Edukira salto egin | Salto egin nabigazioara

Tresna pertsonalak

Eibarko peoria, San Blasa baino hobia
Hemen zaude: Hasiera / Materixala / Tailerrerako hiztegi teknikoa

Tailerrerako hiztegi teknikoa

Hiztegitxo honen helburua da, Eibarren eta inguruan, sasoi batean tailer-giroan euskarak izan zuen erabilera goraipatu eta, ondare hori berreskuratu eta berriro ere eguneratzen saiatzea, belaunaldi berriek lekukoari eutsi diezaioten.

Eduki gehiena duela hainbat urte argitaratutako lanetan oinarrituta dago batez ere: Juan San Martin-en "Tekniko-industrial hiztegia" (DANOBAT, Elgoibar, 1976), "Eibar’en erabiltzen diran burdin langintzako itz teknikoak" (Euskera III, Bilbo,1958), "Eibar’en teknika gaietan egin dan eboluziñoari buruz" (Euskalzaleen  biltzarra, Euskera IV, 1959), "Contribución al estudio del vocabulario técnico euskerico de la siderurgia" (Anuario eusko-folklore, 1961), "Léxico técnico empleado en la industria metalúrgica eibarresa" (III. Semana Internacional de Antropología Vasca, Volumen IV, La Gran Enciclopedia Vasca, Bilbo, 1976); Toribio Etxebarria-ren "Lexicón del euskera dialectal de Eibar" (Euskaltzaindia, 1963); Ramiro Larrañaga eta Santiago Gorrotxategi-ren "500 urte euskal armagintzan" (Eibarko Udala, Eibar, 1990); eta Ramiro Larrañaga eta Nerera Alustiza-ren "El grabado en Eibar. Nuestros grabadores" (Eibarko Udala, Ego Ibarra Batzordea, Eibar, 1996). Erreferentzia ezinbestekoa, bestalde, halako lan batean, UZEI-ren "Teknologia Mekanikoa 1 eta 2" hiztegi berezitua (Donostia, 1985).

Lan-ekipoan jardun duten Jose Mari Kruzeta, Serafin Basauri, Ana Aizpurua, Juan Andres Argoitia, Roberto Larreategi eta Pedro Laka-ren zeregina, arestian aipatutako lan horiek batu, kontrastatu, ekarpenak egin eta eguneratzea izan da, oinarrizko hitzegitxo hau osatu arte. Aipatzekoak dira, baita ere, Juan San Martin-ek egindako ekarpenak.

Esan beharra dago lan ekipoaren helburua xumea izanik, lan honek ez duela agortzen edo amaitutzat ematen tailerreko berben jasoketa. Desio nagusia, orain arteko berbak galdu barik eguneroko tailer-bizitzara ekarri eta hor txertatzea da. Beraz, berba batze berririk badator betor eta ongi etorria izango da, aberasgarria baita.

Agurrarekin amaitzeko eskerrak eman nahi dizkiogu ADEGI elkarteari hiztegitxo honen publikaziorako laguntza emateagatik eta Jose Mari Kortari egindako harrerarengatik.

Egilea:  ...eta kitto! Euskara Elkartea

Data: 1998ko uztaila

----------------------

 

 A B C D E F G H I K L M N O P R S T U V Y Z

Abaco. Abaku
Abolladura. Mailatua
Abollar. Mailatu
Abrasión. Abrasio, urradura
Abrasivo. Urratzaile
Abrillantar. Argi-eragin
Acabado (afinado). Leunketa, finketa, akabera
Aceite. Olio
Aceite de corte. Ebaketa-olio
Aceite hidráulico. Olio hidrauliko
Aceitera. Olio-ontzi
Acero. Altzairu, galtzairu
Acero al carbono. Karbono-altzairu
Acero aleado. Aleazio-altzairu
Acero de cementación. Zementazio-altzairu
Acero de herramienta. Erreminta-altzairu
Acero de nitruración. Nitrurazio-altzairu
Acero eléctrico. Altzairu elektriko
Acero fundido. Altzairurtu, galda-altzairu
Acero inoxidable. Altzairu herdoilgaitz, altzairu ugarkaitz
Acero rápido. Altzairu laster
Acero semi-duro. Altzairu-erdigogor
Acoplar en caliente dos piezas de hierro. Zuntxau, uztaitu
Acumulación. Metatze
Acumulado(a). Metatu
Adherencia. Itsaspen
Adherencia por agarrotamiento. Aleka
Aditivo. Gehigarri
Afilado. Zorrotz
Afilar. Zorroztu
Afinar. Leundu, findu
Agarrotarse (un eje en el cojinete).        Aleka hartu
Agarrotarse parcialmente. Nagitu, zortu
Aguja. Orratz
Aguja indicadora. Orratz iragarle
Agujerear. Zulatu
Agujero ciego. Zulo itsu
Agujero pasante. Aldez aldeko zulo
Aire comprimido. Aire konprimatu
Ajustar, encastrar. Ahokatu
Ajustar, poner a medida. Doitu
Ajuste (acción de ajustar, poner a medida). Doikuntza
Ajuste (encastre, ajuste entre dos piezas). Ahokadura
Alambre. Alanbre, hari
Alcohol. Alkohol (izpiritu)
Aleación. Aleazio
Alicates. Aliketak
Almacén. Biltegi
Almacén de expediciones. Bidalketa-biltegi
Almacén de materias primas.                Lehengaien biltegi
Almacén de piezas acabadas.                 Pieza bukatuen biltegi
Almacén de piezas comerciales.         Merkatal piezen biltegi
Almacén de piezas semielaboradas.         Pieza erdigertuen/erdilanduen biltegi
Al rojo. Gori
