Edukira salto egin | Salto egin nabigazioara

Tresna pertsonalak

Eibarko peoria, San Blasa baino hobia
Hemen zaude: Hasiera / Blogak / Ingelesen hilerria

Izotza ezagutu

Luistxo Fernandez 2014/04/18 09:02

Prentsan agertua, ama baten adierazpen estupidoak idazteko ohitura duen alaba bat duela eta... Eta Gabriel García Márquez hil da. Pentsakizun bat bi kontuak lotuz:

Ez da erraza nerabe izatea. Eta guraso izatea ere ez. Gaur gogoratu naiz nik teenager bat nintzela irakurri nuela Cien Años de Soledad. Eta Borges eta Cortazarren ipuin konpletoak ere. Inolaz ere ezin dut asmatu nola lortuko dudan nire seme-alabek halako bide bat jarraitzea. Galdutako aukeratzat daukat. Eta hala ere, sozializazioak ere izugarri kezkatzen gaitu gurasoak, eta notak eta ikasketak... Nik ere nahi nuke gogoratu nazatela etorkizunean, izotza ezagutzera eroan zituenean aitak, gogoratu dezatela arratsalde hura. Baina ez nago seguru non dagoen izotz magiko hori, edo niretzat magikoa izan daitekeena zer iruditu dakiekeen umeei.

Jose Luis Fernandez Zubimendi (Elgeta 1922 - Eibar 2014).

Luistxo Fernandez 2014/02/24 20:35
Gure aita, Jose Luis Fernandez Zubimendi, gaur hil da Eibarren, 91 urterekin. Zertzelada batzuk bere bizitzaz.
Jose Luis Fernandez Zubimendi (Elgeta 1922 - Eibar 2014).

Jose Luis Fernandez Zubimendi, 1998an

Elgetan jaio zen gure aita, Jose Luis Fernandez, 1922eko martxoaren 19an. 91 urterekin hil da beraz. Duela gutxi agertu zen medioetan, egun berean jaio zen beste pertsonaia bat, 2. mundu gerrako azken gerlaria (esan nahi baita, borrokatzen jarraitu zuen azkena), Hiroo Onoda tenientea. Hori ere aurten hil da, 91 urterekin. Albisteei erreparatu nionean fijatu nintzen bere jaiotzaren data bitxian, San Jose egunez, 1922 hartan jaio zelako gure aita ere.

Onoda tenientea ez bezala, gure aita ez zen sekula gerlari izan, eta ez zen errenditu, beraz. Eskopeta izan zuen, bai, kazaria izan zelako, baina afizio hori zorionez berarekin desagertu da familian. Gerra bizi izan zuen, bai, eta bera gazteen agertzen den argazkia Durangoko bonbardaketako hau da. Ez zaio igartzen, baina hor dago, Ezkurdi plazan, 15 urte bete berritan, 1937ko martxoaren 31n. Argazki hau duela gutxi ikusi zuen gure aitak. Hondakinen artean jaiki zen bonbardaketa igarota, zauri barik.

Gerra arte Elgetan bizi izan zen. Panaderokua etxean jaiotakoa zen, aita zuen Agustin, grabatzailea (Bergaran sortua), eta Juanita Zubimendi plasentziarra (gaur soraluzetarra). Gerran etxea galdu zuten, eta errefuxiatuta ibili ziren batetik bestera. Beste bonbardaketarik ere jasan zuten, adibidez Zaramillon (Bizkaia), baina aita ez zuten berriz hegazkinek sekula herrian harrapatu: hegaldietarako eguraldia bazegoen, Durangokoaz geroztik, basoan igarotzen zituzten eguna berak eta anaiek (Jose eta Miguel, biak sozialistak, gure aita ez bezala).

