Historian zehar asko aldatu da emakumeen azpiko arropa. Egia esatera, orain inoiz baino aukera zabalagoa daukagu eta andrazko bakoitzak erabaki lezake zer datorkion ondoen, zein komeni zaion eta zer duen gusturen.
Gure inkestaren arabera erantzundakoen artean %45ek kuleroak nahiago dituzte; %15ek, ordea, tanga. Badago %38 bat egoeraren arabera aukeratzen duena zer jantzi. Hirugarren datu honek harrituta laga nau, uste nuelako batekoak edo bestekoak ginela, baina gutxiago zirela egoeraren arabera aldatzen zutenak. Pentsatzen nuen kulerozaleek beti oihalez hornituta zeramatela ipurdia; eta tangazaleek, berriz, ipurmamiak libre eta solte zeramatzatela beti.
Beraz, kulero eta tangen tiradera aurrean, askok denbora emango dute, jakitearren zer komeni zaien egun konkretu horretarako. Izan ere, barruko arropa egokia janztea oso kontu garrantzitsua da. Ez dute amamek-eta esaten zutenagatik (beti muda garbia eta txukuna erabili behar zela, badaezpada istripua izan eta ospitalera eramaten bagintuzten). Ez, hori baino gehiago da, eroso eta ondo sentitzea barrutik hasten delako.
Horregatik bakoitzak hobesten du erosotasuna edo dotoreziaren artean. Baita zer itxura emango duen kanpotik begiratuta ere. Ondotxo dakigu kulero polit eta eder horiek, farfailadunak, satinezkoak, ez direla oso erosoak. Labaindu egiten direlako edota tripa eta ipurtaldeari ondo eusten ez dietelako.
Gainera, gero nahi badugu bularretakoarekin konbinatu zer egin? Kuleroa (edo tanga) egunero garbitzen da (edo garbitu beharko litzateke, behintzat). Baina bularretakoa ez. Zenbat kulero erosi behar ditugu bustier batendako, orduan?
Egia esatera, erosoenak eta egunero erabiltzekoak, nire ustez, kotoizko mudak dira. Ez dute glamourrik, baina egunero lanera atzera eta aurrera ibiltzeko, glamourra lozorroan deskantsuan gera liteke, erosotasunaren mesedetan. Ez dago gauza desatseginagorik ipurdi-erretenean sartzen den kuleroa baino (sartu behar ez denean, jakina! Tanga ez denean, alegia) .
Askok sinistuko ez badute ere, barruko arropetan modak agintzen du. Orain 15 bat urte kulero mota bat zegoen altua zena, baina ez zena amamen betiko kulero erraldoi hori, hanka alde horretan ere altua zelako. Nik oso gustuko nituen, dena, girgilo guztiak ondo batzen zituztelako, sabela babestuta. Izan ere, bigarren gauzarik desatseginena da sabel erdian geratzen den pantaloi hori, eta edozein mugimendu eginda, plaf, jaitsi eta tripatxoaren azpian geratzen dena. Gorrotagarria!
Nioen moduan, nire gustuko horiek bat-batean desagertu egin ziren dendetatik, bikini estilokoen mesedetan. Ez nekien zergatik, praken gerria ikusi nuen arte! Gerria oso baxua zenez, kulero horiek jantziz gero ikusi egiten zen kuleroaren zati handia. Horregatik sartu zen indarrez tanga. Hori bai erakuts zitekeelako! (baina kontuz, nahiko demodé dago eta arrunkeria, bulgaritatea da gaur egun). Praken gerria gorago datorrenez, ez dut galdu esperantza, eta nire faboritoak dendetan agertzea espero dut.
Tangak ere modaren mende daude, nola ez. "La roja"-ren jarraitzailea izanez gero ere badago ondo moldatuko zaion modeloa:
Ederra, ezta? Baina ez du konparazio punturik leopardo tangarekin erkatzen badugu, ezta hurrik eman ere!
Tanga ondo hornituta badago ere, bere famak betiko moduan hor darrai:
Baina ez gaitezen aztora, eta guztiz desbideratzen hasi aurretik, egin dezagun berba aukeraketarik garrantzitsuenaz: tanga ala kuleroa. Hau hautatzeko orduan, askok tanga janztea erabakitzen ei dute kuleroak igar ez dakizkien. Bai, oso desatsegina egiten omen zaie atzetik begiratu eta euren kuleroen forma nabarmentzea. Tira, egia esatera, arropa batzuekin ez da polita geratzen, eta tanga erabiltzea aukera ona izan daiteke.
Tanga nabaritzea, ordea, ere ez dakit oso polita den. Esango nuke zatarragoa ere badela! Jakina, horrelako atze bat izanez gero, ederra da. Baina zenbatek du horrelako ipurdia?
Horregatik, bada, diot itsusia dela. Beste guztioi zatar geratzen zaigulako. Batez ere ibiltzean ipurdi-masailak dingili-dangala badabiltza, udako kotoizko praka zuriekin. Orduan, agian hobea litzateke kuleroak antzematea.
Baina kasu batzuetan zaila da asmatzea. Anne Igartibururi gertatu zitzaion bezala. Zer egin horrelako kasu batean? Gaitza da soineko horrekin.
Baina, lasai! Interneten topatu dugu horretarako ere konponbidea: tanga ikusezina!
Modelo asko daude, kolore eta estanpatu anitzak. Hori bat denak dira forma berekoak, eta erosotasuna zalantzan jartzen dut!
Elorrioko aurkezleak agian sufritu beharko zuen, baina litzaioke barruko arropa (?) igarriko!
Dena dela, gu hain kezkatuta kuleroak igarriko zaizkit, tanga ikusiko zait, eta orain denboratxo bat Japonian modan hauxe jarri:
Barruko arroparen marrazkia kanpoko arropan estanpatuta! Hamaika ikusteko jaio ginen, horratik!
Erraustegiaren lehenengo harria jartzeko ekitaldian politikari talde bat elkartu da Zubietako orube horretan. Prest daude izerdia ateratzeko hogei segundoan, argazkirako.
Denak gizonak, traje ilunez jantzita. Ia denak gorbata iduna estutzen, erretraturako posea jartzen. Lan arriskutsuan dabiltzanez, txaleko berde iksugarria daramate, obretako beharginak bailiran, edota A8an automobila hondatu izan balitzaie legez. Zeren beldur dira? Hondeamakina batek harrapatu dituelakoan, ala?
Buruak, obretako kaskoa jantzita: kaskoan kaskoa. Euren burmuinak balio duelako, babesa behar dutelako, hain da lan arriskutsua gaurkoa! Ganora handirik ere ez dute burukoa janzten, eguneroko kontua ez den seinale.
Denak ilaran, traje, txaleko eta kaskoa jantzita fotografiaren zain.
Parean, argazkilariak, trumilka. Elkarren kontra, angelurik egokienaren bila. Eulien moduan, platano helduegi baten gainean legez.
