Neka-nazkatuta nago
Gaur arratsaldean goiz atera naiz lanetik. 5etan edo. Etxera iritsi eta tonto moduan aritu naiz telebistari begira: ETBn Pásalo (Javier Ortiz zegoen) ikusten ari nintzela, lo seko geratu naiz. Esnatu eta bi kate pribatu españoletan poligrafoa berriro boladan dagoela ikusi dut. Batean, Aramis Fuster, bestean Poli Díaz boxeolari ohia. Bietan aurkezle lirainak, neska-mutilak, galdezka.
Gero, España Directo, TVE 1eko saioa sintonizatu dut. Madril inguruko poblatu txiro batean sartu dituzte kamerak. Programaren tonua ezin dut orain kalifikatu. Dirudienez, hiru mutikok, ijitoak hirurak, auto bat lapurtu zuten Vicálvaro inguruan eta herriko polizia atzetik zutela ihesari ekin zioten. Harritzekoa bada ere, hiru mutiko horiei elkarrizketa egiten utzi diete ingurukoek eta hipermerkatu batean bezain lasai paseatzen zen kazetaria pobreziaren erreinutik.
Aristik idatzi zuen igandean Berrian "inoiz ez dut onartuko objektuak pertsonen aurretik jartzea. Oso joera arriskutsua da, autoa urratzen badiozu jabea zakur bihurturik hurbiltzen zaizun gizarte batean".
Sentitzen dut esatea Pako, baina objektu bihurtuta gaude jada. Batzuk, Poli Díaz edo De Pedro objektu baino, jostailu izan dira eta orain jostailu puskatuak bihurtuta daude.
Oharra: gustatuko litzaidake beste tonu bat idazterakoan, baina neka-nazkatuta nago.
Autobus eroak
Ostiralean Processblack-ek aipatu bezala, manifestazioak zehar-kaltetu gehiago eragin ditu. Adibidez, inprentakoak: leloa gora, leloa behera, kendu hitz hauek, jarri besteak, tipografia aldatu…
Beste kaltetu batzuk autobus konpainiakoak izango ziren.
Asteartean: Aizue, Donostiatik deitzen dizuet, casa del pueblotik, 10 autobus behar ditugula larunbatean militanteak Bilboko manifestaziora eramateko.
Asteazken goizean: Aizue, gu garela berriro. Oraindik ez dakigu autobusak beharko ditugun edo ez. Dena den, guk erabiltzen ez baditugu, ezker abertzalekoek hartuko dituztela. Beraz, mantendu, erreserba.
Ostegun arratsaldean: Iepa. Bai, gu ez goazela esateko deitzen dizut. Definitiboa, bai. Hitz egin Josebarekin, beraiek hartuko dituztela autobusak.
Ostiral arratsaldean: Kaixo berriro ere. Bagoazela! Ahaztu atzokoa. 10 autobus, beraz, Amarako autobus geltokian, arratsaldeko 15:00etan. Buelta manifa bukatu ondoren. 20:00ak inguruan. Bai. Faktura betiko moduan.
Erakusleihoa: 2007ko urtarrila-apirila
Atzo aurkeztu genuen prentsaurrean 2007ko lehen lau emanaldiak. Hona hemen prentsa-oharra moldatua. Propaganda, beraz.
2004aren hasieran Ernest Lluch Kultur Etxeak abian jarri zuen Erakusleihoa programa. Urritik apirilera, hilean behin, arratsaldeko 19:30etan, areto nagusian esperimentatzeko asmoz sortutako formatu txikiko diziplina anitzeko ikuskizunak aurkezten ditugu doan. Hiru urteko ibilbidean eremu ezberdinetako euskal artisten 22 emanaldik osatzen dute orain arteko bilduma.
Oraingoan, hurrengo hilabeteetan programatu ditugun lau emanaldi aurkezteko zuzentzen gara zuengana. Lau emanaldi hauen ardatza musika da eta euskaraz, gazteleraz zein ingelesez lanean ari diren lau hamarkada ezberdinetako artistak bildu ditugu.
Urtarrilaren 11n Jon Goya eta Carlos Toro bikoteak osatzen duen Fairlight taldeak zabalduko du urtea. Musika elektronikoa egiten du bandak eta bere eraginak 80. hamarkadako techno-tik hasita gaur egungo IDM (Intelligent Dance Music) berrira doaz. Musika eta bideoak nahastuko dituzte zuzenean.
Carlos (Cali, Kolonbia, 1975) eta Jon (Donostia, 1982) 2005ean elkar ezagutu zuten, baina proiektu honetan 2006ko ekainean hasi ziren lanean. Geroztik, 14 kanta moldatu eta auto-ekoiztu dituzte. Dena 2 ordenagailu eramangarriekin (beste musika-tresna bat izango balitz bezala), 2 teklatu eta 2 gitarrekin egina dago, Jonen ahotsaz aparte, proiektuaren beste ezusteko bat.
