Bizkaiko makro-ikerkuntza zentruaren inguruko eztabaidak

Bilbo inguruan eraiki nahi omen duten ikerkuntzara zuzendutako makro-zentru baten inguruan, albiste ez oso argiak publikatu dira azken egun hauetan.

Abenduaren 4an, Deia-k Europa Pressetik jasotako informazioa zekarren: PSE pide al Gobierno vasco que plantee ante el Ejecutivo Zapatero su deseo de crear una infraestructura de Gran Ciencia. Albistean ez zen kosturik aipatzen.

Ostiralean, Proyectan crear en Vizcaya un centro de referencia mundial en la lucha contra el cancer irakurri genuen El Correon. Albistearen arabera, Jaurlaritza eta Madrileko Gobernuak EHU-ko ikerlari batzuek proposatutako 300 miloi euroko inbertsioa beharko lukeen zentruaren eraikuntza aztertzen ari ziren.

Hurrengo egunetan Jesús Loza, Isabel Celaa eta Blanca Roncal ordezkari sozialistek prentsaurrekoa eman zuten: ikerkerta makro-zentru hori eraikiko ez balitz, Jaurlaritzaren, eta zehatzago, EAJ-ren errua izango litzateke. Arrazoia, laburbilduz, Jaurlaritzak ordaindu nahi ez duelako, eta dena Madriletik ordaintzea eskatzen duelako. Gainera lidergo falta leporatzen zioten EAJ-ri. El PNV pretendia que el Gobierno central pagara el gran centro cientifico de Euskadi da artikuluaren izenburua.

EAJ-ren eskaerak bere logika zeukala iruditu zitzaidan. Aurrekontuen onarpenaren inguruko negoziaketa koiunturalak aparte, Madrileko Gobernuak ez du ikerkuntza trasferentziarik eman eta ez du EAE-n Ikerkuntza Zentrurik eraikitzeko ia inbertsiorik egin. CSIC Consejo Superior de Investigaciones Cientificas delakoaren ia zentru denak Madrilen daude. Beraz, arlo horretan eskaerak egitea, makro-ikerketa zentrua zuzenean Madrilek ordaindu edo kupotik deskontua eginez eskatzea logikoa zirudien.

Gaur EAE-n ditugun ikerkuntza zentruak, parke teknologiko edo enpresetan eta unibertsitateetan ikerkuntzara zuzendutako saiakerak, hemendik bultzatuak eta sortuak dira. Azken adibidea, Erregeen bisita dela eta hain aipatua izan den MCC-eko Polo Garaia ikerketa eremua: kooperatibek landu eta bultzatu dute.

Gaur, beste ikuspegi batetik El Correo eta Diario Vasco -n EHU-ko Bio-Kimika Katedraduna eta Jaurlaritzako Zientzia Politikarako zuzendaria izan zen Felix Goni jaunak idatzitako artikuluan, ¿Un centro de referencia mundial en Vizcaya? galdetzen du.

Laburbilduz, bere ustez hutsetik hasita horrelako zentru bat sortzea ezinezkoa da. Arrazoi ezberdinengatik ez da posible, aipatu den bezala, Zientziaren Guggenheim berria sortzea. Ez da bakarrik diru kontua.

Minbizia edo Partikulen Fisikaren ikerkuntzara zuzendutako zentroa eskatzen den ez dago oraindik argi. Baina, hori albo batera utziz, horrelako zentro batek, inguruan ikerkuntzako azpiegitura, superegitura eta know how indartsuago beharko luke. Gaur egun ez duguna. Horrelako zentru batek, bere arloko jakintza zientifikoaren sarea behar du, ezin da hutsetik eraiki eta inguruan tamaina ertain eta txikiko beste ikerketa zentruak behar ditu. Horrelako proiektu batek, pertsonak behar ditu, pertsona jakintsuak eta trebatuak ikertu nahi den eremuan, Nobel saridunak ahal izanez gero.

Beraz, gaurko egoeratik abiatuz, zaila ikusten du hori guztia lortzea, baina beste askok bezala etorkizuna jakintza eta ikerkuntzan dagoela konbentzituta dagoenez, Zientzia Estatu Paktua eskatzen du.

Ez zaio arrazoia falta Feliz Goñiri, zaila dirudi horrelako zentru arrakastatsua lortzea. Baina, artikulu amaieran apatzen duen bezala, are zailago azken finean egun hauetan ikusi duguna aurre-kanpainaren eszena bat baino ez delako izango: lo que se transparenta en las noticias de prensa sobre el centro mundial de fisica de particulas/oncologia es un episodio mas de las rivalidades entre partidos. Bere baikortasunean, iritzian oker izatea espero du.

Etorkizunari begira, erreferentzia mundiala ez bada ere, ondo etorriko da ikerkuntza azpiegitura eta sarea indartzea.

Gehituta, 2004.12.15

Harvard Business School-eko HBS Working Knowledge aldizkariko azken zenbakian berrikuntza sareen garrantzia aipatzen dute: ezagueraren arlo konkretu bateko puntako I+G sareak mundu txikiak dira, mundu mailan estu elkar lotutako ikertzaileek osatzen dituzte, eta zaila da, hutsetik hasita, nodo edo gune berriak sortzea.

Eguneratuta, 2005.01.03

Gaurko Correok Un proyecto ilusionante izenburua duen artikulua du. EHU-ko Manuel Tello (Teknologia eta Industria Sailburu Orde Ohia), eta Fernando Legarda katedradunak eta Sener enpresako Francisco Albisuk sinatzen dute artikulua.

Informazio nahiko nahasiekin (gaur egun ez den DG XII bat, T2 eszenategi zaharkitu bat,...) bada ere, uste dut eztabaida bere neurrian jartzen dutela, alde batetik egia delako horrelako zentru baten proiektuak ilusioa sortarazten duela diotenean, nola ez, eta baita hemen gorago esandakoarekin bat etorriaz "El primer requisito para el diseño, construcción y operación de un centro de este tipo es que en el entorno exista capacidad probada de desarrollar tecnología" esaten dutelako.

Egia biribila bai, baina agian momentu honetan posible ez delako, ez da zehazten ez zenbat diru, ez nork ordainduko duen, ez zein zientzia eta teknologia eremuari zuzendu behar den makro-zentroa, baina badirudi gehiago fisikaren eremura joten dela.

Hala ere, makro-ikerkuntza zentruaren definizioa ematen da: "un centro de esta naturaleza es una instalación dónde los usuarios, investigadores de ciencia básica o aplicada y los ingenieros y tecnólogos que trabajan en sus laboratorios, centros tecnológicos o empresas pueden acudir a realizar sus medidas. Por tanto, al ser un centro de servicios para la investigación, se debe apoyar en una plantilla tecnológica especializada en las tecnologías implicadas y en un reducido número de científicos de alta cualificación."

Besteak, definitzear suposatzen ditut...