Eta orain galdera: hain leku arriskutsua bada, zergatik ez ote dituzte argazkilariek txalekoa eta kaskoa jantzi? Euren buruek ez ote dute merezi babesik? Ala politikoena itxurakeria eta eszenaratze hutsa, anzterkia baino ez da?
Galderak...
Save
Alkandorak, klasizismoaren ikur hori. Gurean, koadrodunak dira jaun eta jabe. Sarrionandiak ere halako bat aukeratu zuen berragerpenaren argazkirako.
Eta kodrodunak sasoi honetan modernoetan modernoenek ere janzten dituztenez, gure gizon klasikoenak pozarren daude. Izan ere, gurean modan daude alkandorok 70ko hamarkadatik! Klasiko bat, beraz! Gainera, ez du adinean diskriminatzen; jantzi lezake urte biko umeak, zein bere 80 urteko aititak. Biek ala biek eroango dituzte gustura.
Zorionez, badugu gure artean klasikotasun (edo klasikokeria) horri aurre egiten diotenak. Alkandora liso kolore solido fuerteak jazten dituztenak. Esate baterako Martxelo Otamendi
edo Iban Zaldua
Oso eskertuta nago beraiei; izan ere, gorbata bakoendako look formala eraiki dute: alkandora polita kolore fuerte bakarrekoa praken gainetik, eta amerikana iluna kolore bakarrekoa. Ederki!
Alkandoren mundu gatzil honetan benetako alaitasuna Joseba Irazokik ekarri zigun, Tumatxak etb1eko saioan. Programa ederra zen, gustura ikustekoa, baina bazuen beste pizgarri bat hainbatendako: nolako alkandora jantziko du gaur Irazokik? Inoiz ez zuen defraudatu!
Antza denez, Irazokik zabaldu zion bidea estanpatu koloretsuari. Eta dirudienez, hawaiarrak modan jarri dira letradun gizonen artean ezkontza informaletara joateko. Bestela nola azaldu Luistxo Fernandez, Henrike Olasolo eta Markos Zapiain horrela agertzea aurretik ados jarri barik??
Alkandora hawaiarrak ez ditut gustuko, baina koadrodun monolaborantzaren artetik haize freskoa dira! Bejondeizuela, ederrok! (esan behar dut Ana Malagonen soinekoa ez zela hawaiarra, estilo asiatikoagoa zuela, eta oso eder zegoela!)
Baina post hau eragin zuen alkandora hauxe da, behean dagoena, Pello Lizarraldek Argian Kepa Matxaini eskaini zion elkarrizketan jantzita zeroana.
Pena da Dani Blancoren argazkia beltz-zurian izatea. Horregatik, Matxaini eskatu nionean zein kolore zuen erantzun poetiko hau eman zidan:
@txargain @edulartzanguren nola ez ba: zerua ortotsak noiz joko dagoeneko urdin-iluna nahasirik menda-belar ihar koloreko lore estanpatuekin
— Kepa Matxain (@kmatxain) 2017(e)ko martxoak 6f45756d162/@@images/image/preview" />
Imajina nezake, nahiz eta gusturago ikusiko nukeen koloretan. Horrela, behintzat eder-ederra da, oso gustukoa dut! Baina Lizarralderen beste alkandora eder bat ere aurkitu dut sarean, behekoa, hain zuzen
Oso gogokoa!
Zergatik ez ditugu sasoi berriekin batera gizonezkoon atorrok bizitzen, alaitzen? Ausar zaitezte! Gustura hartuko zaituztegu!
Alkandorak, klasizismoaren ikur hori. Gurean, koadrodunak dira jaun eta jabe. Sarrionandiak ere halako bat aukeratu zuen berragerpenaren argazkirako.
Eta kodrodunak sasoi honetan modernoetan modernoenek ere janzten dituztenez, gure gizon klasikoenak pozarren daude. Izan ere, gurean modan daude alkandorok 70ko hamarkadatik! Klasiko bat, beraz! Gainera, ez du adinean diskriminatzen; jantzi lezake urte biko umeak, zein bere 80 urteko aititak. Biek ala biek eroango dituzte gustura.
Zorionez, badugu gure artean klasikotasun (edo klasikokeria) horri aurre egiten diotenak. Alkandora liso kolore solido fuerteak jazten dituztenak. Esate baterako Martxelo Otamendi
edo Iban Zaldua
Oso eskertuta nago beraiei; izan ere, gorbata bakoendako look formala eraiki dute: alkandora polita kolore fuerte bakarrekoa praken gainetik, eta amerikana iluna kolore bakarrekoa. Ederki!
Alkandoren mundu gatzil honetan benetako alaitasuna Joseba Irazokik ekarri zigun, Tumatxak etb1eko saioan. Programa ederra zen, gustura ikustekoa, baina bazuen beste pizgarri bat hainbatendako: nolako alkandora jantziko du gaur Irazokik? Inoiz ez zuen defraudatu!
Antza denez, Irazokik zabaldu zion bidea estanpatu koloretsuari. Eta dirudienez, hawaiarrak modan jarri dira letradun gizonen artean ezkontza informaletara joateko. Bestela nola azaldu Luistxo Fernandez, Henrike Olasolo eta Markos Zapiain horrela agertzea aurretik ados jarri barik??
Alkandora hawaiarrak ez ditut gustuko, baina koadrodun monolaborantzaren artetik haize freskoa dira! Bejondeizuela, ederrok! (esan behar dut Ana Malagonen soinekoa ez zela hawaiarra, estilo asiatikoagoa zuela, eta oso eder zegoela!)
Baina post hau eragin zuen alkandora hauxe da, behean dagoena, Pello Lizarraldek Argian Kepa Matxaini eskaini zion elkarrizketan jantzita zeroana.
Pena da Dani Blancoren argazkia beltz-zurian izatea. Horregatik, Matxaini eskatu nionean zein kolore zuen erantzun poetiko hau eman zidan:
@txargain @edulartzanguren nola ez ba: zerua ortotsak noiz joko dagoeneko urdin-iluna nahasirik menda-belar ihar koloreko lore estanpatuekin
— Kepa Matxain (@kmatxain) 2017(e)ko martxoak 6f45756d162/@@images/image/preview" />
Imajina nezake, nahiz eta gusturago ikusiko nukeen koloretan. Horrela, behintzat eder-ederra da, oso gustukoa dut! Baina Lizarralderen beste alkandora eder bat ere aurkitu dut sarean, behekoa, hain zuzen
Oso gogokoa!
Zergatik ez ditugu sasoi berriekin batera gizonezkoon atorrok bizitzen, alaitzen? Ausar zaitezte! Gustura hartuko zaituztegu!
Badira aste batzuk Twitterren #umetakoberbak traola erabilita jolasean ibili ginela, ume eta gaztetxo denborako kontuak gogoratzen. Jolas, joko, eskolako tresna, marrazki bizidun, litxarreriak, marka, kantuak aitatu genituen. Halako batean, niri "Levi's etiqueta roja" etorri zitzaidan.