Aitita-amamak Errusiara zuzendu behar zen untzi baten zerrendan apuntatu zuten aita 1937ko udaberri hartan. Zorionez, Bilbo lehenago jausi zen, eta untzia galdu zuen. Gerra amaituta, beraz, Elgetara itzuli ziren eta ia etxea ere lortu bertan (alkate berriak bat eskaini zien), baina Bergarako falangista batzuek bestela pentsatu zuten eta aitita errepublikanoari ukatu egin zioten etxea, eta alde egin zuten (Elkoro delako jauntxo batek esan zion, gure aititari, "heuretzat ez daok etxerik hemen, hoia herrittik!"; irudikatu dezakezue noren aita izan zen hori). Antzuolan aurkitu zuten bizileku berria, eta handik mugituta, lehen lanbidea Eibarren topatu zuen aitak nerabe zela BH lantegian, ez bizikletak egiten baizik eta pistolak (gerra negozio handia zen Europan urte haietan). Urte beretsuetan Eibarko Eskola Armerian maestria industriala ere ikasi zuen aitak (azkarra zela uste dugu), eta geroxeago, soldadutza egitea ere tokatu zitzaion, 3 urte bata eta bestearen artean, Burgosen eta Donostian koarteletan.

Peripezia horien ondoren, bizitzako lanpostua aurkitu zuen: Alfan, josteko makinak egiten. Eta hantxe eman zuen lan-bizitza, jubilatu arte. Mallabiako baserritar batekin ezkondu zen (Joxepi Ostolaza), Logroñora egin zuten eztei-bidaia (aurrerago Madrilera ere joan ziren behin; aitak beste bidaia bat ere egin zuen Parisera behin Alfako talde batekin), eta Eibarko Bidebarrieta kalean bizitzen jarrita, lau seme-alaba izan zituzten: Agustin, Mariasun eta Ernesto jarraitu samar eta 3ak etxean, eta Ernesto munduratu eta 12 urte eta erdira, neu, Luis, Eibarko maternidadean. Aitari Jose Luis zeritzon, baina Luis esaten zioten, eta horregatik ni txikitan (edo familiarentzat) Luistxo nintzen, eta Interneteko aroan berpiztu nuen izen hau.

Bizitza osoan erre zuen tabakoa (akaso marihuana ere bai behin, ez dago argi); eta ardoa edan ere, azken unera arte, eta asko gainera. Modu nahiko harrigarrian, osasunez ondo eutsi zion azken urte hauek arte (baina aipatu beharko dut ama hil zitzaigula biriketako minbiziaz, erretzaile pasiboa izanik, suposatzen dut - erreprotxerik gabe esana, bide batez). Etxetik irtetea zaila izan zaionean ere, zainduta baina buruz argi, eta umorez (eta malaletxe puntuarekin), bizi izan da, lehenbizi Irma Ruiz kolonbiarrak zainduta, gero Mari Carmen de la Cruz dominikarrak. Azken gainbehera azkarra izan da, ez mingarriegia; urteberriarekin izan zuen beheraldia, eta gaur joan zaigun arte, jada ohean nagusiki.

Nik asko miresten dut nire aita, gizon zintzo eta langile bat izan da. Abertzale bat, bakezalea ere bai. EAJkoa izan zen, Francoren garaian propaganda banaketaren batean ere parte hartu izan zuen. Trantsizioatik ere jeltzale izan zen, baina EAra igaro zen, Garaikoetxearen aldekoa zelako. EArekin zapuztu egin zen gero, eta alderdi hori ere utzi zuen, Inaxio Oliveriren garaian (ez zitzaion gizon hori gustatzen). Beti izan zen ETAren kontrakoa, nik uste, baina zentral nuklearrik gabeko Euskal Herri bat lorpen bat izan zela entzun izan nion inoiz (seguruenik ez zituen une horietan Ryan ingeniariaren hilketa edo beste kasu batzuk kontuan hartuko).

Ia 55 urte zituela lortu zuten gurasoek etxea erostea. Ordura arte alokairuan bizi izan ginen. Ez zegoen diru asko, lau seme-alaba hazten nahiko lan, eta hala ere, egin zuten inbertsio esanguratsurik, bat estrategikoa, nik gehien eskertzen dudana: Eibarko Ikastolari lagundu zioten. Ni hara bidali ninduten, nire anai-arreba nagusiagoek eduki ez zuten aukera, eta Eibarko lokal batzuetan banatuta geunden umeek ikastetxea eduki genezan, dirua ere jarri zuten (dexente diru, gure etxean zegoenarentzako), eskola eraiki zedin. Ze suertea izan dudan horregatik, euskaraz ikasteagatik, beti eskertu ahal izango diot aitari.