Otsailaren 15ean, berriz, Julen Gabiria eta Txuma Murugarren elkartu ditugu emanaldi berezia presta dezaten. "Mathilde maitatzeko moduak" ikuskizunak musika eta literatura uztartzen ditu. Txuma abeslariaren 10 abesti harilkatuta, Julen idazleak istorio bat kontatuko du, eta elkar osatzera etorriko dira musika eta hitzak: Gabiriaren istorioak kontatzen ez diguna, Murugarrenen kantuek kontatuko digute, eta alderantziz.
Martxoaren 15ean etorriko dira Rafa eta Iñaki Berrio. Emanaldi hau ere enkarguz egina dago eta prosa laburra, Iñakiren letrekin egindako kantuak eta Jean Condéren proiekzioak nahastuko ditu. Oinarria Iñakiren "Ultravioleta" poemarioa izango da. Ametsak eta amesgaiztoak, surrealismoa eta egunerokotasuna.
Apirilaren 19an, bukatzeko, FasTFatum proiektua aurkeztuko digu Igor Calzada kantugileak, bere lehenengo bakarkako proiektua. Iraganean murgilduta ibili den proiektu musikaletan bezala, hibridotasun ukitua mantenduko du: musika (kantu bezala ulertua) eta literatura (istorio bezala erabilia).
Aguanta zaitzatela zeuen ama santisimak
Marijo dezplazatuarentzat, mezu hau gogoan.
Kostatu zitzaidan larunbat gauean Anoetara iristea. Etxeko lanak (bokadiloak) egin gabe irten nintzen eta aldamenean dagoen taberna batera joan nintzen bokaten bila lehenik. Ordu erdi luze egon behar izan nuen zain.
Antiguatik Anoetara doan autobus bat hartzera abiatu nintzenean, partida hasteko 25 bat minutu gelditzen zirela, sorpresa: manifestazioa zela-eta, autobusik ez. Primeran! Erdigunera doan autobus bat pasa zen beste aldetik (handik hamar minutura) eta igo nintzen bertara. Urbieta kalean beste bat hartu eta halako batean iritsi nintzen Anoetara (epaileak oparitutako penaltia baino zeozer lehenago).
Betiko eserlekuan eseri nintzenerako, beste sorpresa bat: ez nuen kalkulatu larunbat iluntzea zela eta batzuk ondo beteta agertuko zirela. Tartean, nire aldamenekoa, ondo edanda gizona.
Lehenengo zatian, tira, agoantatu zuen Realak, baina bigarren zatian, Bravo atezainaren opariaren ondoren, larri ibili zen taldea. Zein kalitate gutxi duten jokalariak ikusita, ernegatuta nengoen zelaira begira. Inoiz ez bezala, etxeko jokalariak babestea gustatzen baitzait.
Halako batean, txiripaz sartu zuen gola Aranburuk eta aurreratu zen Reala. Hori bai, bost minututan hiru bat aukera sortu zuten gorritxoek. Baina bukatu zen norgehiagoka. Haserre nengoen taldearekin eta, nola ez ba, harmailetan zeuden zenbait zalerekin. Badakit oso gaizki pasatzen ari garela, baina gauza batzuk ezin ditut ulertu.
Adibidez, atzean zegoen mutil batek, partida amaitu ondoren, hara non hasten den Osasunakoei "españoles" deitzen. Ezin izan nuen agoantatu eta erran nion ea zer kristo ari zen oihukatzen. Ez dut ulertzen "español" irain gisa erabiltzea Real Madrid-ekoen aurka, baina nafarrei español deitzea? Ezin nuen sinetsi.
Zahartzen ari naiz eta ez dakit merezi ote duen horrela ibiltzeak. Are gutxiago hil honen bukaeran Donostiara Athletic-a datorrela aintzat hartuz, Luis María Ansonen begiko taldea: athleticzaletzat du bere burua, Espainiako jokalariz eginiko taldea delako.
Xabier Letek kantagintza lehen aldiz utzi zuenean bezala esateko gogoa pizten ari zait: "Aguanta zaitzatela zeuen ama santisimak!".
Joseba Sarrionandia Euskal Herriaren bila
1998ko urriaren 21 eta 22an Euskaldunon Egunkaria periodikoan Sarrik argitaratutako artikulua da hau. Titulua: “Euskal Herriaren bila”. Une hartan ETAk su-etena aldarrikatu berri zuen, Aznar presidente eta Mayor Oreja Barne ministro ziren garaian.
