e-gorblog

Iazko Durangoko azokan, Sauré argitaletxearen stand-a begiratzen nenbilen, hainbat komiki erosteko asmotan. Bazegoen berri bat ezagutzen ez nuena, nire atentzioa deitzeko ez izenburu arraroak ez azalak laguntzen zutena. Baina han ondoan suertatu zen Arrasateko lagun batek stand-ekoari zerbait gomenda ziezaion eskatu zion, eta azken honek aipatu zion Unai Busturia eta Julen Ribasen Numenak - Aita. Stand-eko beste komiki guztiak batera baino askoz gehiago saltzen ari omen zen eta Arrasaten kokatua omen zegoen. Nahikoa izan zen hori (batez ere bigarrena!) nik erosteko, eta komiki zoragarri hau deskubritzeko.

Numenak - Aita komikian kontatzen den istorioan, euskal tradizoa eta mitologiarekin batera gaur egungo kontuak ere nahasten dira. Alaitz eta Iratxe Arrasateko bi neska dira, euskal mitoei garrantzirik ematen ez dietenak, eta horiekiko errespetu faltagatik euren burua numen edo pertsonaia mitologikoekin abentura baten nahastuta aurkitzen dutenak. Paraleloan pertsonaia mitologiko horietako batzuren iragana kontatzen da, euskal jauntxoen eta gaztelarren arteko guduen garaikoak, Mari jainkosa Diego jaunarekin ezkonduta gizakien artean bizi zenekoa.

Istorioa erakargarria da oso, asko interesatzen zaizkidan gaien ingurukoa, eta oso ondo kontatua dago. Bide batez, euskal historia eta mitologia nahaste horrek niri ikaragarri gustatzen zaidan beste komiki bat gogorarazten dit, Juan Luis Landaren El ciclo de Irati hain zuzen ere. Hartan Eneko Aritzaren eta azken lamiaren arteko maitasun istorioa kontatzen da eta... tira, ez dut jarraituko, aspalditik daukat horren komentarioa egiteko, ea noiz egiten dudan!

Irudiak ere arras politak dira. Julen Ribas-ek arkatzarekin egindako irudiei, entintatu gabe, Unai Busturiak kolorea ematen die ordenagailuz. Lortutako efektua, arkatzaren zirriborroaren itxura "zikina" eta ordenagailuzko kolorearen modernotasuna, oso aproposa da tradizioa eta gaur egungoa nahasten dituen istorio batentzat, ene iduriko. Komikiaren sortze-prozesuaren fase ezberdin horiek (arkatza, kolorea...) eta azken emaitza erakusten duten bozeto batzuk daude amaierako eranskin baten, oso interesgarriak.

Irudietan, gainera, Arrasateko toki ezagun ugari agertzen dira (jada desagertu diren batzuk barne), beraz zer gehiago eska lezake ni moduko arrasatear herrimindu batek ba?

Bi egileak gazteak direla eta teknologia berriak ezagutzen dituztela nabaria da, ez bakarrik ordenagailu bidezko koloreztatzean (hori gaur egun ia komikigile guztiek erabiltzen dute): Numenak bloga ireki zuten komiki-liburua argitaratu zenean, nahiz eta geroztik apenas jarraipena eman dioten.

Badirudi, gainera, komiki-liburu hau oso arrakastatsua izaten ari dela. Durangoko azokako postukoak esan zigunaz gain, Diario Vasco-ko artikulu honetan aipatzen dute Durangoko azokan Sauré-ren standean salduena izan zela (guri esan bezala), kritika onak jasotzen ari zela eta Angoulêmeko azokan aurkeztekoak zirela, itxaropentsu. Agian lortuko ote zuten nazioartean argitaratzeko kontraturen bat? Aldaketa16-ko beste artikulu honetan ere oso ondo jartzen dute ("ikusgarria bezain zirraragarria"), eta baita katalanezko beste honetan ere.