Lau seme-alaba, eta hiru biloba (Ane, Peru eta Lili) geratzen gara haren oinordeko, denak harro aita eta aitita izan den gizonaren oroimenarekin.

(Asteartez, otsailak 25, Eibarko tanatorioan egongo gara bere kutxarekin, 11.00etatik 18.00etara; hileta katolikoa 19.00etan izango da Eibarko Karmengo elizan, gorpurik gabe. Erraustu egingo dugu eta familian barreiatuko ditugu errautsak, akaso Elgetako Asentzion, ikusiko dugu).

Euskara Twitterren eta Interneten ondo dabilela eta...

Luistxo Fernandez 2013/12/01 11:55

Itxura batean gaur Vocento taldeko egunkari batean edo bitan erreportaia omen dator bi orrikoa, El euskara vuela alto en la red. Nerea Azurmendi kazetariak sinatzen du (eguneraketa 2013.12.02: kazetariak bi zatitan bidali dit artikulua: bat, bi). Astean zehar telefonoz nirekin kontaktatzen saiatu zen Azurmendi, baina kanpoan izan naiz pare bat egunez (Inaki Irazabalbeitia eurodiputatuak gonbidatua euskalgintzako dozena bat lagunekin batera Europako Parlamentua bisitatzen), eta ahoz ezin izan genuen. Baina galderatxoa bota zidan e-postaz Azurmendik, eta Bruselatik azkar samar erantzun ahal izan nion, hiru lerrotan. Horra bere galdera eta nire erantzuna:

Batek baino gehiagok zuri bota dizu blogetan, Twitterren-eta hasi izanaren 'errua'. Zer aurreikusten zenuen akuilari ibili zinenean, zertan da kontua une honetan eta nora goaz/joan beharko ginake? (euskara eta sare/Internet sozialari buruz ari naiz, noski).

Informazio panorama berrian norbera da aktore nagusia, ez hedabideak. Horrez gain uste dut eztabaida publikoa funtsezkoa dela une soziopolitiko honetan. Eta euskarazko kultura eta bizirako ere, sorkuntza eta komunikazio publiko eta partekatua funtsezkoa da.

Twitter kanal funtsezko bat da Interneteko komunikazio esparruan eta goiko kontu horietara primeran egokitzen da.

Nora joan? Aurrera. Edo hil.

Horraino idatzi niona. Horretatik akaso zerbait jasoko zuen erreportaiak. Ez dut irakurri, eta izenburuaren doinu optimistarekin Nerea Azurmendi mezu egoki bat transmititzen saiatu dela ez dut dudarik egiten. Hala ere, sentsazioa daukat, "Interneteko trena hartu dugu eta bagoaz abiadan" mezua entzuten dugunean, ematen duela "hau egina dago" eta beste kezka digital handirik ez dugula izan behar. Ezin ikuspegi okerragoa: sarearen konektibitatea, telefonoen mezularitza batbatekoan, smart telebistetan, unibertso birtualen oinarritutako jokoetan; Internet ari da bifurkatzen mila trenbidetan, eta trenak (komunikatzeko molde eta komunitateak) abiatzen dira beste hizkuntzetan bide horietatik. Gure minorizazioa eta prekarietate komunitarioa areagotzeko aukera gehiago ikusten ditut, kontrakoarena baino.

Eta kontestu honetan Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak, 2013. urtean, %45 jaitsi zituen IKT/Euskara esparruko dirulaguntzak. Hemen bakoitzak bereari begiratzen dio, jakina, eta neuk neureari, eta kezkatzen nauenari eta gustatzen zaidanari, sarearen saltsa honi. Beraz, ba, kanaperen baten bueltan bada ere, abenduaren 3ko ekitaldi instituzionalean esan beharko diot zerbait Patxi Baztarrikari. You have been warned.

Previously in Breaking Bad Eibar

Luistxo Fernandez 2013/10/04 21:15
(fikzio bat)

Esaten dute batzuek Euskal Herrian egiten dela gaztelaniarik onena. Hala bada, Euskal Herrian bizi diren kolonbiarrek egiten dutena izango da. Baina susmoa dut, Extremaduran bizi diren kolonbiarren berdintsua izango dela, geografikoki kokatu behar badugu bikaintasun marka hori.