Levi's markakoak ziren jeans gutiziatuak gure artean sasoi hartan. Izan ere, hemen pesetadun Estatu Espainiar ez komunitarioan luxuzko bakeroak ziren. Garesti-garestiak. Orduan ere krisi latza bizi genuen, eta gazte asko, lan barik, Londresera joaten ziren au-pair edo hoteletan lan egitera paper barik, era ilegalean (hori ere ahaztuta dugu!). Kontua da, han askoz merkeagoak zirela praka hauek eta maletakadak ekartzen zituztela hemen saltzeko, eta dirutxo bat ateratzeko.
Kontua da gure ametsa zela halakoak izatea. Denon guraria, gutxik lortua. Izan ere, gure familia asko diruz ondo ibilita ere, ez zutela tontakeriatan gastatzen. Markistisa horrelakoetara oraindik iritsi barik zegoen! Baina gu, nerabeok, gaixotasunaren atzaparretan jausiten hasita geunden: adidas zuriak marra urdin bidunak eta levi'sak amesten genituen.
Egia esatera, arropa asko ere ez genuen. Hamalau urtera arte uniformez joaten nintzen eskolara eta uniformez gain, bakero batzuk eta igandeetako arropa baino ez geneukan (negurako modelo bat eta udarako, beste bat). Horregatik, batxilergoa ikasten hasi ginenean uniforme barik, arazoa etorri zitzaigun, eta praka batzuk ere erosi zizkiguten, eta alkandora eta jertseren bat.
Gauzak horrela, amari sekulako abarketa jotzen niola levi'sak nahi nituela eta nahi nituela. Erantzuna ezezkoa zen, jakina. Nahikoa geneukan Lois, Lee Wrangler eta Jesus markekin. Baina levi'sak espezialak ziren, etiketa gorridunak. Laranjadunak ere bazeuden baina ez ziren hain ederrak!
Sekulako zoramenak egiten ziren prakok egokitzeko, berriak zirenean oso gogorrak zirelako eta urdin ilun-ilunak. Biguntzeko eta gure gorputzaren forma hartzeko dutxatu egin behar genuen prakak jantzita, eta bazegoen, dutxa ostean, levi´s bustiekin ere lotaratzen zena!
Tematuta geunden, nahiz eta gizonezkoen diseinua izan (geroago etorriko ziren emakumeentzakoak) eta garestiak. Inbidia handia pasatzen nuen, nire lagun batzuek bazituztelako, ez eurei erositakoak, ez. Ahizpa nagusiak zeuzkaten eta haiei heredatuta! Forma eginda, kolorea joanda, goxo-goxo…
Esan moduan, gizonezkoen gorputzarentzat, gure gerri estu eta mokor zabalentzat ez zeuden eginak, beti gerria hartu behar jostunak! Hori bai, mutilei ondoen geratzen zaizkien prakak dira, gaur egunean ere bai, batez ere gastatuta daudenean, bere lekuan eta ez narras. Ipurtalde politena egiten die gizonezkoei!
Eta hamasei urterekin, nire bizitzako oparia: levi´sak! Donibane Lohitzunen amak erosita! Bai, lagunekin txangoan joan (Beste aldera, leku magiko horretara), ikusi eta nirekin gogoratu! Jakina, prezioz ere ondo egongo ziren. Zelako poza, zelako gozatua, plazera!
Praka haien prezioa ederki pagatu nuen. Eta orduan estimatu ez banuen ere, betiko eskertuko diot amari eragin zidan borroka, gauzek balio bat dutela eta kostatu egiten dela lortzea. Ikasgai ederra irakatsi zidan amak, gauza asko oso garbi baitzituen, eta niretako horretan eredu izan delako. Mila esker, Rosa!
Hortik aurrera, jeans haiek nire domeketako arropa bihurtu ziren, eta Gernikan asteburupasa izekoren etxean nengoela, jausi, armairuaren ertzean kateatu, eta tarrat! Tarratada ederra ipurdi gainean! Zelako disgustua! Hainbeste kostatako bakeroak! Zer egin? Txaplata grazioso bat lortu eta han itsatsi nion! Bestela…
Orduan hasi zen adarjotzea! Euskara klaseko mutilek hura ikustean Radio Futuraren "Divina" kantua hasten zitzaizkidan kantatzen:
Azken estrofak hauxe dio: "Te veo bailar con pegatinas en el culo y mueves con tu ritmo la cara de tus fans. Eres una bruja de oro, eres un pequeño ganster…" (dantzan ikusten zaitut, ipurdian pegatinak dauzkazula, eta zure erritmoarekin zure fanen aurpegua musgitzen duzu. Urrezko sorgina zara, ganster txikia…). Handik aurrera, nire kantua bihurtu zen, eta tabernetan jartzen zutenean biribila egin eta erdian dantza egin behar izaten nuen!
Levi's haiek aspaldian laga nion erabiltzeari, baina gordeta dauzkat; nahiz eta, zoritxarrez, aspaldian ezin jantzi, txikiegi dauzkadalako. Gero etorriko ziren beste jeans batzuk, elastikoak, modernoagoak, emakume joskera zutenak, baina haiek sasoi bateko sinbolo eta irakaspen baten ikur dira.
Badira aste batzuk Twitterren #umetakoberbak traola erabilita jolasean ibili ginela, ume eta gaztetxo denborako kontuak gogoratzen. Jolas, joko, eskolako tresna, marrazki bizidun, litxarreriak, marka, kantuak aitatu genituen. Halako batean, niri "Levi's etiqueta roja" etorri zitzaidan.
Levi's markakoak ziren jeans gutiziatuak gure artean sasoi hartan. Izan ere, hemen pesetadun Estatu Espainiar ez komunitarioan luxuzko bakeroak ziren. Garesti-garestiak. Orduan ere krisi latza bizi genuen, eta gazte asko, lan barik, Londresera joaten ziren au-pair edo hoteletan lan egitera paper barik, era ilegalean (hori ere ahaztuta dugu!). Kontua da, han askoz merkeagoak zirela praka hauek eta maletakadak ekartzen zituztela hemen saltzeko, eta dirutxo bat ateratzeko.
Kontua da gure ametsa zela halakoak izatea. Denon guraria, gutxik lortua. Izan ere, gure familia asko diruz ondo ibilita ere, ez zutela tontakeriatan gastatzen. Markistisa horrelakoetara oraindik iritsi barik zegoen! Baina gu, nerabeok, gaixotasunaren atzaparretan jausiten hasita geunden: adidas zuriak marra urdin bidunak eta levi'sak amesten genituen.
Egia esatera, arropa asko ere ez genuen. Hamalau urtera arte uniformez joaten nintzen eskolara eta uniformez gain, bakero batzuk eta igandeetako arropa baino ez geneukan (negurako modelo bat eta udarako, beste bat). Horregatik, batxilergoa ikasten hasi ginenean uniforme barik, arazoa etorri zitzaigun, eta praka batzuk ere erosi zizkiguten, eta alkandora eta jertseren bat.