Irudia: Julen Ribas / Unai Busturia

Komiki-liburu zinez bikaina, beraz. Baina dena ezingo da ona izan, ezta? Zerbait txarra izatekotan, nik bi gauzatxo aipatuko nituzke, sarreran esan ditudanak: bata izenburua (ez du barruko istorioa iradokitzen, hau da, ez du mitologiarekin zerikusirik duela sujeritzen, edo niri ez behintzat, ez bainuen numen hitza ezagutzen) eta bestea azala (nahiko iluna izateaz gain, honek ere ez du, nire ustez, mitologiarekiko loturarik iradokitzen). Tira, eta horrez gain, hiruzpalau biñetetako bunbuiloek testuak elkartrukatuta dituztela (ondoko irudian duzue adibide bat), baina horretaz gaur egun oso komiki gutxi libratzen dela uste dut...

Komiki hau trilogia bateko lehen atala da, eta hurrengoa ez da 2007a baino lehen espero. Ez dakit itxoin ahal izango dudan!

Poliki-poliki euskarazko helduentzako komikigintza ari da gorpuzten eta duintasunez gainera (Pololoak, Xabiroi, De rerum natura, Otsobeltz, Numenak hauxe...), baina oraingoz ale bakan batzuk besterik ez dira ateratzen urtean... Suposatzen dut oraingoz oso komikigile gutxi dedikatzen direla honetara profesionalki eta esklusiboki. Ea egoera hobetzen joaten den!

Paul Auster (1947) elebarrigile, olerkari, antzerkigile eta zinemagile newyorktarra ezaguna egin zan 1987an, 40 urtegaz, The New York Trilogy osatzen daben hiru liburuak argitaratu ondoren. 2004an, hiru lan horietako bat komiki bihurtu eben Paul Karasik idazleak eta David Mazzucchelli komikigileak, City of Glass, the Graphic Novel izenagaz. 2005eko jatorrizko argitaraldian, ganera, Art Spiegelman komikigilearena (Maus bikainaren egilea) da sarrerako berbaurrea.

Aurton, Paul Auster birritan hurbildu dabe geurera, Euskararen Herrira, eta lelengoa ustekabe ederra baldin bazan (Brooklyngo erokeriak, zeinen bidez Auster deskubridu neban), azkena are ezustekoagoa izan da: Kristalezko Hiria komikia.

New York-eko idazleak 2005ean argitaratu zuen Brooklyn follies liburua, jatorrizko bertsinoan. Eta 2006an, lana "estatuespainarreratzean" egileak berak hartu ei eban erabaki ederra: gazteleraz ez ezik, katalunieraz, galizieraz eta euskaraz ere argitaratuko eban, aldi berean ganera. Praktikan, lehenik galegoz (Brooklyn Follies, Galaxia argitaletxea) kaleratu eben kurioski otsailaren 27an, eta egun bat geroago espainieraz (Brooklyn Follies, Anagrama) eta katalanez (Bogeries de Brooklyn, El Balancí).

Brooklyngo erokeriak, Oskar Arana aramaioarrak itzulita, Alberdaniak atara eban argitara martxoan. Neuk pare bat hilabete geroago irakurri neban, eta harrapatzen zaituen elebarri luze eta mamitsu horietakoa dalako sentsazinoagaz gelditu nintzan, alkarregaz gurutzatzen diran dozena erdi bat petsonaiaren istorioak kontatzen dituela. Paul Auster hor ezagutu neban neuk eta lelengo ustekabea hartu neban.

Bigarrena, lehen esan legez, orain dala gitxi hartu dot, Txalaparta argitaletxearen katalogoan kuxkuxeatzen: orain dala 20 urte idatzitako New Yorkeko Trilogia hartako City of Glass liburuaren komikiaren bertsino euskaratuta. "Kristalezko Hiria" izena deuko, Harkaitz Canok itzulitakoa. (Oharra: ez dot lortu libururako zuzeneko esteka, Txalaparta-ren webgunean "Auster" bilatuta agertzen da).

Azkenik, komentau barik ezin utzi Aitor Alonso vitoriarra eta haren bloga. Morroi honek deuko mundu mailan blogik osatuenetarikoa (osatuena ez esatearren) Austerreri buruz, gazteleraz izan be. Bloga benetan ikusgarria da, eta idazleari buruz ez ezik Sophie Auster haren alaba musikaria eta aktoreaz eta beste hainbat konturen ganean ibiltzen da blogari gasteiztarra. "Baina" bat deuko mutilak, eta horrexegaitik "vitoriarra" abizena paratu deutsat goian. Brooklyn follies-en itzulpenen albistea komentatzean, Aitorreri ahaztu izan jakon bere urian erresistente batzuk erabiltzen tematzen diran hizkuntzaz, eta beste arabar batek egindako itzulpenaz berba erdirik be ez dau idazten. Blogean sartu eta komentauko deutsat.