Dakigunez, Auzitegi Nazionalaren ekimenez periodikoaren webgunea desagertu zen saretik. Gaur artikulua topatu dut ordenagailuan eta sarean jartzea erabaki dut. Izan ere, Sarriren horrelako material gutxi dago amaraunean. EUSKAL HERRIAREN BILA
Erbesteko pasarte bat. Ama eta alaba ispiluaren aurrean, ezpainak pindatzen. Alabak zazpi urte ditu, gurasoen erbestean jaio zen, gurasoak aspalditik Euskal Herritik urrun eta klandestinitatean bizi dira. Umeak euskaraz egiten du etxean eta erdaraz eskolan, euskalduna dela erakutsi diote euskaraz, baina ez du hitz horrentzat itzulpenik erdaraz, gurasoek inoiz esan ez diotelako. Hala ere nazionalitateaz arduratzen da azken aldian, badirudi hutsuneren bat nabaritzen duela hor. Goiz batez, ama ezpainak pindatzen ari dela, umea alboan eseri zaio logelako ispiluaren aurrean, ezpainak errimelez gorriztatzera, amak bezala. Orduan aita heldu da:
- Aita, gu espainolak gara, ezta? -diotso umeak logelara sartu berria den aitari.
- Zergatik? -galdetu du aitak, harrituta.
Eta haurrak:
- Ezpainak pindatzen ditugulakotz...
Gartzelako pasarte bat. Puerto de Santa Mariako gartzelaraino heldu da ama, aspaldian preso den semea bisitatzera. Trenez, bi eguneko bidaia astuna izan da. Sartzeaz batera abisatu diote semea zigortuta dagoela, bost minutuko bisita besterik ez duela. Sartzeaz batera metaldetektorea pasatu behar izan du funtzionarioen aurrean, lauzpabost bider pasatu behar izan du metaldetektorearen paretik bisitetara sartzeko baimena jaso arte. Bisita kabinara ailegatzean funtzionarioak esan dio:
- Si hablan en vasco se interrumpe la comunicación.
Zain egon da apur batean. Orduan semea ailegatu da, argala, ilea motz-motza, beltzarana, hala ere irribarrez. Eseri orduko, eskua atzamarrak zabalduta ipini du kristalaren kontra, amak entzun ez duen zeozer esan du mutikoak. Funtzionarioak ez du oraindik ahotsa alde batetik bestera pasa dadin sakatu behar duen interruptorea sakatu.
- Etxean zer moduz, ama?
Orain bai, entzun du:
- Ondo, oso ondo...
Eta mutilaren ezpainei begira geratu da, mugitzen ari dira, baina ez du deus entzuten.
- Queda interrumpida la comunicación por hablar en vasco.
Mutilak atzamarrak zabaldu ditu berriro kristalaren kontra, amak eskua eman nahi dio, kristal lau eta hotza besterik ez du ukitu kristalean...
Bi funtzionario etorri dira semearen bila, eraman dute, atzerunzka begira joan da. Ama, begitik malko lodi bat dariola geratu da kanpoaldeko funtzionarioen zain.
Iparraldeko pasarte bat. Anitz ziren etxean eta II. Gerla Handiaren ondoren Parisera joan ziren lan bila, bakoitza bere aldetik, Parisen topo egin, ezkondu eta seme-alabak izan zituzten. Zahartzaroan ia, erretreta hartu eta sorterrira itzuli dira. Euskaraz hitz egiten dute hegoaldeko mutilarekin:
- Gerlaondoa gogorra izan zen eskualde huntan -dio gizon zaharrak.
- Ez jan ez mintza... -dio andereak, esaldia aidean utziz.
- Guk umetan baginuen zigorra eskuaraz mintzatuez gero, anti deitzen zen, frantsesez bertzerik ezin ginuen egin eskolan...
Bestela, antia ezartzen zitzaion umeari.
- Eskualdunak ginen etxen -dio andereak-, baina atetik kanpora frantses izan behar...
Handiak eta tipiak
Oztopatutako identitate baten bila dabil pasarteotako jendea. Euskaldunak Euskal Herriaren bila gabiltza aspalditik. Estatu nazionalak eraiki eta finkatu ziren sasoian kanpoan geratu ginen eta hor iraun dugu, estatu propiorik gabeko herrikoak, hiritar espainol edo frantses bihurtzera behartuak.
Munduan badira nazio handiak, nazioi tipiak, eta nazio ikustezinak. Espainia eta Frantzia nazio handiak dira. Nazio handiek biztanle asko dituzte, konkistak egin dituzte historian zehar, El Cid eta Roland, El Duque de Alba eta Napoleon Bonaparte lako pertsonaia famatuak dituzte, nazioartean aintzat hartuak dira eta ez da diren ala ez diren zalantzarik planteatzen.