Izan ere, gure zaharren gaztelania lexikoz aberastea da kolonbiarren zereginetako bat. Beste batzuk dira jaten ematea, eskutik eustea paseoan, edo ohea zikintzen dutenean garbitzea. Egiteko gozoena, dena den, zahar zein kolonbiarrentzat, gaztelaniazko lezio horiek berriketan, horixe iruditzen zait neuri. Horrela ikasten du agure euskaldunak zelako destainaz begiratzen dion ecuatoriana bati colombiana batek, itsusiak iruditzen zaizkiela, ile lisoa dutelako besteak beste... Baina lezioa ere badator informazio item gaizto samar horrekin: ile lisoari ez baitzaio "el pelo liso" esaten baizik eta "el cabello lacio".

Konplizitateak ere eraikitzen dira gaizki-esaka, ezta? Halaxe sortu zaio Jose Luis aguretxo euskaldunari maitasun eta gertutasun hori Liliana kolonbiarrarekiko. Horrek bultzatu du gizona eskaera berezi bat egitera. Kolonbiara doa laster Liliana, aurreratutakoarekin bidaia baterako adina lortu baitu, eta bueltan zer ekarriko galdetu dio Jose Luisi.

- Tira, ba... Kolonbian asko ei dago eta, ekarridazu droga pixka bat. Egingo zenuke? kar kar kar!

- Jose Luis!!! Aizu! Arriskutsua da hori, oso. Asko harrapatzen dituzte aireportuetan, ez da txantxetarako. Gainera, ez pentsatu Kolonbian hain erraz bilatzen jakingo nuenik. Errazago aurkituko nuke hemen Eibarren!

Txantxa konplize bat besterik ez da izan, noski. Handik egun batzuetara, joan da Liliana Kolonbiara, eta bueltatu ere bai. Ez du ekarri drogarik, ez behintzat Jose Luisentzako. Eta eguneroko errutinan sartu dira berriro, paseoa, berriketa, higienea...

Astegun buruzuri batez, kaleko bueltatxo horietako batean, autoz ibilitxo bat egingo dutela diotso Lilianak Jose Luisi. Lehengusu batekin. Denak baitira lehengusu-lehengusinak, kolonbiar hauek. Sartu dira automobilean. Laster irten dira errepideetatik, eta porlanezko bide malkartsu batetik doaz, Arrateballeko orografia bihurrian. Baserri ezkutu samar batera iritsi dira; irten autotik, eta paseotxo bat bertan, naturaz inguratuta, besotik helduta Lilianari, jakina.

Aitak Aureliano Buendiari izotza erakutsi zion goiza gogoan duzue? Keinu berberaz luzatu du besoa Lilianak.

- Begira solo hauek. Badakizu zer den hau?

- Ez ba.

- Marihuana! Hementxe dago plantazioa kar kar!!

Jose Luisek ez du gogoan ezer probatzera gonbidatu zutenik. Baina gidoiak eskatzen du baietz, baserrian bertan erretzeko zerbait eskaini ziotela, eta agian horrexegatik ahaztu zaiola. 70 urtean pozoi klase guztiak xurgatzen, HU, Jean, Ideales edo haren aurretik egongo ziren beste kaldo mota guztiak erretzen (minbizia sortzeko adina, baina ez norberaren biriketan, emaztearenetan baizik!) iritsi da unea produktu autoktonoetara itzultzeko: arto-bizarrekin hasi zen nerabeak berriz euzko luŕak eman duen zerbait erre du arratsalde horretan.

Gero gerokoak. Polizia ez da enteratzen 5 edo 6 season igaro arte, jakina (2013ko abuztuan!). Eta bueno, ordurako, hildakoak ere bai, pentsa tartean ze abentura gertatuko ziren: badago gidoilarientzako materiala hemen. Mutil honi ere aurkituko diote tokiren bat traman, dudarik ez.


Mp4 batean irudi eta soinua, nola bateratu Ubuntun?