Gauzak horrela, amari sekulako abarketa jotzen niola levi'sak nahi nituela eta nahi nituela. Erantzuna ezezkoa zen, jakina. Nahikoa geneukan Lois, Lee Wrangler eta Jesus markekin. Baina levi'sak espezialak ziren, etiketa gorridunak. Laranjadunak ere bazeuden baina ez ziren hain ederrak!
Sekulako zoramenak egiten ziren prakok egokitzeko, berriak zirenean oso gogorrak zirelako eta urdin ilun-ilunak. Biguntzeko eta gure gorputzaren forma hartzeko dutxatu egin behar genuen prakak jantzita, eta bazegoen, dutxa ostean, levi´s bustiekin ere lotaratzen zena!
Tematuta geunden, nahiz eta gizonezkoen diseinua izan (geroago etorriko ziren emakumeentzakoak) eta garestiak. Inbidia handia pasatzen nuen, nire lagun batzuek bazituztelako, ez eurei erositakoak, ez. Ahizpa nagusiak zeuzkaten eta haiei heredatuta! Forma eginda, kolorea joanda, goxo-goxo…
Esan moduan, gizonezkoen gorputzarentzat, gure gerri estu eta mokor zabalentzat ez zeuden eginak, beti gerria hartu behar jostunak! Hori bai, mutilei ondoen geratzen zaizkien prakak dira, gaur egunean ere bai, batez ere gastatuta daudenean, bere lekuan eta ez narras. Ipurtalde politena egiten die gizonezkoei!
Eta hamasei urterekin, nire bizitzako oparia: levi´sak! Donibane Lohitzunen amak erosita! Bai, lagunekin txangoan joan (Beste aldera, leku magiko horretara), ikusi eta nirekin gogoratu! Jakina, prezioz ere ondo egongo ziren. Zelako poza, zelako gozatua, plazera!
Praka haien prezioa ederki pagatu nuen. Eta orduan estimatu ez banuen ere, betiko eskertuko diot amari eragin zidan borroka, gauzek balio bat dutela eta kostatu egiten dela lortzea. Ikasgai ederra irakatsi zidan amak, gauza asko oso garbi baitzituen, eta niretako horretan eredu izan delako. Mila esker, Rosa!
Hortik aurrera, jeans haiek nire domeketako arropa bihurtu ziren, eta Gernikan asteburupasa izekoren etxean nengoela, jausi, armairuaren ertzean kateatu, eta tarrat! Tarratada ederra ipurdi gainean! Zelako disgustua! Hainbeste kostatako bakeroak! Zer egin? Txaplata grazioso bat lortu eta han itsatsi nion! Bestela…
Orduan hasi zen adarjotzea! Euskara klaseko mutilek hura ikustean Radio Futuraren "Divina" kantua hasten zitzaizkidan kantatzen:
Azken estrofak hauxe dio: "Te veo bailar con pegatinas en el culo y mueves con tu ritmo la cara de tus fans. Eres una bruja de oro, eres un pequeño ganster…" (dantzan ikusten zaitut, ipurdian pegatinak dauzkazula, eta zure erritmoarekin zure fanen aurpegua musgitzen duzu. Urrezko sorgina zara, ganster txikia…). Handik aurrera, nire kantua bihurtu zen, eta tabernetan jartzen zutenean biribila egin eta erdian dantza egin behar izaten nuen!
Levi's haiek aspaldian laga nion erabiltzeari, baina gordeta dauzkat; nahiz eta, zoritxarrez, aspaldian ezin jantzi, txikiegi dauzkadalako. Gero etorriko ziren beste jeans batzuk, elastikoak, modernoagoak, emakume joskera zutenak, baina haiek sasoi bateko sinbolo eta irakaspen baten ikur dira.
Badira aste batzuk Twitterren #umetakoberbak traola erabilita jolasean ibili ginela, ume eta gaztetxo denborako kontuak gogoratzen. Jolas, joko, eskolako tresna, marrazki bizidun, litxarreriak, marka, kantuak aitatu genituen. Halako batean, niri "Levi's etiqueta roja" etorri zitzaidan.
Levi's markakoak ziren jeans gutiziatuak gure artean sasoi hartan. Izan ere, hemen pesetadun Estatu Espainiar ez komunitarioan luxuzko bakeroak ziren. Garesti-garestiak. Orduan ere krisi latza bizi genuen, eta gazte asko, lan barik, Londresera joaten ziren au-pair edo hoteletan lan egitera paper barik, era ilegalean (hori ere ahaztuta dugu!). Kontua da, han askoz merkeagoak zirela praka hauek eta maletakadak ekartzen zituztela hemen saltzeko, eta dirutxo bat ateratzeko.
Kontua da gure ametsa zela halakoak izatea. Denon guraria, gutxik lortua. Izan ere, gure familia asko diruz ondo ibilita ere, ez zutela tontakeriatan gastatzen. Markistisa horrelakoetara oraindik iritsi barik zegoen! Baina gu, nerabeok, gaixotasunaren atzaparretan jausiten hasita geunden: adidas zuriak marra urdin bidunak eta levi'sak amesten genituen.
Egia esatera, arropa asko ere ez genuen. Hamalau urtera arte uniformez joaten nintzen eskolara eta uniformez gain, bakero batzuk eta igandeetako arropa baino ez geneukan (negurako modelo bat eta udarako, beste bat). Horregatik, batxilergoa ikasten hasi ginenean uniforme barik, arazoa etorri zitzaigun, eta praka batzuk ere erosi zizkiguten, eta alkandora eta jertseren bat.
Gauzak horrela, amari sekulako abarketa jotzen niola levi'sak nahi nituela eta nahi nituela. Erantzuna ezezkoa zen, jakina. Nahikoa geneukan Lois, Lee Wrangler eta Jesus markekin. Baina levi'sak espezialak ziren, etiketa gorridunak. Laranjadunak ere bazeuden baina ez ziren hain ederrak!
Sekulako zoramenak egiten ziren prakok egokitzeko, berriak zirenean oso gogorrak zirelako eta urdin ilun-ilunak. Biguntzeko eta gure gorputzaren forma hartzeko dutxatu egin behar genuen prakak jantzita, eta bazegoen, dutxa ostean, levi´s bustiekin ere lotaratzen zena!
Tematuta geunden, nahiz eta gizonezkoen diseinua izan (geroago etorriko ziren emakumeentzakoak) eta garestiak. Inbidia handia pasatzen nuen, nire lagun batzuek bazituztelako, ez eurei erositakoak, ez. Ahizpa nagusiak zeuzkaten eta haiei heredatuta! Forma eginda, kolorea joanda, goxo-goxo…
Esan moduan, gizonezkoen gorputzarentzat, gure gerri estu eta mokor zabalentzat ez zeuden eginak, beti gerria hartu behar jostunak! Hori bai, mutilei ondoen geratzen zaizkien prakak dira, gaur egunean ere bai, batez ere gastatuta daudenean, bere lekuan eta ez narras. Ipurtalde politena egiten die gizonezkoei!