Hurrengorarte!

Iazko urte amaieran eman genuen hemen Ruben Arozena komikigilearen heriotzaren berri tristea. 1966an jaioa, Arte Ederretako doktorea zen eta EHUko Arte Ederretako Fakultatean irakasle. Pintura landu zuen nagusiki, baina komikiak ere egin zituen. Ipurbeltz, Habe, Habeko Mik, Aizu, Hemen, El víbora eta Bronx aldizkarietan argitaratu zituen.

Orain jakin dut Berriaren bitartez bere lankideek bere lanari buruzko erakusketa antolatu dutela. Leioako campuseko erakustaretoan dago, liburutegi nagusian, azaroaren 24a arte.

Aurten ere, urriaren 28tik azaroaren 4ra Donostian izango den Fantasiazko eta Beldurrezko Zinemaren XVII. Astearen barruan Donostiako III. Komiki Jardunaldiak antolatu dituzte, urriaren 28tik abenduaren 9ra izango direnak. Aurten hiru erakusketez osatua egongo da: "Wrightson: Beldurraren maisua", "Paco Alcázar: Nik egin nuen!" eta "Euskadi fantastikoa II: Juan Luis Landa eta Marko Armspach".

"Wrightson: Beldurraren maisua" izeneko erakusketa Alderdi Ederreko Udal Liburutegi Nagusian izango da, eta Bernie Wrigthson-i buruzkoa da, beldurrezko komikitan espezialitatuko marrazkilaria eta The swamp thing-en sortzailea.

"Paco Alcázar: Nik egin nuen!" izenekoa Okendo Kultur Etxean eta Vito 021 Galerian izango da, eta Paco Alcázar-en lanari buruzkoa da.

Azkenik, "Euskadi fantastikoa II: Juan Luis Landa eta Marko Armspach" izeneko erakusketa Ernest Lluch Kultur Etxean izango da (zeinaren zuzendari Mikel Iturria Eibar.org blog komunitateko kidea den; bide batez, mila esker berriz ere informazio eta laguntzagatik Iturri! ;-), euskal egile internazionalenetako biri buruz. Juan Luis Landa nire egile gogokoenetako bat da, per secula seculorum hemen komentatzeko daukadan El ciclo de Irati ederraren egilea eta Xabiroi aldizkariko kolaboratzailea, nahiz eta ziurrenik ezagunagoa izan Toti Martinez de Lezearen mitologiari buruzko liburuak ilustratzeagatik. Marko Armspach ere Xabiroiko partaidea da eta Gartxot komikiaren egileetako bat.

Iaz ere hitz egin genizuen hemen jardunaldioi buruz.

Hona hemen erakusketen egutegi, helbide eta ordutegiak:

Wrightson: Beldurraren maisua

Udal Liburutegi Nagusia

• Urriaren 28tik azaroaren 25era: astelehenetik ostiralera 10:00 - 20:30, larunbatetan 10:00 - 14:00 eta 16:30 - 20:00
• Urriaren 29a: 10:00 - 20:30

Paco Alcázar: Nik egin nuen!

Okendo Kultur Etxea

• Urriaren 28tik azaroaren 4ra: 10:00 - 14:00 eta 16:30 - 20:00
• Azaroaren 6tik abenduaren 9ra: astelehenetik ostiralera 16:00 - 20:30, larunbatetan 10:00 - 14:00 eta 16:30 - 20:00

Vito 021 Galeria

• Urriaren 28tik abenduaren 9ra: astelehenetik ostegunera 10:00 - 14:00 eta 15:30 - 18:30, ostiraletan 10:00 - 15:00

Euskadi fantastikoa II: Juan Luis Landa eta Marko Armspach

Ernest Lluch Kultur Etxea

• Urriaren 28tik azaroaren 4ra: 10:00 - 14:00 eta 16:30 - 20:00
• Azaroaren 6tik 25era: astelehenetik ostiralera 16:00 - 20:30, larunbatak 16:30-20:30

Gaur goizean kalean errekadutan ari zela, Alaitz neskalagunak ustekabean liburudenda bateko eskaparatean ikusi du Patxi Gallegoren Pololoak ♦♦ - Poxpoliñaren bahiketa komiki-liburua, Pololoak I - Poxpoliñen lurriñarekin hasitako trilogiaren bigarren zatia. Ez genekien aterata zegoenik ere! Ikustea eta erostea, dena bat izan da, noski.