Al rojo vivo. Gori-gori
Altamente aleado (acero).                  Aleazio handiko altzairu
Altura. Altuera
Altura del diente. Haginaren altuera (engranajeetan), hortzaren altuera
Aluminio. Aluminio
Anchura. Zabalera
Angulo. Angelu
Angulo agudo. Angelu zorrotz
Angulo de desprendimiento (o de corte). Ebaketa-angelu
Angulo de destalonado del cono (en macho). Sarreraren azpijan-angelu
Angulo de la herramienta (o de filo).      Aho-angelu, sorbatz-angelu
Angulo de la rosca. Hari-angelu
Angulo de presión. Presio-angelu
Angulo del cono de entrada (en macho de roscar). Sarrera-angelu
Angulo obtuso. Angelu kamuts
Angulo recto. Angelu zuzen
Anillo. Eraztun
Antisoldante. Antisoldagarri
Aparato. Tramankulu, aparatu
Aplastamiento. Mazpilketa, zanpaketa (ekintza)
Apoyo. Euskarri
Aprensar. Mazpildu, zanpatu
Arandela. (txikia) Zirrindola
Arco. Arku
Arco de sierra. Zerra-etxe, epaiki-etxe
Arder. Izeki, sutan egon
Area (de una superficie). Azalera
Arista. Ertz
Arista de ángulo. Kantoi-ertz
Arma. Arma
Armero. Armagin
Aro. Uztai
Aro o anillo de rodamiento.          Errodamendu-eraztun
Aspero. Latz
Austenita. Austenita
Austenización. Austenizatze, austenizazio
Austenita residual. Hondar-austenita
Avance. Aitzinapen, aurrerapen
Azufre. Sufre
Baja aleación (acero).   Aleazio gutxiko altzairu
Bakelita. Bakelita
Balanceo. Kulunka
Balanza. Balantza
Baño (solución). Bainu
Barra. Barra
Barrena grande. Daratulu, taratulu
Barrena pequeña (broca suiza). Ginbalet
Barrenado. Barrenaketa
Barrenador. Barrenari
Barrenar. Barrenatu
Barrita de piedra de esmeril. Esku-harri
Báscula (para pesar). Baskula
Base.Oinarri
Basto. Latz
Beneficio. Irabazi, etekin
Berbiquí. Birabarki
Billón. Bilioi
Bisectriz. Erdikari
Bobina (eléctrica). Haril elektriko
Bobinado (devanado).                      Harilketa (operazioa)
Bobinador. Harilkatzaile
Bobinar. Harilkatu
Bolas. Bolak
Bolsa de herramientas. Tresna-zorro
Bombo (de pulimento). Tanbor
Botijo. Gantxil
Brida. Brida
Broca. Barauts
Brocha (de pintar). Brotxa
Brocha (herramienta de corte). Brotxa
Brochadora (máquina-herramienta). Brotxatzeko makina
Bronce. Brontze
Bulto (saliente). Konkor, koskor
Buril. Gubil
Cabezal de arrastre (en rectificadora sin centros). Arraste-buru
Cabezal de muela (en rectificadora sin centros). Harri-buru
Cabezal de torno. Tornu-buru
Cabezal para repasado a mano con inversión de movimimento. Firifara
Cacha que remata la base de la culata. Ostikua
Cadena. Katea
Cadena de producción. Produkzio-katea
Calce. Altxagarri
Calcinar (en tratamiento térmico).           Erre, kaltzinatu
Caldear (en tratamiento térmico).       Galdatu (= fundir ere bada)
Calentar. Berotu
Calidad. Kalitate
Caliente (adj.). Bero
Calor (cualidad). Berotasun
Calor (sust). Bero
Calzar (herramientas). Altxatu
Calzo. Altxagarri
Cantón, esquina (ángulo saliente formado por tres planos). Kantoi (irutxurraren kontrakoa)
Cañón. Kainoi
Cañonista. Kainoigin
Capacidad (de contenido).                Edukiera, bolumen
Cara. Aurpegi
Carbón. Ikatz
Carbón mineral. Harrikatz
Carbón vegetal. Egurrikatz
Carbono. Karbono
Carburo. Karburo
Carga. Zama, karga
Carga axial. Ardatzerako zama,           zama axial, ardatz-zama
Carga dinámica. Zama dinamiko,           karga dinamiko
Carga normal (perpendicular). Zama perpendicular, zama elkarzut
Carro. Orga
Casa central. Etxe nagusi
Catálogo. Katalogo
Categoría. Maila, kategoria
Caucho. Kautxu
Caza. Ehiza
Cementar. Zementatu
Centena. Ehuneko
Centésima. Ehunen
Central eléctrica. Zentral elektriko,       indar-etxe
Centrifugar. Zentrifugatu
Centro. Zentru
Cepillar (mecanizar). Arrabotatu
Cepillo (de carpintero). Arrabot, marruza, marrusket, garlopa, kurbi
Cepillo (máquina). Arrabotatzeko makina
Cepillo de alambre para limpiar las limas. Sarda, txarrantxa
Cerámica. Zeramika
Cero. Zero
Cerradura. Sarraila
Cerrojo. Morroilo
Cesto. Zare, saski
Chapa. Xafla, txapa
Chatarra. Txatar
Chaveta. Txabeta
Chavetero. Matadera
Chispa. Txingar, txinpart
Chispa (pieza de escopeta). Txispa
Chispero. Txispalari, txispagin
Chorro. Txorroztada
Ciclo. Ziklo
Ciclo automático. Ziklo automatiko
Ciclo completo. Ziklo oso
Cifra. Zifra
Cilindrar. Zilindratu
Cilindro. Zilindro
Cilindro de madera (asiento para desbastar culatas con el hacha). Trangadera
Cincel. Zizel, zulakaitz, arpiko, gurizabal
Cincel (para interiores de ranuras). Beran.
