Liburua eta bloga: irautea eta ospea
Zergatik ez du idazleak idaztea aski, zergatik hartzen du argitaratzeko lana? Korapilatsua da arazoa, baina agian esan liteke oro har testu bat plazaratzeko orduan, dela liburu dela blog, are edozer plazaratzeko orduan, hauexek izaten dira bultzatzaileetako batzuk, komunikatzeko beharra baino sakonagoak: batetik, zerbait ederra eskaintzeko pasio artistikoa; bestetik, iraun nahia, behin gu desagerturikoan zerbait geurea gera dadin munduan; eta azkenik ezagutza nahia, jendartearen onarpenaren eta aitortzaren bilatzea.
Azkeneko biak aztertuko ditut, bertan erneko baitira liburuaren eta blogaren arteko kontrakotasunak.
b) Liburuak luzeago dirauela bizirik blogak baino, egokiagoa dela denboraren joan gupidagabea saihesteko orduan, aurreiritzi faltsua da, erauzten zaila hala ere.
Ez da egokiagoa: 1816an 20.000 inguru eleberri argitaratu ziren frantsesez (ez dut datua egiaztatzerik izan, kontsulatura deitu behar), idazle guztiak betiereko ospearen bila jo eta su lan egin ondoren, gozamen eskuragarriei denbora kenduz eternitatea xede, baina gaur egun, 200 urte igarota, 20.000 haietatik bakar bat irakurtzen da, eta geroz eta gutxiago, eta idazle ez frantziar baizik suitzar batena gainera, eta Londresen argitaratua: Benjamin Constanten “Adolphe”. Tamalez, gozamen eskuragarriak sekula betikoz galdu zituzten gizajo ezezagun haiek.
Gainera, gaur egun indarrean dagoen merkatuak agintzen du argitaletxeen benetako bezeroak izan daitezen ez irakurleak, baizik banatzaileak (telebistarenak ikus-entzuleak ez diren bezala, iragarleak baino, Deleuzek ikusarazia), eta beraz liburuaren bizia banatzaileen interesen araberakoa izaten da, eta banatzaileei kopuru ahal bezain handiak bizkor txandakatzea komeni zaie, best-sellerrak, eta “Sua nahi Mr. Churchill”en eiteko perla arraroak bazterturik eta itorik gelditzen dira.
Azkenik, egia bada ere Platon eta Shakespeare oraindik bizi direla, inoiz ez da galaxien tamaina izugarria ahaztu behar, gure txikitasuna nabaritzen duena, ezta denboraren azpilan desegilea ere, Platon zein Shakespeare blogik xumeena bezalaxe suntsituko dituena. Horixe baita "A un bloguista menor" Borgesen distikoaren zentzua: “La meta es el olvido. Tú has llegado antes.”
c) Dena den, gizarte ezagutza lortzekotan egokiagoa dirudi liburuak blogak baino. Zergatik ote?
Hasteko, gure belaunaldia eta lehenagoko asko nahasmendu handi batean hazi izan da, tronpaturik, liburua berez dela on sinetsirik, berez dela eder zein iraunkor. Zaila da errore hori erauztea. Curriculumetan, esaterako, meritu gisa hartzen da liburu bakoitza, izenburu kopuruaren araberakoak dira gero puntuak, nahiz liburuak eskasak eta gogaikarriak izan.
Horrez gainera, erne ibiliz gero gaur egun esaldi hau entzun liteke zenbait giza talde boteretsutan: “begira ezak morroi hori, ez duk guztiz inutila, liburu bat atera dik behintzat.” Nik hori entzun egin dut. Baina oraindik ez dut entzun: “ez duk uste bezain inutila, blog bat badik behintzat.”
Alderantziz. Batxilergoko ikasleen guraso askorentzat, berbarako, guztiz kontrakotzat ere jo liteke liburu bat idaztea eta blog bat zaintzea. Blog bat, internet, lizunkeria... loturik hautematen dituzte oro har.
Institutuetan gero eta zeregin gehiago gobernatu behar izaten dugu ordenagailuz. Berriki ikasle baten ama, aurretik ezagutzen ez nuena, irakasle gelara hurbildu eta, ordenagailu atzean nengoenez, ziplo bota zidan: “qué pasa, qué andamos, haciéndonos unas pajillas.”
Internet, lizunkeria..., guraso mordo batek uztarturik dauzkate buruan, eta guk zaindu egin behar dugu gure izen ona liburuak argitaratuz eta bloga disimulatuz, ez dezagun lana gal, alegia, ez dadin urri matrikulatzea, neurri handi batean gurasoek erabakitzen dutena.
Bukatzeko, derradan egia gordina, egia mingarria, internet lizunkeriari lotzen dioten guraso horiei arrazoi pixka bat ere ez zaie falta. Luistxo Fernandez izan da gure belaunaldiari Internet titi oparo bi dilindan baino gehiago dela erakutsi diona. Gure belaunaldiari, egia esan, ez dakit; niri behintzat bai. Bedi hori ere kontuan hartua hurrengo euskaltzain oso izateko hautagairik serioenaren meritu gisa.