Abenduko partidatik Patxirekin egon gabe nintzen, eta nituen azken berriak ziren udaberrian ateratzekoa zela bigarren zatia. Denbora aurrera zihoan eta ezer ez... Eta horrela, bat-batean, denda baten aurkitu dugu!

Xabinaitor-en abenturen lehen zatia agertu zenean, kanpaina mediatiko nahiko handia egin zen, eta horregatik poztu egin ginen blog honetan, euskarazko helduentzako komikiei medioetan presentzia eta garrantzia ematea beti ona delakoan (bestela gero, normala denez, komikia saltzen ez dela diote eta beste urte askoan ez dute ezer ateratzen). Baina oraingoan nik behintzat ez dut ezer entzun, pena litzateke ba... Tira, oraindik egiteko izango dute promozio kanpaina? Agian kasu egin digute, ze orduan kexatu ere egin ginen aurkezpena egin eta gero inon lortzerik ez zegoelako...

Lehen atala primerakoa iruditu zitzaidan, eta beste hau ere ziur hala izango dela, irakurtzeko irrikitan nago! Hala ere, lehen zatia berrirakurtzeko aprobetxatuko dut, eta bigarrenak horren ondoren izan beharko du. Amaitutakoan, irakurriko duzue hemen kritika.

Ostiralean, urtero bezala, nire jaioterrira bueltatu nintzen egun handirako, eta han koadrilako batek kontsulta informatiko bat egin zidan. Kontua da bere anaiaren ezkontzan argazkilari bat kontratatu zutela erreportaje grafikoa egiteko eta honek, amaitutakoan, argazki album inprimatua emateaz gain, CD bat ere eman ziela ateratako argazki guztiekin, eta esan ziela CD horretako argazkiak euren ordenagailuan ikusi ahal izango zituztela baina ez zuela funtzionatuko edozein argazki-dendara paperezko kopiak egitera joanez gero, paperezko kopiak egin nahi bazituzten derrigorrez berarengana jo beharko zutela, eta ongi ordaindu noski. Lagunak jakin nahi zuen ea hori egia den eta ea babes hori hauts zitekeen. Nik ezin nion lagundu, hori guztia berria baitzen niretzat.

Badirudi DRM sistemak argazkigintzaren munduan erabiltzen ari direla. Aurpegia behar da gero, zuk ordaindutako eta zu agertzen zaren argazkien jabetza argazkilariarena dela esatea ere!

DRM (Digital Rights Management edo Eskubideen Kudeaketa Digitala) sistemak asko aplikatzen ari dira azkenaldian. Euskarri digitaletan dagoen multimedia edukietako egile-eskubideak babesteko sistemak omen dira, eta funtsean kopiak egitea saihestea (edo gutxienez zailtzea) dute helburu. Horren adibideak dira DVDek aspalditik duten CSS sistema eta eremukako banaketa, gaur egungo CD askok HiFi ekipoetan soilik edo ordenagailuko musika-erreproduzigailu jakin batzuekin soilik funtzionatzeko daukaten babesa, edo iTunes denda musika ezagunean erositako abestiak izatea iPod-ean entzun ditzakegun bakarrak.

Arazoa da DRM sistemek beste eskubide batzuk ahazten dituztela, bezero edo eroslearenak hain zuzen ere. Horrela, DVDJon-ek CSS sistema apurtu zuen arte Linux zeukatenek ezin zituzten legalki erositako DVDak euren ordenagailuetan ikusi, gaur egungo babestutako musika CD horietako asko ezin dira Linux sistema baten entzun (edo batzuetan ezta kotxean ere!), eta abar.