Circuito. Zirkuitu
Circuito abierto. Zirkuitu ireki
Circuito cerrado. Zirkuitu itxi
Círculo. Zirkulu
Circunferencia. Zirkunferentzia
Clase (tipo). Mota, klase
Clasificación. Sailketa, klasifikazio
Clasificar. Sailkatu, klasifikatu
Clavija (pasador). Ziri
Clavo. Iltze
Cliente. Bezero
Cobalto. Kobalto
Cobre. Kobre, burdingorri
Cociente. Zatidura
Código de la pieza.                               Pieza-kode, pieza-zenbaki
Coeficiente de alargamiento.             Luzapen-koefiziente
Colocar ordenadamente piezas unas sobre otras. Tolestu, tolostu (Ikus: Lexikoia)
Color. Kolore
Combinación. Konbinazio
Combustible. Erregai (adj. eta izena), errekin (izena)
Componente. Osagai
Composición (qu’mica). Konposizio
Compresibilidad. Konprimagarritasun
Compresible. Konprimagarri
Comprobador. Txantxiloi
Compuerta de presa o embalse. Albate
Conicidad inversa. Alderantzizko konikotasun
Conjunto. Multzo
Cono. Kono
Constante. Konstante
Convergente. (Fis.) Konbergente
Correa. Uhal, ugal
Corriente eléctrica.                         Korronte elektriko, argi-indar
Cortafríos. Burdinzizel, gurizabal,       gubilzabal
Corte (operación de). Ebaketa
Corte de los metales. Metal-ebaketa
Cresta. Gailur
Cresta de la rosca o filete.                     Hari-gailur, hari-erpin
Cristal (de ventana = vidrio).                Kristal, beira, leiar
Cristal (elemento de estructura cristalina). Kristal
Cromo. Kromo
Cuadrado (de un número). Karratu
Cuadrado (geometría). Karratu
Cuadrilátero. Lauki, lau aldeko
Cubo (de número). Kubo
Cubo (geometría). Kubo
Cuchilla (útil monocortante). Hortz
Cuchilla de cizalla guillotina. Aihotz
Cuchilla fija (en forja). Taju
Cuchillo. Aizto, ganibet
Cuerda. Soka
Cuerda (geometr.). Korda
Culata (tipo pistolet). Koskordun
Culatero. Kaxagin
Cuña. Falka
Curva. Kurba
Curvatura. Kurbadura
Decena. Hamarreko
Décima. Hamarren
Defecto. Akats
Deformación. Deformazio
Delantal de trabajo. Amantal
Dentado. Hortzak, haginak
Departamento. Sail, departamentu
Departamento comercial. Merkataritza-sail
Departamento de producción.       Produkzio-sail
Departamento de proyectos.                    Deseinu-sail
Desafilado(a). Motz, kamuts
Desafilar(se). Moztu, kamustu
Desajuste. Eregi (armerian); (Tecnol.). Desdoikuntza, doikuntzarik ez(a)
Desbarbar. Bizarrak kendu
Desbastar. Arbastatu
Deslizamiento. Lerradura, irristadura
Desmontar. Desmuntatu
Desperdicio. Hondakin
Desplazamiento. Desplazamendu
Desporador. Garausartzaile
Desporar (rellenar los poros). Garauak sartu, garausartze (rellenado de poros)
Destalonado (en macho de roscar). Azpijan
Destalonado de la rosca (en macho).     Hari-azpijan
Destemplar. Tenplea galdu
Destemplar (en proceso térmico), recocer. Suberatu
Destornillador. Bihurkin, maratila
Diagonal. Diagonal
Diagrama. Diagrama
Diamantar. Diamantatu
Diámetro. Diametro
Diámetro de la garganta. Sama-diametro, samaren diametro, lepo-diametro, lepoaren diametro
Diámetro del cono de entrada (del macho). Sarreraren diametro
Diámetro del mango. Kirtenaren diametro
Diámetro exterior. Kanpo-diametro
Diámetro interior. Barne-diametro
Diámetro nominal. Diametro nominal
Diámetro nominal de la rosca.            Hariaren diametro nominal/izendatu
Diámetro primitivo. Jatorrizko diametro
Dibujar. Marraztu
Dibujo. Marrazki
Diente de engranaje.                     Engranaje-hagin, engranaje-hortz
Dinamo. Dinamo
Dirección. Norabide (sentido),            helbide (domicilio)
Dirección (empresa). Zuzendaritza
Diseño. Diseinu