Eta hamasei urterekin, nire bizitzako oparia: levi´sak! Donibane Lohitzunen amak erosita! Bai, lagunekin txangoan joan (Beste aldera, leku magiko horretara), ikusi eta nirekin gogoratu! Jakina, prezioz ere ondo egongo ziren. Zelako poza, zelako gozatua, plazera!
Praka haien prezioa ederki pagatu nuen. Eta orduan estimatu ez banuen ere, betiko eskertuko diot amari eragin zidan borroka, gauzek balio bat dutela eta kostatu egiten dela lortzea. Ikasgai ederra irakatsi zidan amak, gauza asko oso garbi baitzituen, eta niretako horretan eredu izan delako. Mila esker, Rosa!
Hortik aurrera, jeans haiek nire domeketako arropa bihurtu ziren, eta Gernikan asteburupasa izekoren etxean nengoela, jausi, armairuaren ertzean kateatu, eta tarrat! Tarratada ederra ipurdi gainean! Zelako disgustua! Hainbeste kostatako bakeroak! Zer egin? Txaplata grazioso bat lortu eta han itsatsi nion! Bestela…
Orduan hasi zen adarjotzea! Euskara klaseko mutilek hura ikustean Radio Futuraren "Divina" kantua hasten zitzaizkidan kantatzen:
Azken estrofak hauxe dio: "Te veo bailar con pegatinas en el culo y mueves con tu ritmo la cara de tus fans. Eres una bruja de oro, eres un pequeño ganster…" (dantzan ikusten zaitut, ipurdian pegatinak dauzkazula, eta zure erritmoarekin zure fanen aurpegua musgitzen duzu. Urrezko sorgina zara, ganster txikia…). Handik aurrera, nire kantua bihurtu zen, eta tabernetan jartzen zutenean biribila egin eta erdian dantza egin behar izaten nuen!
Levi's haiek aspaldian laga nion erabiltzeari, baina gordeta dauzkat; nahiz eta, zoritxarrez, aspaldian ezin jantzi, txikiegi dauzkadalako. Gero etorriko ziren beste jeans batzuk, elastikoak, modernoagoak, emakume joskera zutenak, baina haiek sasoi bateko sinbolo eta irakaspen baten ikur dira.
02:25:00 minututik aurrera
Umea nintzenean bertsolariek ez zeukaten gorputzik, irratian aitak entzuten zituen ahots kantari batzuk baino ez ziren, ezin jakin nolako itxura zeukaten. Geroxeago ikusi genituen euren lehenengo argazkiak etxean agertutako Auspoa saileko liburuetan: gizon zaharrak ziren, txapela zeramatenak, jaka iluna, alkandora zuria goraino lotua gorbata gabe, baserriko tio Anastasio janzten zen legez domeketan mezatara joateko. Beste argazki batzuetan epaimahaikoak eta gai-jartzaileak ere ageri ziren. Hauetako batzuek sotana zeramaten soinean, eta besteek traje osoa, gorbata eta guzti, kalean ia ikusten ez zena.
Baina bat-batean argazkietako gizon horiek gure egongeletan sartu ziren, telebistako leihotik. Ez ziren zuri beltzezkoak, ez ziren hain zaharrak, ez zerabiltzaten arropa horiek. Gure aiten moduan janzten ziren, batzuk gaztetxoagoak baziren ere: pintzadun prakak, alkandora, eta pikodun jertseak, bero zegoenean erantzita eta korapilo batekin lotuta sorbalda gainean. Hori bai, batzuek, ez denek, udaldian, paparra zabalik eta katea erakusten agertzen zitzaizkigun, purua ahoan. Gure adineko gaztetxoak, ordea, gu bezala janzten ziren: bakeroak eta jertseak, neurri handikoak, halakoak baitzen orduko moda.
Hurrengo urteetan etorri ziren berrikuntzak janzte eta itxura kontuetan, bertsolari gazteagoek irudi berria zeukaten, kalean gero eta sarriago ikusten zena: belarritakoak, ile luzeagoak edo oso laburrak, patillak, kokospekoak,... Elastikoak uniforme bilakatu ziren eta zapiak ere agertu ziren.
Baina berrikuntzarik garrantzitsuena izan zen emakumeak agertzea oholtza gainean Arlo guztietan, normalizazio eta parekidetasun bidean. Baita janzkeran ere! Tranpaldoak kolorez bete zituzten, beste itxura bat eman zieten eszenatokiei, kalera hurreratuz. Ez dugu esango bertsolariak fashion victim-ak direnik, ez gizon ez emakume, baina neskak lehenengoz agertzeak bisualki ere aldaketa ekarri zion ikuskizunari, berez oso bisuala ez denari. Onerako, beti onerako.
Emakumeek koloreez eta itxura desberdinez gain, buruko zapi eta bandak ekarri zituzten, eta ez preseski errekatik bueltan sasoi bateko gobadari eusteko! Asko gustatzen zait nola geratzen zaizkien zapi koloretsu horiek buruan (normalean argiak) Eszenatokiari kolorea ematen baitiote, eta bertsolariei berezitasuna, eta agian, emakumeak kantuan badirela ere nabarmentzen duelako. Oso ede ikusten ditut Miren Amuriza eta Maialen Lujanbio zapia buruan dutenean, emakume afrikar horiek bezala, dotoretasun naturala dutenak.
Eta orain? Esango nuke mendizale looka nagusitu dela, edozeinek daramala mendirako edo kirolerako den janzkiren bat: izerditzekoa ez bada, forro polarra, edo haizeaz babesteko jaka, goretexa ez denean. Baina Euskal Herrian nork ez du horrelakorik janzten gaur egun?
Eskerrak noizean behin ere tixert eslogandunak ikusten diren! Batzuetan oso originalak ere izaten dira, eta asko maite ditut. Txapelketa honetarako erreibindikatzaileez gain, Euskal labeldun kamiseta frikiak erabiltzea polita litzateke, oso marrazki eta lelo bitxiak erabiltzen dituztelako. Originalak ez ezik, gure bitxikeriak ere aireratzen dituztelako.
Estilora itzulita, oro har esango nuke, bertsolariak denborekin doazela, janzkerari dagokionez, behintzat. Kalean ikusten dena janzten dute, ia beti modernoegi izan barik, era kontserbadorean (aldaketez ari naiz). Nabarmentzeko gutxi, eta modernokeriak are gutxiago. Ikusiko ote ditugu inoiz kantuan goi mailako diseinatzaileen arropekin? Roberto Etxeberria eibartar diseinatzailearen jakaren bat janzten ausartuko lirateke? Hori bai izango litzatekeela nobedadea, gustura hartuko nukeena!