Nazio tipiek, ostera, biztanle guti dute. Irlanda eta Estonia dira, esaterako, nazio tipiak. Zatituak eta itxuraldatuak izan dira historian zehar, estatu propioa galdu ere egin dute sarritan, halako pertsonaia guduzale ospetsurik ez dute, eta apur bat bildurtuta bizi behar dute nazio handi bat alboan tokatu bazaie, tipitasunaren ondorioz, deskuidatuez gero, nazio diren ala ez diren ere zalantzak planteatuko zaizkielako. Nazioartean, hala ere, aintzat hartuak dira beren maila apalean.
Nazio ikustezinek nazio tipien ezaugarri eta arazoak dituzte, baina estatu propioa ere galdu dute, nazio handiek zapaldu eta tapatu dituelarik, edo ez dute estatu propiorik inoiz izan. Historiarik gabeko herriak dira, historiagile dezimononikoentzat. Nazio diren ala ez diren zalantzak dituzte, baina beren kexu eta asmoek oihartzun eskasa dute nazioartean, nazio handiek ikustezinak eta entzunezinak bihurtzen dituztelako.
Nazio handiak oso harroak dira, badituzte zeremoniak ugari beren larderia erakusteko, baina beren harrokeriarik handiena inkontzientea da: beren nazionalismoa hainbesteko naturaltasunez bizi dute, hain oharkabean ze, sarritan konfunditu egiten dutela beren kultura propioa kultura unibertsalarekin...
Nazio ikustezin eta entzunezinek batzuetan, tranpan erorita, auzoko handiaren kulturara integratzen dira, kultura unibertsalera integratzen direla ustez.
Aranismoa eta unanismoa
Euskaldunoi zaila egin zaigu gizarte modu zaharretik irten eta modernotasunera sartu ahala euskaldun izatea modu natural batez, espainoltasuna edo frantsestasuna inposatu zaizkigu beti aurrerapauso lez. Baina espainol edo frantses ere ezin izan gara bilakatu modu naturalean, gure zati bat abandonatu ezik, bai Espainia bai Frantzia estatu nazionalistak izan baitira beti. Beraz, modernotasunak eta munduan parte hartu beharrak bi alternatiba zeharo desberdinen artean aukeratu beharra planteatu digu euskaldunoi. Momentu historiko kritikotan hor ditugu aukera biak beren gorrian. XIX. mendearen amaiera aldean eta XX. mendearen hasieran esate baterako Sabino Arana eta Miguel de Unamunoren jokabideak nabarmendu ziren, lehenak euskaltasuna aukeratzen zuela konplexuz eta artifizialtasunez betetako proiektu batean, eta bigarrenak euskaltasuna abandonatu eta euskaldunok espainoltasunaren erroa bihurtu nahi ginduela.
Euskal Herrian izan dugun tradizio espainola gutitu eta despreziatu beharrik ez dago. Tradizio aberatsa da, eta, bere eran, euskalduna. Baiona eta Bilbo euskaldunak diren eran behintzat: Miguel de Unamuno, Pio Baroja, Tomas Meabe eta oraingoak. Tradizio euskaldun horrek unerik larrienetan beste aurpegi batzuk erakutsi dituen arren, zeren eta 36an, esate baterako, Miguel de Unamunok ezin izan zuen ezer egin, bere bizitzaren azken egunetan, Salamancan, ahalegindu zen arren, Millan Astray tradizio horren ordezkaririk behinena izan ez zedin.
Alternatiba bikoitz hori hor izan dugu euskaldunon historia estuan zehar batzutan larriago eta bestetan leunago, aspaldiko mendeetatik hona. Gerla lez, frankismoa bigarren alternatiba inposatzeko ahalegin iraunkor bat izan zen, bai aranismoaren eta bai unamunismoaren aurka. Frankismoak bere lana egin zuen euskaldungoa desegiteko, eta, giza-jendeak egiten dituen ekintzak sarritan ustekabeko ondorioak dituelarik, euskaldungoa desegin zuen hein batean, baina berbiztu ere egin zuen, ustekabean.
Jende askok uste zuen, frankismoari esker, sintesi bat lortuko zela bi joera horien artean, azkenerako posible izango zela euskaldun modu natural batez izatea. Bi tendentzien arazoak termino politikoetan autodeterminazioarekin eta demokraziarekin konponbide zibil erraza izango zuela. Euskaldunak ez zuela abertzale izan beharrik derrigorrez, baina ez zen hala izan, euskaldunak erresistente egoskorra izaten jarraitu behar izan du. Eta euskaldun espainiazaleak jarraitu du, hau ere ez zen espero, ez bakarrik Miguel de Unamuno aipatuz, baizik eta, geroago eta gehiagotan, Millan Astrayren kapotepean ezkutatuz.