Disolución. Disoluzio
Dispositivo. (-) gailu (hitz elkarketan azkenean)
Distancia. Distantzia
Distribución de calor. Bero-banaketa
Divergente. (Fis. eta Mat.) Dibergente
Dividendo. Zatikizun (Mat.); dibidendu (ekonomian)
Dividir. Zatitu
Divisor. Zatitzaile
Divisor universal. Zatigailu orokor
Doble (duplo). Bikoitz
Docena. Dozena, hamabiko
Dorar. Urreztatu
Duraluminio. Duraluminio
Dureza. Gogortasun
Ecuación. Ekuazio
Eje. Ardatz, zil, ziri
Eje de poco diámetro. Ziri
Elástico. Elastiko
Electricidad (fenómeno físico). Elektrizitate
Eléctrico (adj.). Elektriko
Electrón. Elektroi
Elemento. Elementu, osagai
Elemento básico. Oinarrizko elementu
Embalse. Kunbo
Empuñadura. Kirten, helduleku
Emulsión. Emultsio
Encender. Isiotu, piztu
Enderezar. Zuzendu
Energía. Energia
Energía eléctrica. Energia elektriko,    indar (Eibarren)
Engranaje. Engranaje
Engranar. Engranatu
Engrasador. Koipeztagailu
Engrasar. Koipeztatu
Engrase. Koipeztapen
Enlazar. Lotu, kateatu
Ennegrecer (pavonar). Ilundu, pabonatu, paboia eman
Ensayo. Entseiu, proba, saiakuntza
Entenalla. Xakur, txakur
Entradas (núm. de entradas da la rosca). Hari-sarrerak
Equivalencia (propiedad). Baliokidetasun
Equivalente. Baliokide
Error. Akats, errore
Escariado. Otxabuketa
Escariador. Otxabu
Escariar. Otxabua pasatu
Escofina. Arraspa
Escuadra. Eskuaira
Esfera. Esfera
Esfuerzo. Indar
Esfuerzo axial. Indar axial
Esfuerzo cortante.                             Ebaketa-indar, zizailadura-indar
Esfuerzo de compresión. Konpresio-indar
Esfuerzo de flexión. Makurdura-indar
Esfuerzo de torsión. Bihurdura-indar
Esfuerzo de tracción. Trakzio-indar
Esfuerzo radial. Indar erradial
Esmeril. Esmeril, harri
Esmeriladora. Harritzeko makina
Espacio. Espazio, leku, gune
Espacio libre (hueco, sitio vacío, concavidad). Hutsune
Espesor. Lodiera
Espesor del núcleo (en macho). Nukleoaren diametroa
Espiral. Espiral, kiribil
Esponjoso. Harro
Esquema gráfico. Eskema grafiko
Esquina. Ertz
Estado superficial. Azal-egoera
Estampa. Estanpa, trokel, matrize
Estampar. Estanpatu
Estampación. Estanpazio
Estampadora.                             Estanpatzeko makina, prentsa
Estante. Apal, arasa
Estantería. Apaladi, arasa, arasak
Estaño. Eztainu
Estructura. Egitura, estruktura
Estrujar. Mazpildu, zanpatu, estutu
Evaporarse. Lurrindu
Experiencia. Esperientzia
Fábrica (factoría). Fabrika, tailer
Fábrica de armas. Arma-fabrika
Fabricación de armas. Armagintza
Factores (de la multiplicación). Biderkagaiak, faktoreak (mat.)
Falso filo. Sasi-sorbatz, sasi-aho, aleka
Fenómeno. Fenomeno
Ferrita. Ferrita
Fibra. Zuntz
Filete. Hari
Filete cuadrado. Hari karratu
Filete trapezoidal. Hari trapeziala
Filete triangular. Hari triangeluarra
Filo de herramienta. Sorbatz, aho, ezpain
Flanco. Saihets, albo
Flectar. Makurtu
Flexibilidad. Malgutasun
Flexible. Malgu
Flexión. Makurdura
Flojo. Loka
Fluido. Fluido, jariakin
Fluorescencia. Fluoreszentzia
Fluorescente. Fluoreszente
Forjar. Forjatu
Fósforo. Fosforo
Frágil. Hauskor
Fragua. Sutegi
Fresa (herramienta). Fresa
Fresadora. Fresatzeko makina
Fricción (v. rozamiento). Marruskadura
Fuelle. Hauspo
Fuerza. Indar
Fuerza de corte. Ebaketa-indar
Fuerza motriz. Indar eragile
Función (matemática). Funtzio
Fundición (material). Tupiki, burdinurtu, galda-burdina
Fundición (taller). Galdategi
Fundidor. Galdatzaile, urtzaile
Fundir. Urtu, galdatu
Gama. Gama (koloreena)
Gancho. Kako, gako
Gas. Gas
Gasoil. Gasoil, gasolioa
Gasolina. Gasolina
Gatillo. Katu
Geometría. Geometria.