Astion hil da Margaret Thatcher. Atzera ere gogorarazi dizkigute egindako murrizketak, pribatizazioak eta neoliberalkeriak. Irlandarrek, Galeseko meatzariek, hegoafrikarrek eta beste jende askok ez zuen askorik maite. Gogorra izan ziren bere gobernuak hartutako erabakiak, ez zioten alferrik deitu "Burdinazko dama". Aspaldiko kontuak badira ere, gaur egun baditu oinordekoak eta, zoritxarrez, bere herentzia inoiz baino biziago dago.
Beldurra ematen du argazki honetan!
Baina blog honetako helburua janzkera, estiloa eta arropa denez, utz dezagun alde batera bere aginte iluna eta joan gaitezen harira: ilea eta jantziak.
Bai, beti eman zidan atentzioa Thatcherren janzteko moduak. Egia esatera, emakume politikariek ez dute gizonezkoek bezain erraz. Ez dute uniformerik beraiek bezala, eta ikusmiran egonda, euren bidea zabaldu behar dute. Batzuek, Angela Merkelek bezala, modelo bera (edo antzeko) hainbat koloretan darabilte.
Ez nuke esango Thatcherrena horrelakoa zenik, baina urteetan zehar ez zuen larregi aldatu: beti gonadun trajea, hainbat koloretan, normalean lisoa, estanpatu edo narra barik, jaka lotuta, papar hegalak triangeluan itxita.
Jakaren azpian, blusa (lazoduna sarritan) edo jertse fin itxia. Beti bistan.
Bitxiak, onak: idunean beti perlazko lepokoa, eta paparrekoa ere (brotxea) beti, normalean biribila eta diamantezkoa. Belarritakoak handiak baina perla biribilekoak. Hauek ere onak!
Eta zer esan orrazkeraz? Hanpatua, kardatua, harro-harroa, erruloak behar dituena ondo mantentzeko, eta laka asko, litroka!
Gutxitan ikusi izan dugu kapelaz, behean Ronald Reagan bere azio-lagunaren hiletan.
Argazki asko ikusita, eta batez ere goikoarekin esango nuke bere estiloak antza handia duela bere herrikide eta erregina den Elizabeth II.arekin
Antzekoak, ezta? Zer ote da atso british-en estiloa, Ingalaterran modan dagoen zerbait? Modan, luzaran, duela 40 urte ere erabiltzen zutelako…
Baina begira eta begira ari naizela, gure amamaren antzinako estiloa ere badakusat Thatcherrena ikusten dudanean, andre euskaldun askorena, Eibarko señora batzuena, hain zuzen ere. Baina aspaldi-aspaldian erabiltzen zuen horrelako janzkera gure amama Maria Angelesek. Azken urteetan modernoagoa baitzen. Orduan zer, Urdaibaiko baserri batean, Londreseko dendari baten etxean edo Buckingham palacen jaio izateak badu zerikusirik estiloan?
Ezetz esango nuke. Dotore egoteko modu klasikoa zen, baina modu antzinakoa, pasatakoa, demodé-a. Bere ileko kardatua bezain zurruna eta bere politiken bezain gogorra, porlanezkoa, Jesus Torquemadak gaur esan duen bezala.
Estilo kontserbadorea, zaharrunoa, kulu-mulua, bera zena ederki adierazten zuena. Tinkoa, gogorra, aldaezina: burdinazko estiloa
Azkenean heldu zaigu sasoia bainujantzia janzteko! Bai, beroa ailegatuta ia guztiok janzten dugun arropa da. Batzuek ez dute hondartzara joateko ohiturarik, baina igerilekuan, urtegian, ortuan edo mendiak nor ez du oihal zati hori janzten?
Bai, badago jendea hondartza nudistetara joaten dena, eta ez dute jantziko. Baina horrelako hareatzak gutxi dira eta bertaratutakoak ere ez gehiegi. Horiek ez ditugu kontuan hartuko, tarte honetan arropaz berba egiten dugulako, testilen ohiturak jorratuta, larru-hutsik ibiltzea ez da gure gaia.
Baina, trajebaiñuan edonora joatea ere hainbatek ez du gogoko. Zenbat jatetxe eta tabernatan hondartza ondoan egon arren ez dute lagatzen halan sartzen. Batek aitortu zidan, familiako gizonezkoei ere ez ziela uzten kamiseta barik bazkaltzen, iletsua zirelako, beharbada! Horretarako, pareo edota zapia aukera ona izan liteke! Ni zapien fan sutsua naiz
Niri antzeko zerbait gertatu zitzaidan Debako zumardian, hondartzatik 50 metrora. Familia bat bainujantzian ikusi eta nire barruko kontserbadore klasistak arbuiatu zuen estanpa. Kostaldeko herrietan ere ez zaie gustatzen horrela ibiltzea kalean, eta Bartzelona eta Venezian, adibidez, isuna jartzen dute kamiseta barik ibiliz gero. Baina, beste egun baterako gaia izan liteke hau.
Antza denez, aurten debekatu dute:
(Gari Araolazari hartutako argazkia)
Arropa txiki hauetara itzulita emakumeendako modelo asko ditugu. Bainadore osoaz gain, -kini izeneko mordoa: monokini, bikini, trikini, tankini, burkini. Bikinia, ezagunena.
Neskatxoen kasuan sekuala ez dut ulertu bikiniarena, titiak irten barik eta tapatzen! Txikiak ginenean, 10 urterekin edo, horrela nahi genuen, bikiniaz, baina laga ez. Orduan, lotsa ematen zigulako (aurre-nerabezaroa!) bainujantzi osoa erabiltzen genuen.
Gizonezkoen arropa guztiekin gertatzen den moduan, eta batez ere Euskal Herrian, oso aspergarri eta klasikoak dira. Turbo horiek debekatuta daude, ez bada igerilekuan kirola egiteko. Ez dakit zer den, gu emakumeok dena markatuta eramaten dugu, baina eurek paketea markatzea… lotsa (Eta hau ere, lehen esan dudan bezala, beste egun baterako gaia izan liteke)
Gure gizonek Elena Lakak kategorizaio ederra egin zuen. Horregatik gureetan ez ditugu, zorionez, Mankinia bezalako engendrorik ikusiko!
Bakoitzak ikusi dezala zein datorkion ondoen!!
Udaberria dirudien uda hasiera honetan, sasoi aldaketa guztietan bezala konfliktoa sortzen zait. Neguko txamarra eta panazko laga eta galdera eternoa datorkit burura: zer jantziko dut bihar? Armairua arropaz betea, eta asmatu ezinda! Iaz, bada, ez nintzen biluzik ibiltzen. zer erabiltzen ote nuen?
Beti berdin, beti arazo bera. Bai, aldaketak beti kostatzen zaizkit gehiegi. Eta gure herrian, normalean bat-batekoak izaten direnez, beti prestatzeke, eta espero ez ditudala harrapatzen naute. Pentsa, prestatuta ere adaptazioa asko kostatzen zait! Adibidez, sandaliak ikaragarri atsegin arren, kostata janzten ditut lehenengoz. Tira, udazkenean ere kostata abandonatzen ditut…
Horregatik harritzen naute hainbeste, martxoan, esate baterako, lehenengo eguzki izpiarekin praka laburrak, tirantedun nikiak eta sandaliak janzten dituztenak! Haluzinatu egiten dut eta gehiegikeria dela deritzot. Fresko pasa behar dutela derrigor, baina luzitzeagatik, edozer!