Orain, uda hondar honetan heldu diren albisteekin, esperantzaz betetako aukera aurkeztu zaigula ematen du. Lehenengo tradizioaren oinordekoek proposatu dute, baina bigarren tradizioaren oinordekoek ere onartu beharko lukete. Bai batzuek bai besteek Euskal Herria bilatzeko proposamena da. Batzuek bakarrik bilatuez gero herri zati bat besterik ez lukete aurkituko. Denon artean igual osoa aurkituko dugu.
Pentsatzekoa da Miguel de Unamuno gusturago sendituko litzatekeela eta batez ere libreago Millan Astrayren konpainiarik gabe. Millan Astray baita, oraingoz, legez, Konstituzio Espainolaren begiralea. Ez Miguel de Unamuno.
Autodeterminazioa
Autodeterminazio hitza apur bat extrabagantea da. Ematen du berezko eskubidea dela, baina eskubideak ez dira berezkoak, baizik eta jendearen lorpen, izerdi eta odol truke atzemanak. Euskaldunok ez genuke autodeterminazio eskubiderik euskaldun lez identifikatuko ez bagina eta euskal herriari tankera politiko bat emateko borondate kolektiborik ez bagenu. Hau da, ez genuke autodeterminazio eskubiderik, egunero autodeterminatuko ez bagina.
Azken batean, nazionalitatea, autoidentifikazio edo autodefinizioan besterik ezin da oinarritu. Bere burua euskalduntzat duena euskalduna da, eta kito. Antropologiak eta historiak ikaragarrizko lana egin ohi du, munduko politikagune guzietan, herritasunaren eta historiaren testigantzak jasotzen, moldatzen eta ber asmatzen. Antropologo eta historiagileen jakituria eta kreatibitatea ukatu beharrik ez da, baina nahiko absurdoa da gaur egungo arazo politikoak erudizio espekulatiboaren eskuetan uztea, gizarte zibilaren eskuetan utzi beharrean, XX. mendean, jendea orohar nahiko kulto eta intelijentea denean.
Utz ditzagun El País-ekoak milenarismoaren ipuinekin, eta euskaldunen gogoa desmitifikatzeko asmatzen dituzten beste mitoekin. Zergatik garen euskaldunak? Arrazoi sinple batengatik, gure burua Espainia delako komunitate horren edo Frantzia delako komunitate horren partaide ezik, Euskal Herria deitzen dugun komunitate ikustezin eta entzunezineko partaidetzat dugulako.
Arrazoi demokratikoa sinplea da, baina, ulertuko ote dute espainiar eta frantses demokratek? Espainolek eta frantsesek, historian zehar, ez dute ulertu inork espainol edo frantses izateko posibilitatea izanda beste edozer nahiago izatea. Flandiarra? Portugesa? Bretoia? Ketxua? Arjeliarra? Tagaloa? Saharatarra? Euskalduna? Hara! Mila justifikazio eman beharko dizkiogu espainolari, benetako espainolari, hau da, espainol normalari, espainola ez zarela sinestarazi nahi badiozu. Nola da posible, gizajo tagalo hori -esango dizu espainol normalak-, normala izateko aukera izan eta anormala izatea aukeratzea? Sarritan jarriko digute oraindik euskaldunoi tonto nombretea, ez da makala izan ere, sute handi bat egin ahal duenak su tipi bat egitea hobestea...
Autodeterminazioa ez da formula nazionalista bat, benetako nazionalistak bere nazioa baturik eta independiente besterik ezin du ametitu. Independentistek lortu behar dute unamunismoa ere integratzea herri lez sortu behar ditugun balio formula politiko amankomunen bilaketa horretan. Autodeterminazioa ez da formula abertzalea bakarrik. Autodeterminazioa, sinpleki esateko, demokrazia behetik gora antolatzea da. Orain arteko errejimen guziak euskaldunoi goitik behera inposatu zaizkigu, demokrazia espainol hau ere bai. Autodeterminazioa formula demokratiko eta ez-nazionalista bat da, autodeterminazioarekin Euskal Herriko tradizio biak aukera berdintasunean jartzen dira, bai independentismoa eta bai dependentismoa.
Ulertuko dute PSEko demokratek, esate baterako, nabarmenkeria hori? Ala Millan Astrayren kapotepean jarraituko dute beren pankartarekin? Autodeterminazioaren aurrean ematen diren jokabideetan, orain arteko atxakiak gabe, azaltzen ari da zein den nazionalista intransigentea. Euskaldun abertzaleak, orohar, eta denborak frogatuko duelakoan nago, nazionalista oso apalak dira espainol sasiunibertsal askoren konparazioan.
