Dendak, kolokan
Urteberriarekin batera hamaikatxo antzinako denda itxi dituzte, errenta zaharrekoak, hain zuzen ere. Estatuko hainbat lekutan denda historikoek merkatuko prezio altuei aurre ezin egin eta betiko itxiko dituzte ateak. Ez da berri polita, alajaina.
Horrelako albisteez betetzen zaizkigu egunotan komunikabideak, besterik ezean. Gu ere horretan dihardugu, globoa puzten, egia da. Baina esango nuke datu honek hari izpi askotxo dauzkala.
Batetik, lokal jabeek errenta altuagoa jasotzeko nahia. Normala denez, diru gehiago hartzea dute helburu. Baina askotan, neurritik kanpo. Diru-gose demasa igartzen da hainbat lokaletako alokairuetan. Jabeek eta errenteroek akordioak lortu dituzte kasurik gehienetan, baina beste askotan ez, dirutza irrealak eskatzen direlako. Agian Bartzelona edo Madrilen erdigunean nazioarteko marka erraldoiek pagatu ahal izango dituzte diruok, baina denda ertainek ezin, are gutxiago familia komertzio txikiek. Horrek dakarren kalte itzelarekin. Langile horien langabeziaz gain, Europako hiri handien homogeneizazioa ere badakar. Hiriguneen paisaia klon bihurtu zaigu, zoritxarrez. Goazen lekura goazela, denda-kate berberak ikus litezke, erakusleiho klonikoak, objektu igualak Bilbon zein Budapesten. dena ISO baten sartuta, estandar estuen barruan, imajinazio eta nortasun barik. (ez dut ezer esango denda horiek sortzen duten lan-kontratu eta lan-baldintzez, Faktoria osoa beharko genuke-eta!)
Baina, tira, gure herrietan ez da halakorik gertatuko, eta jabeen exijentziak handiak badira azkenean “Zuhurraren poltsak bi zulo”, “Asko gura duenak, dena galdu”, “beteegiz zorroa, lehertuz doa”. Denda zaharrak itxi eta lokal-jabea lonja hutsik! Negozioek ez dutelako ematen sasoi honetan hainbesterako. Errentetatik bizi nahi izatea nahiko amorala da, ezta? Horiek ere diru-gosez beste batzuei bizimodua kendu. Ez dira kasu gehienak halakoak izango, baina batzuk-batzuk ezagutzen ditut, eta lege honen aurretik ere bai.
Beste hari-izpi bat ere bada gobernuen hipokrisia. Eten barik egiten dizkigute komertzio txikiaren aldeko aldarrikapenak eta publizitatea, baina era berean horrelako legeak onartu eta makro zentro komertzialak baimendu hirietatik kanpo. Nola liteke? Ezin ditut kontu biak uztartu! Dendak bizitza badira, zelan egin litezke eta baimendu arau horiek? Aipatu barik ordutegi zabalena eta jai egunetan zabaltzearena! Ez dira bateragarriak!
Eibarrek, esate baterako 144 denda galdu ditut 5 urtean. Larria, batez ere zerbitzu hiria dela esaten zaigunean. Gurean bezala, antzera izango da beste herrietan ere. Gure kontsumo ohiturak eta komertzioaren aldatze prozesuek ere izango dute zerikusia eta negozio hauetan eskaintzen zaigunarekin. Ez nuke aitatu gura barik laga krisi sasoi honetan jende askoren hautua: langabezia saria kapitalizatu eta dendatxo bat zabaldu, irtenbide gisa. Ogia irabaztea latza dago sarritan eta askorentzat modua izan baliteke ere arrisku handiko kontua!
Bo, baina lasai, asteazkenean hasiko da merkealdia eta jo ea sua beteko ditugu dendak!