Luistxo Fernandez 2013/08/10 09:18

Mp4 bat daukat, baina bertan irudia eta soinua ez daude sinkronizatuta. Nola egin daiteke banandu, bat edo bestearen framerate-a (edo dena delakoa luzapen faktorea) aldatu, eta berriro batu gero audioa eta soinua? Egitekotan, Ubunturen gainean (hori baitut PCan). Laguntzeagatik ordaina, dokumentu interesgarri horixe, ondo sinkronizatuta.

Mila esker.

Espoilerrak (espoilerrik gabeko artikulu bat)

Luistxo Fernandez 2013/06/18 08:04
Game of Thrones eta Urte berri on amona, zeharkako komentarioren batekin.


Spoiler da, ingelesez, fikzio baten amaiera edo tramako une jakin bat aurreratzea, irakurketa edo ikuskatzearen plazer nagusietako bat zapuztuz: intriga hausten da, sorpresa ezabatuz, eta ez da istorio bat modu bertsuan jarraitzen. Nik uste dut terminoa euskaratutzat eman dezakegula gaur egunean, aurretik e bat gehituta: espoilerrak, esan dezakegu.

Telesailak kontsumitzeko era modernoak espoilerren arriskua handitu du. Saretik jaisten ditugu atalak, eta arrakastako zenbait sailetan, AEBetan estreinatu eta egun gutxira. Lehen denok batera kontsumitzen genuen kapitulu bat Dallasen. Orain, Urliak zuk baino lehenago ikusi du, eta berak badaki zuk ez dakizuna. Era berean, audiobisualen kontsumoa oso lotua dago Interneteko jardunarekin, eta ikusten duguna komentatzen dugu Facebook eta Twitterren. Azkenik, sail batzuek geek osagarri propio bat daukate gaiagatik (fantasia Game of Thrones batean, teknofilia The Big Bang Theory-n, joko intelektualak Sherlock-en), eta horrek handitzen du aukera meme bat edo fikzioaren detaile bat konbertsazio digitalera ekartzeko, eta baten bati jakin behar ez zuena zapuzteko.

Game of Thrones telesailak aurreko predisposizio guztiak betetzen ditu, eta osagarri extra bat ere badu espoilerrentzako, bereziki: liburu sorta batean oinarritzen da, eta beraz, zer gertatuko den idatzita dago!


Batekin eta bestearekin, dena dela, espoilerrak ebitatu izan ditut Game of Thrones-eko 3. denboraldian (salbu eta detaile batean: banekin atal jakin batean sarraski handi bat zetorrela pertsonaia zentral bat edo beste ezabatu behar zituena, baina ez nekien zehazki nor eta nola). Ondo dago Tronuen Jokoa. Eraztunen Jauna bezala, baina titi eta ipurdiekin. Eta odol esplizitua. Telesaila ikusi ahal izan dut aurtengo udaberrian, atalak AEBetan eman eta egun gutxira, euskarazko azpidatziekin (ez kalitate onenekoekin) eta meme eta halakoen jokoan sartuta, baina inori ezer zapuztu barik. Sarean ezagutzen dudan batek baino gehiagok jarraitu du antzeratsu telesaila, eta gehienak ere kontziente dira espoilerrak zabaltzea ez dela ona. Ondo portatzen gara.

Hala ere, badago espoilerrak aurreratzean halako gusto maltzur bat ere, erresistitzea zaila dela batzuetan. Duela gutxi ikusitako film batean konprobatu dut. Urte Berri On Amona ikusi nuen seme-alabekin. Haiek ikusia zuten lehenago ere eta... tira, 9 urteko neskato batek ezin dio tentaldiari agoantatu eta bere aitaren aurrean filmaren trama etengabe zapuztu eta zapuztu. Nire alabak bere aita maite du, eta ez du haserretzerik nahi, baina fikzio onak badu zerbait kutsagarria, maltzurra bada bereziki, ikuslea ere maltzur bihurtzeko, eta alde horretatik filmak guztiz gaiztotu zidan neskatoa. Eszena kolpe bakoitza zapuztu zidan, sistematikoki, espoilerrak ere dosifikatuz, ez guztia bat-batean, baizik eta detaile bakoitza tokatzen zenean.

Urte Berri On Amona ere gustatu zitzaidan, guztiarekin. Euskal kostunbrismotik Game of Thrones-era aldea dago, baina maltzurkeriaren erretratuak lortzen ditu bietan fikzioak, ondo lortu ere.