Hala eta guztiz ere, agian uler nezake musika edo film baten egileak edo jabeak bere lan hori babestu nahi izatea eta egile-eskubideak errespeta daitezen eskatzea. Edo baita argazkilari batek hori nahi izatea, bereak diren argazkiekin. Baina aipatu dudan argazkigintzako kasua gehiegizkoa iruditzen zait. Argazkilari hori bezeroak kontratatu du beretzat lan bat egin dezan eta argazkilariak jada kobratu du lan horregatik, beraz bere lanaren emaitza kontratatu duenarena da, ez? Bestela, frigorifiko bat egin duen langileak esan ahalko lioke enpresari frigorifikoa berea dela... Are gehiago, egile-eskubideez gain irudi-eskubideak ere badaudela uste dut, eta horiek kontuan izanik, argazkilaria izan beharko litzateke irudi horiek bertan agertzen direnen baimenik gabe erabili ezin dituena, ez?

Ba al dakizue ea argazkilariek benetan horrelako DRM sistemak erabiltzen dituzten, ala soilik hordagoa botatzen dute bertara joan zaitezen kopiak egitera? Zabaldua al dago hori argazkilari guztien artean, ala larru gogorra duten gutxi batzuk soilik dira? Legala al da hori egitea? Zer gertatzen da beste laborategi batera bazoaz kopiak egitera, hau da, zein da jartzen duten babes konkretua? Eta garrantzitsuena, ba al dakizue nola hauts daitekeen babesa?

(Eskerrik asko Urrutia!)

Kasualitatea, pare bat eguneko tartean izan dut Watchmen eta Persepolis komikietan oinarrituta film bana egingo duten berri. Watchmen inoiz egin den komikirik onena da nire ustez, eta Persepolis nire gogokoenetako bat. Bien inguruan behin baino gehiagotan hitz egin dugu blog honetan.

Watchmen

Watchmen Alan Moore jeinuaren gidoia eta Dave Gibbons-en irudiak dituen komikia da. Behin baino gehiagotan egin dugu berba nobela grafiko honi buruz blog honetan (ikus "Watchmen", inoizko komikirik onena, "Watchmen" 1923tik hona ingelesez idatzitako 100 nobela onenen artean, "Time" aldizkariaren arabera eta "Watchmen" 20 nobela geek-enen artean). Horietako lehenengoan, duela urtebete baino gehiago, jadanik aipatu genuen Watchmen-en zinemaratzea, eta hau genion horri buruz: "Watchmen bera ere zinemara eramateko bazeukan proiektu bat nahiko aurreratuta Paramount etxeak, Paul Greengrass-ek zuzentzeko. Interneteko komikizaleen foroetan iritzi orokorra zen hobe zela ezer ez egitea, obra horren xehetasunak, zorroztasuna eta kalitatea zinera ezin zirela eraman, eta are gutxiago Hollywood-ek! Zaleak pozik uzteko, foro bat eta guzti ireki zuten zuzendariarekin zuzenean filmari buruz berba egiteko. Baina azkenean uztailean bertan behera utzi dute proiektua eta beste estudio batzuei eskaini die. Eurek beste arrazoi batzuk argudiatzen dituzte, baina ez dakit... Interneten bidez batu eta antolatuta herriak duen botereaz konturatzen hasi al dira boteretsuak?". Inozoa ni, orain berriz ere martxan dago Watchmen filma egiteko proiektu bat.

Edonola ere, Watchmen filmaren proiektuak gorabehera asko izan ditu azken urteetan, bi arrazoirengatik pentsatzen dut: goian aipatu bezala, zaleen artean kultuko komikia delako eta bere adaptazio on bat egitea zaila ikusten delako, eta Alan Mooreri bere filmen adaptazioak egitea gustatzen ez zaiolako (aurrez egin diren From Hell eta The League of Extraordinary Gentlemen kaskarrak ikusi eta gero, ez du nahi bere komikietan oinarritutako filmerik egiterik, baina eskubideak argitaletxeek dituztelako eta ekidin ezin duelako, gutxienez bere izena kredituetan agertzea debekatzen du eta berari dagokion diruaren zatia marrazkigileari ematen dio). Proiektua Hollywood-eko estudio askotatik pasatu da (Universal, Paramount eta orain Warner), eta zuzendari posible asko izan ditu (Terry Gilliam Monty Python-eko kidea, Darren Aronofsky, Paul Greengrass United 93-ren zuzendaria), baina badirudi azkenean Warner eta Zack Snyder behin-betikoak izango direla.