Glicerina. Glizerina
Grado (medida). Gradu
Grado (temperatura). Gradu
Gráfico. Grafiko
Gramo. Gramo
Grano (metalurgia). Ale
Grasa. Koipe
Grieta en el material.                            Soja, sojia, pitzadura
Grieta producida al templarse una herramienta. Urebagi
Grosor. Lodiera
Grúa. Garabi, grua
Grueso (adj.). Lodi
Guantes. Eskunarruak
Guardamonte. Arkua
Guía (de una bancada, carro). Gida
Hacha. Aizkora
Helarse. Izoztu
Hélice. Helize
Hélice derecha (en rosca). Hari eskuin
Hélice izquierda (en rosca). Hari ezker
Helicoidal. Helikoidal
Hembra. Eme
Herramental. Tresneria, erremintak
Herramienta. Erreminta, tresna, lanabes
Herramienta de corte. Ebaketa-erreminta
Herramienta machi-hembra. Harreme
Herrumbre. Herdoil, ugar
Hielo. Horma, lei, izotz
Hierro. Burdina
Hierro dulce. Burdina gozo
Hierro fundido. Burdinurtua, galda-burdina
Hierro maleable. Burdina xaflakorra
Holgado. Lasai, loka
Holgura. Lasaiera, loka
Horizontal. Horizontal
Hornero. Labezain
Horno. Labe
Hueco (concavidad). Hutsune
Huella (marca que queda sobre los materiales después del contacto de dos piezas o después de golpear con elementos de mayor dureza). Hatz
Husillo. Ardatz
Husillo (roscado). Haridun ardatz
Husillo a bolas. Boladun ardatz
Husillo de alta frecuencia. Frekuentzia, maiztasun handiko ardatz (barne-azterketan)
Husillo de rectificar interiores.               Barneak artezteko ardatz
Husillo patrón. Ardatz nagusi
Husillo rectificado. Ardatz arteztu
Igualdad (propiedad). Berdintasun
Igualdad (relación de). Baliokidetza
Iluminar. Argitu, argi egin
Imán. Iman
Incandescente. Gori
Incombustible. Erregaitz
Industria. Industria
Inflamarse. Su hartu, suak hartu
Inmedible. Neurgaitz
Inoxidable. Herdoilgaitz, herdoilezin
Insoluble. Solugaitz, disolbaezin
Instrumento. Tresna, lanabes
Inútil. Alfer, alferrikako, gauzaez
Inventar. Asmatu
Invento. Asmakuntza
Inventor. Asmatzaile
Kilogramo. Kilogramo
Laboratorio. Laborategi
Ladeo. Bandio
Lado. Alde, albo
Laminado de roscas. Harien ijezketa
Laminador. Ijela (oficial de ferrería), igela
Laminadora. Ijezteko makina
Laminar. Ijetzi, ijeztu
Latón. Letoi(n), burdin-hori
Lezna. Ezten
Lima. Karraska, lima
Limadura. Karraskautsa, limautsa
Limar. Karraskatu
Límite. Muga
Limpiar a lima o a fresa las superficies de una pieza. Zuritu
Línea. Lerro
Línea recta. Lerro zuzen
Lingote. Lingote
Líquido. Likido (adj. + izen)
Liso. Leun
Lista. Zerrenda
Llave. Giltza
Llave de pedernal. Harri-giltza
Longitud. Luzera
Longitud con filetes enteros (en tornillos y machos de roscar). Hari osozko luzera
Longitud de fijación. Lotura-luzera, helduleku-luzera
Longitud de la garganta. Lepo-luzera, lepoaren luzera, sama-luzera,  samaren luzera
Longitud del cono de entrada (del macho). Sarreraren luzera
Longitud del cuadrado. Karratuaren luzera
Longitud del mango. Kirtenaren luzera
Longitud roscada.                                    Zati hariztatuaren luzera
Longitud total. Luzera oso
Lubrificante. Lubrifikatzaile
Lubrificar. Lubrifikatu
Luz. Argi
Luz fluorescente. Argi fluoreszente
Machi-hembra. Harreme
Macho. Har
Macho de roscar. Ardatz
Macho del tornillo de banco. Dornuzil
Macho helicoidal. Ardatz helikoidal
Macho pasante. Ardatz pasante
Madera
 - material de constr. Zur
 - combustible. Egur
Magullamiento. Mazpildura
Magullar. Mazpildu
Maleable. Xaflakor
Mancha. Orban
Mango. Kirten, helduleku
Manguito roscado. Zorro hariztatu
Manivela del tornillo de banco.              Dornu-maratila
Manopla. Eskuak babesteko eskularru
Máquina. Makina
Máquina de precisión.               Doitasunezko makina
Máquina standard. Makina standard
Marca registrada. Marka errejistratu
Marcar. Markatu
Martensítico(a). Martensitiko
Martillo. Mailu, mailuka
Martillo de caída libre. Matxino, gabi
Martillo pilón. Matxino
Masa. Masa
Materia prima. Lehengai
Material. Material
Material eléctrico. Material elektriko
Mazo. Mailu, mazo
Mecanismo. Mekanismo
Mecanización. Mekanizazio
Mecanizar. Mekanizatu
Mecha de arcabuz. Drunda
Medida. Neurri
Medida del cuadrado. Karratuaren neurri
Medidor (aparato). Neurgailu
Medidor (persona). Neurtzaile
Medir. Neurtu
Mella. Akats
Mellar. Akastu
Memoria (informe). Txosten
Mercurio. Merkurio
Mesa de dibujo (tablero de dibujo). Marrazketa-mahai
Metal. Metal
Metal inoxidable. Metal herdoilgaitz
Metal ligero. Metal arin
Métodos y tiempos.                         Metodoak eta denborak
Metro cuadrado. Metro karratu
Metro cúbico. Metro kubiko
Micra. Mikra
Micrografía. Mikrografia
Micrómetro. Mikrometro
Microscopio. Mikroskopio
Microsoldadura. Mikrosoldadura
Mil. Mila
Milésima. Milaren
Milímetro. Milimetro
Millar. Milako, mila
Millón. Milioi
Mina. Meategi
Mineral. Mea (iz.), mineral (adj.)