Euskal Errepublikaren sua
Autodeterminazioak ez du esan nahi euskaldunok zazpi probintzientzako estatu nazional batu eta independiente bat lortuko dugunik. Euskal Errepublika hori asmoan dugun euskaldunok ere behetik gora hasi beharko dugu apurka apurka eraikitzen. Euskal probintzia gehienetan identifikazio espainolak dira nagusi eta hori ez da aldatzen gauetik goizera. Ene ustez, guk lortu behar dugu bai espainolek eta bai frantsesek onartu behar dutela Euskal Herri izeneko komunitate bat badela, eta komunitate hori errespeta behar dutela termino kultural eta termino politikotan, hau da, euskaldunoi dagozkigun egitura politikoak geuk aukeratzeko eskubidea dugula.
Euskaldunen erabakien ondorioz, artean Euskal Herriaren zatiketa, edota Espainiarekiko eta Frantziarekiko dependentismoa nagusitzen den alorretan, egoera hori ametitu beharko digu eta lurraldetasunaren eta independentziaren aldeko lanean jarraitu, euskaldun espainolzaleek ere berdin, errespetatu egin beharko dute euskal errepublika independientearen proiektua...
Nazionalismo dezimononikoak ez du gaur egun zentzurik, ez dut uste euskaldunen asmoa Espainia eta Frantzia zaharren moduko estatu nazional itsusi bat eraikitzea izan behar denik. Europa eraikitzearekin soberania moduak ere aldatzen ari dira. Europaren kontestuan zaila da, baina lehenago egundo baino naturalagoa eta posibleagoa izango da Euskal Herria komunitate nazional bezala osatzea.
Ederra litzateke, ene ustez, Euskal Herriak bere tipitasunean su propio bat biztea Europan. Gaur egungo munduan, globalizazio eta uniformizazio tendentzia gogorren artean, herri tipien argiak itzaltzen ari dira. Munduko biztanleok zeozer galtzen dugu, kultura benetan unibertsalak zeozer galtzen du, gizajendea izateko modu desberdin horietako bat galtzen denean...
Munduari mesedea egingo diogu, auzoko handien suteak indartu beharrean, su propioa biztu eta mantentzen badugu, herri lez balio orokorrak sortzeko gauza bagara behintzat...
Gerla eta bakea
Azkenengo hogei urteak aro iluna izan dira Euskal Herrian, frankismotik ihalgintzean euskaldunek zituzten esperantza politikoak zapuztu egin zirelako, eta harrezkero urterik urte gerlaz zein bakez, bietara, zapuzketa mantendu delako.
Euskal Herriak onartu ez zuen Konstituzio bat ezarri zitzaion, demokratatzat, Millan Astray begirale zekarrela. Haren kapotepean jarri ziren hainbat Demokrazia pankartarekin.
Baina ez hori bakarrik. Konstituziopeko estatutuarekin, EAJ eta enparauek Baskongadetako errejimenari Autonomía del País Vasco deitu zioten, euskal herriekin pars pro toto ariketa latza eginez.
Fernando Pessoak abisatu zuen: "A civilacacao consiste em dar a qualquer coisa um nome que lhe nao compete, e depois sonhar sobre o resultado...".
Burruka armatuak jarraitu zuen, jarraitu behar zuelako. Euskaldun askok, inposizio eta errepresioaren aurrean, erresistentzia beste biderik asmatu ez zutelako.
Gerlaetabake-ko hogei urte hauetan kondatu ahal diren baino harrokeria, krudelkeria, zentzugabekeria gehiago egin da. Baikorrak gaizki informatua edo tontoa ematen zuen, eta pentsamendu kritikoa ezkortasun arruntera erori behar izan da luzaroan.
Hogei urtez euskaldunok, orohar, okerrak luzatu besterik ez ditugu egin. Ez gara, ez batzu ez besteak, gure herriarentzako balio orokorrak proposatzeko gauza izan.
Gure eginbidea, euskaldun guziona, bai independentistena bai dependentistena, gertaeretatik ondorioak ateratzea da, okerrak eta kalteak errepika ez daitezen. Lizarrako bileran aurkeztu ziren alderdi eta gizarte mugimenduek, dirudienez, ondorioak atera dituzte. ETAk, gero, aparteko umiltasuna eta zintzotasuna erakutsi du protagonismoa herriari eman eta bere burua paper nagusitik apartatu duenean. Aspaldiko ekintzarik ederrena eta eraginkorrena izan da, dudarik gabe. Espainiako eta Frantziako indar armatuek, beren aldetik, ez dute treguarik eman eta desarmatzeko asmorik ez dute, gainera euskaldunek geure herria politikoki antolatzeko dugun eskubidearen aurka badituzte eginbide definitu batzuk. Baina gutienekoa da. Alderdi politikoek eta mugimendu sozialek protagonismoa hartzen duten neurrian militantziaren aspaldiko leloa konplituko da: "Eman dezagun denok apur bat, apur batzuek dena eman beharrik izan ez dezaten". Gerokoaz, berriz, jakituria minimoaren aholkua besterik ez dugu: "Hoberena itxadon, txarrenerako prestatu".