Zack Snyder-ek 2004ean The dawn of the dead filma zuzendu zuen, 1978ko beldurrezko kultuko filmaren remake-a. Eta berriki 300 amaitu du, Frank Miller-en Termopiletako guduari buruzko 300 komikiaren adaptazioa. Honek zaleei filmarenganako konfidantza edo itxaropen pixka bat eman diela dirudi (hemen irakur daitekeenez), Frank Millerri ere ez baitzaio gustatzen bere obrak zinemaratzea (Sin City filma egitea ez zuen onartu Robert Rodríguez-en berarekin batera zuzentzeko eskaintza iritsi zitzaion arte), eta Snyder-ek 300 egitea onartu du.

Nire aldetik, filma egiten denean, V for Vendetta-rekin izan nituen kontzientzia arazo berdinekin jarraituko dut: nire Moore mirestuarenganako errespetuagatik filma ikusi gabe agoantatuko al dut? Ez dakit, hura oraindik ez dut ikusi, baina Watchmen... Kritikatu ahal izateko ikustearen aitzakia erabiliko dut-edo...

Beste erreferentzia batzuk:

• Zack Snyder dirigirá "Watchmen"
• Zack Snyder y "The Watchmen"

Persepolis

Persepolis Marjane Satrapi emakume irandar europartuaren komiki ezagunena da, lau liburukitan Irango errealitatea ikuspegi autobiografikotik kontatzen duena. Komiki hau ere blog honetan behin baino gehiagotan aipatu dugu (ikusi "Persepolis", xalotasunaren sakontasuna eta Marjane Satrapi, berriz irabazle Angoulêmen).

Con C de Arte blogaren bidez jakin dudanez, honen filma ere egiten ari dira. Animaziozko filma izango da, Satrapik berak zuzenduko du Vincent Paronnaud-en laguntzarekin eta Chiara Mastroianni eta Catherine Deneuve-ren ahotsak izango ditu. Hau bai, hau ez dut zalantzarik ikusi nahi dudala!

Beste erreferentzia batzuk:

• Pelikula egingo denaren berri zahar bat
• Pelikula egingo denaren beste berri bat
• Satrapiri elkarrizketa bat, non bere izaera gogorra ikusten den

Lehengoan izan nuen, kasualitatez, Napartheidekoek osatutako fanzine bildumaren, Fanxinotekaren, berri. Fanzineak gustuko dituenak bilduma honetako aleak ikusi nahi baditu, Donostiako Artelekun dauka aukera.

Lehengo egunean Artelekun izan nintzen EH 2.0 jardunaldietan. Han Iñaki Alegriaren bidez bertako liburutegiko arduraduna ezagutu nuen, eta honek eman zidan Fanxinotekaren berri.

Fanxinoteka aurreko mendearen amaieran (zehazki 1999an) Napartheid-ekoek egindako fanzine bilduma da. 1650 izenburu eta 3969 fanzinek osatzen dute bilduma, 59 herrialde ezberdinetakoak eta 30 hizkuntza ezberdinetan. Bilduma mardula benetan, nazioartean ere estimatua (ikusi esteka honetan -"impressive" esaten diote- eta beste honetan -"great, no invaluable resource", "essential" eta "makes my mouth water" diote-). Bildumaren katalogo bat ere atera zuten, liburuxka oso txukun bat, fanzineon hainbat informazio ematen duena (kontaktu-helbidea, hizkuntza, tamaina, herrialdea...), Artelekun bertan daukatena eta online ere kontsulta daitekeena. Lastima bakarra da fanzineak eurak ez daudela ezeren (izenburuaren, herrialdearen edo hizkuntzaren) arabera ordenatuta. Denak balde handi moduko batzutan pilatuta daude. Liburutegiko arduradunak esan zidanez, duela denbora bat nonbait erakusketa bat montatzeko eraman zituzten eta horrela itzuli, berriz ere ordenatzeko astirik gabe dirudienez.

Edonola ere, baliabide aparta daukate fanzineen zaleek Fanxinotekarekin, Napartheid eta Artelekuren eskutik.