Rokanrola inbento handia izan dela, bi dokumentaletan

Luistxo Fernandez 2013/05/20 20:51
Rock musikari biren inguruko dokumental bana ikusi berri dut, biak boluntarioek euskaratuta. :-)


Bata, dokumental onenari oscarra jaso duen filma, Searching for Sugar Man, Goio Arana Mondragon Unibertsitateko irakasleak euskaratua. Detroit hiriko (Sixto) Rodriguez izeneko musikari baten ingurukoa. Jende askok goraipatu du, eta bai, istorio interesgarri eta hunkigarri bat ondo kontatzen duen dokumentala da. Dena den, tranpatxoren bat edo beste ba ote dagoen gidoian, zalantza hori geratu zait.

Anbizio txikiagoko dokumentala da Sister Rosetta Tharpe-rena, telebistarako ordubeteko formatukoa, gusto handiz Tolosako Auggie dendakoek euskaratua. The Godmather of Rock'n'Roll, Rokanrolaren amabitxia... eta ezagutzen ez! Pionero nagusiki maskulino haien atzean, adin ertaineko andrazko beltz bisexual bat zegoen, bai, eta bazekien gitarra jotzen!

20. mendeko inbentorik onenetakoa izan zen rokanrola, beti pentsatu izan dut. Dokumentalokin, konklusio berera iritsi naiz atzera ere.

(OHARRA, 1: zalantza bat kantuak agertzen diren filmak euskaratzeko: azpidatziak itzuli, bai ala ez? Rosettarenean euskaraz daude, Rodriguezenean ingelesez).

(OHARRA, 2, Disclaimer: Amazon-eko estekak gehitu ditut hemen eta beste post batzuetan ere agertuko dira: hortik klik eginda inork ezer erosiz gero zentimoren batzuk lortuko ditut, baina ideia ez da dirua egitea, baizik eta afiliazio sistemaren funtzionamendua testeatzea)

Euskal poliziak Los Angelesen

Luistxo Fernandez 2013/05/15 16:33
Gansgter Squad ikusi berritan eta Changeling gogoan; Eugene Biscailuz eta Lester Ybarra izenen inguruan.
Euskal poliziak Los Angelesen

Biscailuz eta beste polizia batzuk, tartean Salazar bat (nafarra?)

Pertsonaliatea transmititzen dakiten aktore ezagunen aurpegiei esker ikus daitekeen filma da Gangster Squad. Hori eta anbientazioa; hortik aparte, ez du balio handirik. Ustez, L.A.ko historiako pasarte batzuk deskribatzen dituen erreportaia sorta batean oinarritzen da historia, eta benetako izenak ageri diren arren, fikzionalizazioak derrigor esajeratua behar du izan: ez dut sinesten nik, behintzat, literala denik filmak kontatzen duena. Interesa duenarentzat, hemen euskarazko azpitituluak.

Gangster Squad-eko bigarren mailako protagonista historikoen artean, deitura euskaldun bat: Eugene Biscailuz, L.A. konderriko sheriffa. Bai, Biscailuz urte askoan izan zen sheriff Kaliforniako hiri handian, eta Martin Biscailuz euskaldunaren semea zen. Martin hura ere pertsonaia konpletoa izan zen, eta gogoan dut inoiz ETBko dokumentalen batean haren eta Miguel Leonis-en kontuak kontatu zizkigutela...

Biscailuz-en izena aditzeak beste film bat ere ekarri zidan gogora: han ere deitura euskalduna Los Angelesko polizia batengan. Bai, Clint Eastwood-en Changeling filmean, Lester Ybarra izeneko ikerlari bat agertzen da (aktorea berriki berrikusi dut House of Cards-en). Wikipediaren arabera, gertakarien benetako protagonista batzuen artean eratutako pertsonaia da, hortaz, ez dakit benetan Ybarra poliziarik egon ote zen kasu hartan nahastua.