Minuendo. Kenkizun
Mitad. Erdi
Molde. Molde
Moldeable. Moldeagarri
Moldeador. Moldeatzaile
Moldear. Moldeatu
Moler. Eho
Montador. Muntatzaile
Montaje. Muntaia
Montar. Muntatu
Mordaza. Baraila
Motor. Motore
Motor de explosión. Eztanda motore
Motor eléctrico. Motore elektriko
Movimiento rotativo, movimiento de rotación. Biraketa-higidura
Muela. Harri
 - de afilar. Zorroztarri, dezterarri
 - de esmeril. Esmeril-harri
 - de rectificar. Artezarri
Muesca. Koska, hozka
Multiplicación (mecanismo). Biderkagailu
Multiplicación (op. matem.). Biderkaketa
Multiplicar. Biderkatu
Muñones de las báscula.              Koskorrak (armeria)
Nave (de una fábrica). Nabe
Neumático. Neumatiko (adj.)
Niquel. Nikel
Niquelar. Nikeleztatu
Nivel (instrumento). Nibel
Nivel (posición). Maila
Nivelar. Nibelatu
Nomenclátor técnico. Izendegi teknikoa
Nomograma. Nomograma
Norma. Arau, norma
Normalizar. Arautu, normalizatu
Número. Zenbaki
Número de hilos por paso. Hari-sarrerak
Número de la pieza.                             Pieza-zenbakia, pieza-kodea
Número de piezas. Pieza kopuru
Número decimal. Zenbaki hamartarra
Número entero. Zenbaki oso
Número fraccionario. Zatikizko zenbaki
Obrero. Behargin, langile
Oficina. Bulego
Oído del cañon. Suzulo (armeria)
Opaco. Opako
Operación. Eragiketa
Operario. Langile, behargin
Orfebre. Urregin
Organigrama funcional.              Organigrama funtzional
Orificio. Zulo
Oro. Urre
Oxidarse. Oxidatu, herdoildu, ugartu
Oxido (de hierro). Burdina-oxido
Oxígeno. Oxigeno
Palanca. Palanka
Palanquilla (burdina-lamin). Totxo
Papel. Paper
Papel de lija. Liz-paper, lixapaper
Paralelogramo. Paralelogramo
Partícula. Zatiki, partikula
Pasador. Ziri
Pasar de rosca. Haria ixo, haria eho
Paso de la rosca. Hari-neurri
Pasta. Ore
Pasta adherente. Pike
Patentar. Patentatu
Pavonar. Ilundu, pabonatu
Pedernal. Suharri
Pegajoso. Itsaskor
Percutor. Orratz (armeria)
Perímetro. Perimetro
Perro de arrastre. Txakur
Pesas. Pisuak
Peso. Pisu, hazta
Peso específico. Pisu espezifiko
Pestillo de puerta. Txinget, kisket
Petacho. Adabakin
Petróleo. Petrolio
Piedra (esmeril). Harri, esmeril-harri
Piedra de afilar. Zorroztarri
Pieza. Pieza
Pieza rehusada.                                      Erreus, atzera botatako pieza
Pincel. Pintzel
Pirámide. Piramide
Planificación. Plangintza
Plano - geométrico. Laun (adj.)
     - dibujo. Plano (iz.)
Plano de corrimiento. Etendura-plano
Plasticidad. Plastikotasun
Plástico. Plastiko (izen + adjet.)
Plata. Zilar
Platear. Zilarreztatu
Plegar. Tolestu
Plomo. Berun
Poliedro. Poliedro
Polígono. Poligono
Porcentaje. Ehuneko, portzentaia
Poro. Poro, haizezulo
Portabrocas. Barauts-etxe
Portacuchilla. Hortz-etxe
Portamacho. Ardatz-etxe
Portasierra. Epaiki-etxe, zerra-etxe
Pozo. Osin, putzu
Pre-carga. Aurrekarga (armeria), aurrezama
Precisión. Doitasun
Prensa. Prentsa
Prensa punzonadora.               Puntzonatzeko prentsa / makina
Prensar. Prentsatu
Prisma. Prisma
Probeta. Probeta
Problema. Problema
Proceso de fabricación.                 Fabrikazio-prozesu
Producción. Produkzio, ekoizpen
Producto (resultado de la multiplicación). Biderkadura
Producto (resultado de la producción). Produktu, ekoizkin
Profundidad. Sakonera
Profundidad de corte. Ebaketa-sakonera
Propagación. Hedapen (fis.)