Berria egunkariak herenegun aurtengo Getxoko komiki-azokari buruzko erreportaje-albistea egin zuen, eta bertan urriaren hasieran (1etik 3ra) izango zela zioen. Ba ez da horrela, beti bezala abenduaren hasieran izango da, 1etik 3ra, hori bai. Post hau abisu hori emateko besterik ez zen, inor ez zedin alferrik joan. Idatziko dut beste artikulutxo luzeago bat Getxoko komiki-azokari buruz programa eta abarrak zehazten dituztenean.

Iazko urtearen ondarretan ikusi zuen argia Andoni Salegiren Otsobeltz komiki-liburuak eta apirilean helarazi zidan CodeSyntax-eko Josu Azpillaga adiskideak, dedikatorian dioen bezala "euskal blogosferan lehenengo aldiz egiten den promozio-kanpainan". Nik blogean komentatuko nuela agindu nion eta, apur bat berandu bada ere, hona hemen aipatutako komiki-liburuaren iruzkina.

Andoni Salegik 1999tik egin ditu komiki-bandak Azpeitiko Uztarria herri aldizkarian,  baina aurtengo urte hasieran izan zuen oihartzuna Euskal Herri mailan, euskarazko lehen komiki-bloga ireki zuenean Uztarria.com-en. Egun gutxi batzuk lehenago argitaratu zuen Uztarria Kultur Koordinakundearen eskutik Otsobeltz komiki-liburua, herri-aldizkarian hasierako urteetan erabilitako pertsonaia bat berpiztuz.

Pertsonaia hau, Otsobeltz, eta liburua osatzen duten sketch ezberdinei lotura ematen dien pertz edo lapikoa Azpeitiko armarritik hartuta daude. Liburuaren hasieran bi otso agertzen dira, pasioan doazela lapiko bat aurkitzen dutenak, armarrian bezala. Bestea joan eta gero Otsobeltz bakarrik gelditzen da, lapiko barruan begiratzen du ("aber ke se kuece... o euskeraz ze kocitzean", bikaina!) eta bertatik azpeitiartasunaren esentzia sinbolizatzen duten objektu ezberdinak ateratzen doa. Objektu horietako bakoitzak ematen dio egileari aitzakia irudikatzen duen horren inguruan hainbat tira marrazteko, atalak osatuz: Lana (aitzurra), Eoskortasune (kaskoa), Ohiturak (txistua eta danbolina), Aberriye (ikurriña), Jakituriye (liburu bat), Sexue (sexuen ikurra) eta Elizie (aitasantua).

Baina umoreaz gain, kritika zorrotza eta hausnarketa sakona daude txistez mozorrotutako komiki-banda horietan, eta Salegik azpeitiartasunaren (eta baita euskalduntasunaren ere, esango nuke nik) ikur omen diren ezaugarri horiek hankaz gora jartzen ditu eta beraietaz arnegatzen du. Egilea ausarta da, ez da batere mozten. Izan ere, ausardia behar da herriko euskara elkartearen eskutik (euskararen mundua oraintsu arte tradizio eta jatortasunarekin hain estuki lotuak izan direnean) horrelakoak argitaratzeko: sexua hain esplizituki adierazteko, danborradaren inguruan egiten duen banda jeniala egiteko (ez dut pentsatu nahi zer egingo lioketen muga aldeko nik dakidan bi herritan, hango desfileak horrela jarriko balitu!), elizarekin horrela sartzeko... Liburua oso erraz eta gustura irakurtzen da. Horretan ez du zerikusi txikia izango, nire ustez, erabiltzen duen Azpeitiko euskara sanoak.

Beraz, komiki sanoa, freskoa, barregarria ondu du Andoni Salegik Otsobeltz honetan, baina ausarta eta zorrotza aldi berean. Helduentzako euskal komikigintza eraikitzen joateko beste harri sendo bat. Zertxobait txarra bilatzekotan, tira batzuek dagokien atalarekin oso ongi ez etortzea izango litzateke, izan ere, zazpi gai nagusi horiek baino askoz gauza gehiago ukitzen dira liburuan, eta horregatik batzuk pixka bat lekuz kanpo daude euren atalean.

Beste medio batzuetan liburu honi buruz agertutakoak:

• Uztarria.com-en
• Garan
• Berrian (honek gainera ni aipatzen nau!)
• Uztarria.com-en, ez liburuari buruz, baizik eta aurreko etapari buruz