Eta ez dezagun ahantz nerabeen artean moda-modakoa dela hauxe, oskarbi ikusi bezain laster, txankak erakutsi beharra. Berdin zaie urtarrila bada ere, eta kalea elurtuta badago. Kontua udako arropa erabiltzea da!
Baina aurtengo sasoi aldaketa benetan berezia da! Klima ez ohikoa izanda, zailagoa da janzte kontu hau. Ekainaren amaierara arte erabili ditut panazko prakak, finak, baina panazkoak. Barruko elastikoa ere ia kendu barik sartu gara uztailean. Eta horrela ikusten ditugu ordu eta leku berean ia arropa mota guztiak: botak eta sandaliak, neguko kamisetan eta udako alkandora meheak, panazko prakak eta praka laburrak… zoro kuadrilla ematen dugu, irizpiderik ez duena!
Uztail arruntetan, dena den, nahiko ohikoa izaten nahaste-borraste hau, batez ere, eguraldi ederra eta naturala egiten duenean. Bai, goizean goiz lanera joan behar eta 15 gradu. Freskoegi mahuka motz eta sandalia hutsetan joateko. Horregatik, oinetako itxiagoak jantzi, zapia saman, jertse edo txamarra fina aldean. Baina, arratsaldeko 3retan lanetik irtetean, agian 28 gradu daude eta dena soberan dugu. Eta horrela elkartzen gara, adibidez, treneko bagoi berean lanetik bueltan gatozenak, eta hondartzara, ia arropa barik doazenak. Jakina, beharretik gatozenok, poltsan daramatzagu, galtzetinak, edota barruko elastikoa; besoetan txamarra eta zapia, narras, erdi tatarrez!
Nola asmatu eguraldiarekin? Zaila da, agian Gasteizen lan egiten zuen lagun batek bezala: autoan maletatxo bat arropaz eroanda, badaezpada ere!
Levi's etiketa gorriaz egin nuen berba Faktorian uztailaren hamaikan. Behean grabazioa jarri dut. Ea zer deritzozuen!
Badira aste batzuk Twitterren #umetakoberbak traola erabilita jolasean ibili ginela, ume eta gaztetxo denborako kontuak gogoratzen. Jolas, joko, eskolako tresna, marrazki bizidun, litxarreriak, marka, kantuak aitatu genituen. Halako batean, niri "Levi's etiqueta roja" etorri zitzaidan.
Levi's markakoak ziren jeans gutiziatuak gure artean sasoi hartan. Izan ere, hemen pesetadun Estatu Espainiar ez komunitarioan luxuzko bakeroak ziren. Garesti-garestiak. Orduan ere krisi latza bizi genuen, eta gazte asko, lan barik, Londresera joaten ziren au-pair edo hoteletan lan egitera paper barik, era ilegalean (hori ere ahaztuta dugu!). Kontua da, han askoz merkeagoak zirela praka hauek eta maletakadak ekartzen zituztela hemen saltzeko, eta dirutxo bat ateratzeko.
Kontua da gure ametsa zela halakoak izatea. Denon guraria, gutxik lortua. Izan ere, gure familia asko diruz ondo ibilita ere, ez zutela tontakeriatan gastatzen. Markistisa horrelakoetara oraindik iritsi barik zegoen! Baina gu, nerabeok, gaixotasunaren atzaparretan jausiten hasita geunden: adidas zuriak marra urdin bidunak eta levi'sak amesten genituen.
Egia esatera, arropa asko ere ez genuen. Hamalau urtera arte uniformez joaten nintzen eskolara eta uniformez gain, bakero batzuk eta igandeetako arropa baino ez geneukan (negurako modelo bat eta udarako, beste bat). Horregatik, batxilergoa ikasten hasi ginenean uniforme barik, arazoa etorri zitzaigun, eta praka batzuk ere erosi zizkiguten, eta alkandora eta jertseren bat.
Gauzak horrela, amari sekulako abarketa jotzen niola levi'sak nahi nituela eta nahi nituela. Erantzuna ezezkoa zen, jakina. Nahikoa geneukan Lois, Lee Wrangler eta Jesus markekin. Baina levi'sak espezialak ziren, etiketa gorridunak. Laranjadunak ere bazeuden baina ez ziren hain ederrak!
Sekulako zoramenak egiten ziren prakok egokitzeko, berriak zirenean oso gogorrak zirelako eta urdin ilun-ilunak. Biguntzeko eta gure gorputzaren forma hartzeko dutxatu egin behar genuen prakak jantzita, eta bazegoen, dutxa ostean, levi´s bustiekin ere lotaratzen zena!
Tematuta geunden, nahiz eta gizonezkoen diseinua izan (geroago etorriko ziren emakumeentzakoak) eta garestiak. Inbidia handia pasatzen nuen, nire lagun batzuek bazituztelako, ez eurei erositakoak, ez. Ahizpa nagusiak zeuzkaten eta haiei heredatuta! Forma eginda, kolorea joanda, goxo-goxo…
Esan moduan, gizonezkoen gorputzarentzat, gure gerri estu eta mokor zabalentzat ez zeuden eginak, beti gerria hartu behar jostunak! Hori bai, mutilei ondoen geratzen zaizkien prakak dira, gaur egunean ere bai, batez ere gastatuta daudenean, bere lekuan eta ez narras. Ipurtalde politena egiten die gizonezkoei!
Eta hamasei urterekin, nire bizitzako oparia: levi´sak! Donibane Lohitzunen amak erosita! Bai, lagunekin txangoan joan (Beste aldera, leku magiko horretara), ikusi eta nirekin gogoratu! Jakina, prezioz ere ondo egongo ziren. Zelako poza, zelako gozatua, plazera!
Praka haien prezioa ederki pagatu nuen. Eta orduan estimatu ez banuen ere, betiko eskertuko diot amari eragin zidan borroka, gauzek balio bat dutela eta kostatu egiten dela lortzea. Ikasgai ederra irakatsi zidan amak, gauza asko oso garbi baitzituen, eta niretako horretan eredu izan delako. Mila esker, Rosa!
Hortik aurrera, jeans haiek nire domeketako arropa bihurtu ziren, eta Gernikan asteburupasa izekoren etxean nengoela, jausi, armairuaren ertzean kateatu, eta tarrat! Tarratada ederra ipurdi gainean! Zelako disgustua! Hainbeste kostatako bakeroak! Zer egin? Txaplata grazioso bat lortu eta han itsatsi nion! Bestela…
Orduan hasi zen adarjotzea! Euskara klaseko mutilek hura ikustean Radio Futuraren "Divina" kantua hasten zitzaizkidan kantatzen:
Azken estrofak hauxe dio: "Te veo bailar con pegatinas en el culo y mueves con tu ritmo la cara de tus fans. Eres una bruja de oro, eres un pequeño ganster…" (dantzan ikusten zaitut, ipurdian pegatinak dauzkazula, eta zure erritmoarekin zure fanen aurpegua musgitzen duzu. Urrezko sorgina zara, ganster txikia…). Handik aurrera, nire kantua bihurtu zen, eta tabernetan jartzen zutenean biribila egin eta erdian dantza egin behar izaten nuen!