Protección. Babes
Proyecto. Proiektu, egitasmo
Púa. Ezten
Pulidor. Akabatzaile
Pulidora. Akabatzeko makina,           leuntzeko makina
Pulimento. Akabaketa, leunketa
Pulir. Akabatu, leundu
Punta. Punta
Punto
 - punto. Puntu
 - punto de... -gune, -une
Punto de contacto. Ukigune
Punto de rotura. Apurtune
Punto muerto de un mecanismo. Loka
Punzón. Puntzoi, ezten
Radián. Radian
Radio. Radio (kim.), erradio (mat., anat.), irrati (komunik.)
Raíz cuadrada. Erro karratu
Raspa. Karraska-latza
Rasqueta. Errasketa
Recalentado (en tratamiento térmico). Erreta
Rechazadas (piezas). Erreusak
Rechazo. Erreus, atzera botatako pieza
Recipiente de agua. Gantxil, urontzi
Recocer (en tratamiento térm.). Suberatu
Recocido. Suberatu
Recocido isotérmico. Suberatu isotermiko
Recristalización.                    Birkristalizatze, birkristaltze
Recta (línea). Lerro zuzen
Rectángulo. Lauki zuzen
Rectas paralelas. Zuzen paraleloak
Rectas perpendiculares. Zuzen elkartzutak, zuzen perpendikularrak
Rectificado de metales. Metal-artezketa
Rectificadora. Artezteko makina
Rectificadora de exteriores.               Kanpoak artezteko makina
Rectificadora de interiores.               Barneak artezteko makina
Rectificadora de roscas.                      Hariak artezteko makina
Rectificadora universal.                     Artezteko makina orokor
Rectificar. Arteztu
Reducir, disminuir
 - contables. Urritu
 - incontab. Laburtu, txikiagotu, murriztu
 - (Quim.) Erreduzitu
Referencia. Erreferentzia
Reflejarse. Isladatu
Reflexión (fis.). Isladatze
Refrentar. Aurpegitu, aurpegia landu
Refrigerante. Hozkarri
Regla. Erregela
Rehusar (pieza). Atzera bota
Remiendo. Adabakin
Rendimiento. Errendimendu
Resistencia a la tracción.                     Trakzio-erresistentzia
Resistencia mecánica.              Erresistentzia mekanikoa
Resorte acodado de armeria. Boizeta
Resto. Hondar
Resultado (de operación mat.). Emaitza
Resultante (vectores).                    Ordezkari, erresultante
Retroceso. Atzerapen
Revenido (trat. térmico). Iraoketa
Revenir (tratam. térmico). Iraotu, iragotu
Revoluciones por minuto (rpm).             Bira minutuko (bm)
Rincón (ángulo entrante formado por tres planos). Irutxur
Rodamiento. Errodamendu
Rodamiento a bolas.                            Boladun errodamendu
Rodamiento axial. Errodamendu axial
Rodamiento cónico.                     Errodamendu koniko
"Rojo naciente". Goritasun hasiera
Rojo vivo. Gori-gori
Rombo. Erronbo
Roña. Herdoil, ugar
Rosca. Hari
Rosca a derecha. Hari eskuin
Rosca a izquierda. Hari ezker
Rosca fina. Hari fin
Rosca métrica. Hari metriko
Roscar. Haria eman, hariztatu
Rotura. Apurtune (lekua)
Rozamiento. Marruskadura
Rueda. Gurpil, errobera
Rugosidad. Zimurtasun, laztasun
Rugosidad superficial.                           Azal-zimurtasun, azal-laztasun
Ruido. Zarata
Ruido de rotura. Klakada
Sal (alcali.). Gatz
Saturar. Ase, saturatu
Sección (departamento). Sail
Sección de ajuste.                             Doiketa-sail, doikuntza-sail
Sección de compras. Erosketa-sail
Sección de fresadoras. Fresaketa-sail, fresatzeko makina-sail
Sección de planificación. Plangintza-sail
Sección de rectificadoras.                Artezteko makina-sail
Sección de tornos. Tornu-sail
Selenio. Selenio
Semicircunferencia. Zirkunferentzierdi
Semi sintético. Erdisintetiko
Sentido de giro. Biraketa-norantza
Serrucho. Zerrote
Siderurgia. Burdingintza, siderurgia
Sierra. Epaiki, zerra
Sierra mecánica. Zerramakina
Signo. Zeinu
Signo de igualdad (=). Berdin (4+4=8 "lau gehi lau berdin zortzi)
Signo más (indic. operación de sumar). Gehi (3+4 "hiru gehi lau")
Signo más (para indicar núm. positivo). Plus (+4 "plus lau")
Signo menos (para indicar op. de restar). Ken (7-4 "zazpi ken lau")
Signo menos (para indicar núm. negativo). Minus (-4 "minus lau")
Símbolo (químico). Ikur
Sin-fin. Torlojo amaigabe,                       haridun ardatz amaigabe
Sistema. Sistema
Sistema de roscado. Hari-sistema
Soldadura (operación). Soldaketa