Kalifornia... gogoan dut bidaia batean, nongoak ginen galdetu eta 'Basque' ginela esandakoa, gizon batek frantsesez egin zigula han, June Lake herrian. (Biscailuz-en argazkia, hemendik ateratakoa)

Zure erreakzionarioaren bila dabilen poesia

Luistxo Fernandez 2013/05/08 17:06
Hedoi Etxarteren 'Sinplistak' poemario politikoa irakurri dut.
Zure erreakzionarioaren bila dabilen poesia

Hedoi Etxarte eta Sinplistak


Hedoi Etxarte
ren poesia politikoa (Sinplistak, Susa) zorrotza eta zehatza da gaur egungo gizartearen aje eta injustiziak detektatzen eta salatzen. Injustiziarekin bezain zehatz ote dabilen justiziarekin, horra zalantza. Okerraren salaketa bai, baina proposatzen diren erruduntza akusazioak zabalegiak ez ote diren... Ez bakarrik perpetratzaileak eta kolaboratzaileak, esango nuke aldamenetik paseatzen dutenak edo teleikusleak ere erruduntzat jotzen direla. Eta epaiak eta zigorrak ere inplakableak dira.

Adibidez, '"Hemen hobeto" gaude diotenen kontra' poeman, injustizien zerrenda ukatzen zaila da. Baina zigorra, ño, eztarriak aiztoarekin ebakitzen dituen emakumezkoaren mendekua...

Yuyu apur bat ematen dit niri abangoardia heroiko gupidagabe horren idealizazioak. Ez ditut gogoko ez abangoardia gidariak ez heroismoak. Marxismo-leninismoa disparate bat iruditzen zait, gainera (uste dut Etxarte marxista-leninista dela, edo horrelako zeozer).

Salbuespen bat aurkitu dut, dena den, militantearen koherentzian. Okindegitik irten ondoren, putzuak ez zapaldu eta zipriztinik ez botatzea aukeratu du hor autoreak... Ez ote konformismoa hori? Ni Etxarte horrengandik (bera baldin bada, iruditu zait baietz, lehen pertsona erreala dela hor protagonista) hurbilago nengoke, beste poema batzuetako herriko heroi superkontzientziatu eta bortitzengandik baino.

Enfin, idazkera prezisoa eta landua duen idazle bat. Poema guztiak ez ditut ulertu, eta ulertutakoetan, denak gustatu ere ez, baina badaude ale batzuk aipagarriak oso, goian estekatu ditudan horiek adibidez, edo Gaur goizeko poema saialdiaren kontaketa zehatza eta Masturbatuaren galderak bideo pornoaren ostean. Agian, umoreari tremendismoari baino pisu gehiago ematen zaie bi hauetan.

"Zure erreakzioaren bila dabilen poesia da" idatzi zuen Igor Estankonak laudoriozko kritikan Argian. Nik igual esango nuke: Zure erreakzionarioaren bila dabilen poesia da, eta kontuz, akaso aurkitu egingo du eta.

Va vis et deviens

Luistxo Fernandez 2013/05/04 10:01
Duela gutxi ikusitako film frantsesa

Va vis et deviens (2005). Etiopiako juduen emigrazioa Israelera, film bihurtuta, ikuspegi konfliktiboak deskribatzeko asmoarekin: arrazakeria, erlijio intrantsigentzia... baina azkenean, mezu positibo batekin. Eta kontraste egiten du horrek istorioaren ausentzia flagrantearekin: palestinarren aipurik ez dago. Horregatik eta amaiera ez oso sinesgarriagatik, ez diogu aprobatua emango. Horrez gain, susmo bat, mundu moderno honetan nagusiki bi super-etnia daudela: lehen mundua, eta hirugarren mundua.

Aurkezpena

Luistxo Fernandez

Lan egiten dut CodeSyntaxen, Sustatun ere dexente editatzen dut. Eibarren jaioa naiz (1966) eta Donostian bizi naiz. Twitterren @Luistxo naiz. Azpìtituluak.com proiektuan ere banabil, eta niren kontsumo kulturala zertifikatzeko. Gainera, blog honek erdarazko bi bertsio ditu:

The English Cemetery

El cementerio de los ingleses

Nire kontsumo kulturala: 2012/13 | Zinea | Telebista | Artea | Liburuak | Antzerkia | Musika

Hemengo edukien lizentzia: Creative Commons by-sa.

E-postaz harpidetu: hemendik.

artxiboa
2024 2023 2022 2021 2020 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004