lortu izatiagaittik.
Obra hori egittiak, eroizein obra moduan, eta horretan danak
dira adittuak, problema batzuk izan leikez. Bat izan leike herrixan
sasijakintsu batzuk agertzia esanez aurreko edifizioa historiko dala,
mantentzia merezi dabela. Hórrek problemak besterik ez dabe sortzen.
Horretan danok datoz bat, egixa da, mandaeuli batzuk dira, eta
erabakitzen dabe inork konturatu orduko aurreko etxea botatzia, jota
ziztu bizian, inolako erreakziñorik sortu baino lehenago. Behin botata
dagoela problema bat gitxiago. Halaxe egiten dabe.
Aurrera doia auzia. Obrak hasi gura dittu inbertsoreak
(iruzurgilleak) eta horretarako lurran jabegua behar dau. Nahiko diru
sartuko dau kontu honetan eta bidezkua deritza terrenuak merke, prezio
sinboliko batian eskuratzia. Aiuntamentukuok lojiko ikusten dabe, bai,
orubia emongo detse eta señoritoak biharrak hasiko dittue.
Baina halako egun batean, soruak eskuratu eta gero, kapitalinuak
atzera egitten dabe, "zera, krisia dala, sentitzen dogu, sasoi latzak
dira, beharbada urte batzuk barru..." eta orduan paletuak aho zabalik
gelditzen dira. Ez dabe ezer, etxe bat botata eta lurra ia musutruk
erregalauta. Dana galdu dabe. Oin ahalegindu bihar dira kontu horretaz
ahalik eta gitxien berba egin dein. Kalera urten eta "tira, dana
konponduko da" esan. Badake gainera beste tresna bat: zergetako dirua
urtero datorkixe, izango dabe aukera beste eraikin bat egitteko, eurek
gura daben modokua, ondo gelkitzeko modokua. Azkenian dana konponduko
da, tarteko kaltiak (besteak beste tokitik kaleratutako saltzaile eta
baserritarrak, ez paletoak), tarteko kaltiak... ahaztuko dira."
Eta hala ez bazan... edo bazan? Eskerrak karikatura bat dala.
Imanol Trebiñoren karikatura bat