Uda hondarrak argi berria ekarri du gure herriko ortzemugara. Euskaldunek trinkotasuna, zentzua eta batasuna erakusteko sasoia heldu da. Itzelezko itxaropena biztu da, baina itxaropen hori ez dadila izan nahi dugun herria itxaroteko asmoa, baizik eta nahi dugun herria egiteko gogoa.
Germán Herrera utzita dator Realera
Zurrumurru anitz egon da Realak fitxatu behar zituen jokalarien inguruan, baina nik ez dut inon irakurri Germán Herrera izeneko aurrelari argentinarra fitxatzeko asmoa zegoenik.
Mutil hau Granadero Baigorria izeneko herrian jaio zen duela 23 urte eta azken denboraldia Brasilgo Gremio Portoalegre taldean jokatu du utzita.
Talde horren jarraitzaile den tipo batek youtuben jarri du haren omenez eginiko bideoa. Brasilgo azken txapelketan sartutako 9 golak ageri dira bertan.
Realak Savio ere ekarriko du denboraldia amaitu arte. Ikusteko dago ea zer lortzen dugun amaieran, baina komeni da gaur Osasunari irabaztea.
Espainiako Erregearen urtebetetzea
Gorkalimotxok abiatutako kanpaina da hau.
Espainian ere izan du oihartzunik:
ABC egunkariaren arabera:
"La Fiscalía de la Audiencia Nacional ha presentado una querella contra el autor de un artículo publicado los días 31 de octubre y 2 de noviembre de 2006 en los diarios vascos Deia y Gara, respectivamente, así como contra el autor o autores de la ilustración publicada en el primero de dichos rotativos el 28 de octubre. Tanto el texto del artículo como el montaje fotográfico son constitutivos de un presunto delito de injurias graves al Rey. La querella se tramitará en el Juzgado Central de Instrucción número 3, en este momento vacante y a la que en las próximas semanas podría incorporarse el juez Fernando Grande-Marlaska".
La Jungla Sonora irratsaioak egindako lana
Betiko kontuetara bueltatuko naiz, gainerakoan jai baitugu.
Joseba Martin irrati-gizona da euskaldunon John Peel. Ingelesek ez bezala, abantaila dugu guk: bizirik dagoela. Espainiako irrati publikoetan lanean ari diren beteranoen kasuan ez bezala, Euskadiko irrati publikoan, oraingoz, ez dutela jubilazio bidean jarri (nahiz bere jefeek gustura bidaliko zuketen kalera).
La Jungla Sonora 1989 urtean abiatu zen Radio Euskadin musika-irratsaio gisa. Izan du programak gorabeheraren bat edo beste, baina bizirik dirau.
Gaur egunean Estibaliz Sainz da Josebaren osagarria astelehenetik ostiraleko ordubeteko saioak (15:00etatik 16:00etara, eskerrik asko, Jon) eta larunbat gauerdikoak egiteko. Kolaboratzaile finkoak dira ere Eduardo Ranedo eta Fernando Gegúndez. Josebaren jarduna ezaguna da ere Berria egunkariarentzat egiten ditu kontzertuen kritikengatik.
Gaur aipatu nahi dudana da "La Jungla Sonora Conciertos" diskoa plazaratu duela Radio Euskadik, 1998tik hona grabaturiko 2000 kanten aukeraketa (20 abesti). Urtero 50-60 kontzertu grabatzen omen dituzte emisoran eta dagoeneko fondo aparta osatzea lortu dute.
Urtzi Urkizuk Berrian galdetu zion ea beste 17 urtez aritzeko energia eta gogorik ba ote zuen:
"Bai. Etxean bilduma ugari ditut, irratian disko interesgarri pila bat dago jartzeko. Hau ez da inoiz amaitzen. Saiatzen gara irratsaioan urtero gauzak aldatzen, berritzen, musika interesgarriena entzuleari helarazteko".
Espero dezagun horrela izatea. Ea gure belarriek ere osasunez entzuteko aukera duten.
Post Scriptum: ia ahaztu egin zait esatea, baina faltan botatzen dut Cristina Ardanza, orain bakarrik publizitate tarteak egiten duen kazetari bikaina.