Levi's haiek aspaldian laga nion erabiltzeari, baina gordeta dauzkat; nahiz eta, zoritxarrez, aspaldian ezin jantzi, txikiegi dauzkadalako. Gero etorriko ziren beste jeans batzuk, elastikoak, modernoagoak, emakume joskera zutenak, baina haiek sasoi bateko sinbolo eta irakaspen baten ikur dira.
Badira aste batzuk Twitterren #umetakoberbak traola erabilita jolasean ibili ginela, ume eta gaztetxo denborako kontuak gogoratzen. Jolas, joko, eskolako tresna, marrazki bizidun, litxarreriak, marka, kantuak aitatu genituen. Halako batean, niri "Levi's etiqueta roja" etorri zitzaidan.
Levi's markakoak ziren jeans gutiziatuak gure artean sasoi hartan. Izan ere, hemen pesetadun Estatu Espainiar ez komunitarioan luxuzko bakeroak ziren. Garesti-garestiak. Orduan ere krisi latza bizi genuen, eta gazte asko, lan barik, Londresera joaten ziren au-pair edo hoteletan lan egitera paper barik, era ilegalean (hori ere ahaztuta dugu!). Kontua da, han askoz merkeagoak zirela praka hauek eta maletakadak ekartzen zituztela hemen saltzeko, eta dirutxo bat ateratzeko.
Kontua da gure ametsa zela halakoak izatea. Denon guraria, gutxik lortua. Izan ere, gure familia asko diruz ondo ibilita ere, ez zutela tontakeriatan gastatzen. Markistisa horrelakoetara oraindik iritsi barik zegoen! Baina gu, nerabeok, gaixotasunaren atzaparretan jausiten hasita geunden: adidas zuriak marra urdin bidunak eta levi'sak amesten genituen.
Egia esatera, arropa asko ere ez genuen. Hamalau urtera arte uniformez joaten nintzen eskolara eta uniformez gain, bakero batzuk eta igandeetako arropa baino ez geneukan (negurako modelo bat eta udarako, beste bat). Horregatik, batxilergoa ikasten hasi ginenean uniforme barik, arazoa etorri zitzaigun, eta praka batzuk ere erosi zizkiguten, eta alkandora eta jertseren bat.
Gauzak horrela, amari sekulako abarketa jotzen niola levi'sak nahi nituela eta nahi nituela. Erantzuna ezezkoa zen, jakina. Nahikoa geneukan Lois, Lee Wrangler eta Jesus markekin. Baina levi'sak espezialak ziren, etiketa gorridunak. Laranjadunak ere bazeuden baina ez ziren hain ederrak!
Sekulako zoramenak egiten ziren prakok egokitzeko, berriak zirenean oso gogorrak zirelako eta urdin ilun-ilunak. Biguntzeko eta gure gorputzaren forma hartzeko dutxatu egin behar genuen prakak jantzita, eta bazegoen, dutxa ostean, levi´s bustiekin ere lotaratzen zena!
Tematuta geunden, nahiz eta gizonezkoen diseinua izan (geroago etorriko ziren emakumeentzakoak) eta garestiak. Inbidia handia pasatzen nuen, nire lagun batzuek bazituztelako, ez eurei erositakoak, ez. Ahizpa nagusiak zeuzkaten eta haiei heredatuta! Forma eginda, kolorea joanda, goxo-goxo…
Esan moduan, gizonezkoen gorputzarentzat, gure gerri estu eta mokor zabalentzat ez zeuden eginak, beti gerria hartu behar jostunak! Hori bai, mutilei ondoen geratzen zaizkien prakak dira, gaur egunean ere bai, batez ere gastatuta daudenean, bere lekuan eta ez narras. Ipurtalde politena egiten die gizonezkoei!
Eta hamasei urterekin, nire bizitzako oparia: levi´sak! Donibane Lohitzunen amak erosita! Bai, lagunekin txangoan joan (Beste aldera, leku magiko horretara), ikusi eta nirekin gogoratu! Jakina, prezioz ere ondo egongo ziren. Zelako poza, zelako gozatua, plazera!
Praka haien prezioa ederki pagatu nuen. Eta orduan estimatu ez banuen ere, betiko eskertuko diot amari eragin zidan borroka, gauzek balio bat dutela eta kostatu egiten dela lortzea. Ikasgai ederra irakatsi zidan amak, gauza asko oso garbi baitzituen, eta niretako horretan eredu izan delako. Mila esker, Rosa!
Hortik aurrera, jeans haiek nire domeketako arropa bihurtu ziren, eta Gernikan asteburupasa izekoren etxean nengoela, jausi, armairuaren ertzean kateatu, eta tarrat! Tarratada ederra ipurdi gainean! Zelako disgustua! Hainbeste kostatako bakeroak! Zer egin? Txaplata grazioso bat lortu eta han itsatsi nion! Bestela…
Orduan hasi zen adarjotzea! Euskara klaseko mutilek hura ikustean Radio Futuraren "Divina" kantua hasten zitzaizkidan kantatzen:
Azken estrofak hauxe dio: "Te veo bailar con pegatinas en el culo y mueves con tu ritmo la cara de tus fans. Eres una bruja de oro, eres un pequeño ganster…" (dantzan ikusten zaitut, ipurdian pegatinak dauzkazula, eta zure erritmoarekin zure fanen aurpegua musgitzen duzu. Urrezko sorgina zara, ganster txikia…). Handik aurrera, nire kantua bihurtu zen, eta tabernetan jartzen zutenean biribila egin eta erdian dantza egin behar izaten nuen!
Levi's haiek aspaldian laga nion erabiltzeari, baina gordeta dauzkat; nahiz eta, zoritxarrez, aspaldian ezin jantzi, txikiegi dauzkadalako. Gero etorriko ziren beste jeans batzuk, elastikoak, modernoagoak, emakume joskera zutenak, baina haiek sasoi bateko sinbolo eta irakaspen baten ikur dira.
Zalantzan ibili zarete nola jantzi eguraldi aldrebes honekin? Lasai, Patxi Baztarrika Hizkuntza Politikarako sailburuordeak eman digu uda honetan moda-joera izango dena: kulotak zirarekin!
Bai, ahaztu kezka guztiak, eta jantzi moda berri honen aldaerak. Kulotak beharrean, praka laburrak edota pantalonetak. Ziraren ordez, kangurua, anoraka, kapusaia edota gore-texa!
Gainera, beltzaran ere ez duzu egon behar! Hori da Eusko Jaurlaritzatik proposatzen diguten joera euskaldunena uda ez-uda honetarako!