Soldadura (resultado de la operación). Soldadura
Soldadura por contacto. Kontaktuzko soldadura, ukipen-soldadura
Soldar. Soldatu
Sólido. Solido
Soltar. Askatu
Soluble. Solugarri, disolbagarri
Solución (baño). Soluketa, disoluzio
Sonido. Soinu
Soporte. Euskarri, sostengu
Standard. Standard
Sulfurado(a). Sulfuratu
Suma (resultado de sumar). Batura
Suma o adición (operación). Batuketa
Sumando. Batugai
Superficie (cara exterior). Azal
Superficie (extensión, área). Azalera
Superficie afinada. Azal leundua / findua
Superficie áspera. Azal latz
Superficie brillante.                                 Azal argitsu /distiratsu, azal briztaratsu
Superficie de contacto. Ukipen-azal
Superficie de desprendimiento                 (o de ataque). Jaulkitze-aurpegi
Superficie de despulla (o de incidencia). Azpijan-aurpegi
Superficie de rozamiento. Marruskadura-azal
Superficie irregular.                                  Azal / aurpegi irregular, azal / aurpegi derberdin
Superficie labrada. Azal / aurpegi landu
Superficie lisa (=plana). Azal / aurpegi laun
Superficie mecanizada.                           Azal / aurpegi mekanizatu
Superficie pulida. Azal / aurpegi akabatu
Superficie regular. Azal / aurpegi berdindu
Sustracción (oper. mat.). Kenketa
Sustraendo. Kentzaile
Tabla (de cálculo). Taula
Tabla (de madera). Ohol
Tablero de dibujo. Marrazteko-mahai
Taladrar. Zulatu
Taladrina. Taladrina
Taladro. Zulatzeko makina, zulagailu
Taladro de sobre mesa. Alfer,               mahai gaineko zulatzeko makina
Tallado (engranaj., coronas sin-fin) (operación de taller). Tailaketa
Tallar. Tailatu
Taller. Lantegi
Tántalo. Tantalo
Tarea. Zeregin, egiteko
Técnico. Teknikari (pertsona),            Tekniko (adjet.)
Tecnígrafo. Teknigrafo
Tecnología. Teknologia
Teluro. Teluro
Temperatura. Tenperatura
Temperatura ambiente. Giro-temperatura
Temperatura de corte.                       Ebaketa-tenperatura
Templado. Tenplatu
Templar (trat. term.). Tenplatu
Temple. Tenplaketa
Tenaz. Zail
Tenazas. Kurrikak
Teoria. Teoria
Teoria general. Teoria orokor
Tercio. Heren
Tijera. Artazi, guraize
Titanio. Titanio
Tocho. Totxo
Tolerancia. Perdoi, tolerantzia
Tope. Tope
Tornear. Torneatu
Tornero. Tornulari
Tornillería de estampación en frío. Hotzetan estanpatutako torlojoteria
Tornillo. Torlojo
Tornillo de banco. Tornuzil, dornua
Torno. Tornu
Torno revolver. Tornu biragarri,         tornu errebolber, tanbordun tornu
Trabajador. Langile, behargin
Trabajo. Lan, behar
Trabajo de batalla. Jo-ta pasako lan / bihar
Transmisión. Transmisio
Transmitir. Transmititu
Transparente. Garden
Tratamiento térmico. Tratamendu termiko
Tren de laminación. Ijezketa-tren
Triángulo. Triangelu
Triángulo equilátero. Triangelu aldekide
Triángulo isósceles. Triangelu isoszele
Triple. Hirukoitz
Trozo. Zati
Tubería. Tutuak, hodieria, tutueria
Tubo. Tutu, hodi
Tuerca. Azkoin
Tuerca (manguito roscado, en carros de máquinas en general). Zorro
Tungsteno. Tungsteno, wolframio
Turbina de agua. Azelin
Unidad (de medida, de magnitudes). Unitate
Unidad (objeto unitario). Ale, pieza
Valor. Balio
Valor absoluto. Balio absolutu
Valor relativo. Balio erlatibo
Vanadio. Banadio
Vapor. Lurrin, bapore, lurrun
Vapor de agua. Urlurrin
Variable. Aldagai (Izena), aldakor (adj.)
Velocidad. Abiadura, lastertasun
Velocidad de corte.                          Ebaketa-abiadura, ebaketa-lastertasun
Ventilador. Haizagailu
Vertical. Bertikal
Vértice. Erpin
Vértice del ángulo.                             Angelu-erpin, angeluaren erpin
Vibración. Dardara, bibrazio
Viruta. Txirbil, txiribiri
Viruta continua. Txirbil luze, txirbil jarrai
Viruta discontinua.                                 Txirbil aletsu, txirbil eten
Viscosidad. Biskositate, likatasun
Viscoso. Likatsu
Volumen. Bolumen
Vuelta. Bira
Vueltas por minuto. Bira minutuko
Yunque. Ingude, jungure
Zinc. Zink
Zona. Zona, -alde, -gune
Zona de contacto. Ukigune, ukipen-zona
Zona de rozamiento. Marruskadura-zona, marruskagune