Loretopetik (X) Hiltzaileak ez ditut laket
Irutxuloko Hitzan urtarrilaren 3an argitaratutakoa.
Igande goizean lau ordu pasa nituen Donostiako Ospitaleko Larrialdi Zerbitzuan. Itxoiten nuen bitartean eramandako bi periodikoak irakurri nituen goitik behera ezker eskuin, baita egunkarietako baten igandekaria ere.
Eta paper honetan argitaratzeko ostiral arratsaldean idatzitakoa gainbegiratu behar nuela pasa zitzaidan burutik. Larunbat goizean Barajaseko aireportuan egindako ankerkeriak zuen errua.
Gogoratu nintzen Ruperrek abenduaren 20an Egiako Kultur Etxean emandako kontzertuaren aipamena egina nuela. Beti bezala, dotore eta bikain eraman gintuela oñatiarrak Joseba Sarrionandiaren memoriaren mapan barrena. Jon Piris kontrabaxu jotzailea, Javi Ullaren eszenografia eta argi apalak, gehi betiko Angel Katarain soinu teknikaria bidailagun.
2006a memoria historikoaren urtea izan dela ere idatzi nuen eta gobernu sozialista saiatu dela berau urardotzen. Eta Francisco Etxeberria foru medikuak askotan esandakoa azaldu nuen: hilobiak zabaltzearekin batera ez direla zauriak irekitzen, betiko ixten baizik.
Hari horri tiraka, Tolosaldeko Bide Ertzean taldeko Ubedatar anaiek Espainiako Gerra Zibilean hildako senideak ekarri dituztela Non dira disko kontzeptual interesgarrira, familian isilpean egondako kontu hauen korapiloak askatuz.
Alberto Méndez idazlearen Los girasoles ciegos irakurri dudala gabonetan. 2004an argitaratu ondoren hil egin zen egilea, obra bakarra utziz. Guda Zibila amaitu berrian kokatutako istorio ezberdinak daude bertan, galtzaileei eginiko omenaldia.
José Luis Fernández Leongo donostiarrak Historias de un detective eleberria oparitu zidala oporrak hartu aurretik. Artisau lana da, berak idatzi eta azaleztatu baitu. Behin baino gehiagotan hitz egin dugu haren jaioterrian gerrak utzitako herrari buruz. Beti berdin bukatzen dugu: duela hirurogeita hamar urteko kontuak itxi gabe baldin badaude, gaur Euskal Herrian dugun leize-zuloa estutzeko zenbat urte eta komeria ikusi beharko ditugun oraindik.
Horrelako gauzak nituen gaurko idatzita. Baina larunbat goizean izoztu egin zitzaidan odola eta testua berridatziko nuela erabaki nuen igande goizean larrialdi zerbitzuan.
Bernardo Atxagak zioenagatik: "bizitza bizitza da, / handiena; / kentzen duenak / kentzen du dena".
Fermin Muguruzaren adierazpena Barajaseko atentatuaren ondoren
"Izan ere, hitzari eskainitako gune xume honetatik, nire erabateko gaitzespena azaldu nahi baitut, Madrilen izandako atentatuari. Nire amorrua bi langile ekuadortar desagertuengatik. Bidaiariok beti aurkitu ahal izaten dugu lekutxoren bat atsedena hartzeko eta horregatik ni ere oihukatzen ari naiz hondakinetatik, atzo goizean nire isileko presentziarekin, Segiren aldeko prentsaurrekoan oihukatu nuen bezala, beraien jarduera politikoa gazte erakunde bezala zilegiztatzen eta pairatzen duten jazarpena salatzen".
"Gaur, inoiz baino gehiago eta beti bezala nire izenean bakarrik, ozenki eskatzen diot ETAri sueten iraunkorra berrezartzea eta Espainiar zein Frantziar gobernuei, errepresioa etetea, ideiak ilegaltzat jotzen dituzten legeak bertan behera uztea eta presondegiko politika sarraskitzailea aldatzea, errespetuaren zimendu sendoetan, hitzari emandako aukera eta bake prozesua berbideratzeko. Nire aldetik, prozesua blindatzeko, atzeraezina bihurtuz, antolatzen diren hiritarren ekimenetan parte hartzeko konprometitzen naiz, soilik gizarte zibila eta herri mugimenduak lortuko duelako geure erabakiak eta eskubideak errespeta daitezen".
"Besarkada erraldoi bat".
Urtarrilaren 2ko eguneraketa. 22:30etan.
Ferminen komunikatua toki ezberdinetan dago eztabaidagai:
Urtarrilaren 4ko eguneraketa. 22:25etan.
Zabaldun inork ez du iruzkinik egin, baina zerbitzu horren historia laburrean notiziarik bozkatuena da une honetan.
